Yeni araşdırma: Dünya əhalisi yanlış hesablanır?

Dünya əhalisi həqiqətən 8,2 milyarddır, yoxsa əslində bu rəqəm xeyli daha çox ola bilər? Yeni tədqiqatlar xüsusilə elektrik olmayan kənd yerlərində əhalinin əhəmiyyətli dərəcədə az hesablandığını iddia edir. Bəs bu niyə bu qədər vacibdir?

Qaynarinfo xəbər verir ki, hazırda rəsmi hesablamalara görə, dünya əhalisi təxminən 8,2 milyarddır. Lakin Finlandiyanın Aalto Universitetində aparılan yeni bir araşdırma bu göstəricinin ciddi şəkildə aşağı ola biləcəyini irəli sürür. Alimlərin fikrincə, xüsusilə kənd yerlərində əhalinin dəqiq qeydə alınmaması qlobal əhali məlumat bazalarında mühüm xətalara səbəb olur.

Aalto Universitetinin tədqiqatçıları geniş istifadə olunan beş qlobal əhali məlumat bazasını (WorldPop, GWP, GRUMP, LandScan və GHS-POP) təhlil ediblər. Nəticələr göstərib ki, kənd əhalisi bəzi hallarda 53-84% arasında az hesablanıb. Hətta 2010-cu ilə aid ən etibarlı hesab edilən məlumat bazaları belə kənd yerlərində yaşayanları 32-77% aralığında az göstərə bilər.

Tədqiqat qrupu eyni dəqiqlik problemlərinin 2015 və 2020-ci illərə aid məlumat bazalarında da mövcud ola biləcəyini bildirir. Hazırda təxminən insanların 43%-i kənd yerlərində yaşayır. Bu rəqəm nəzərə alındıqda, dünya əhalisi ilə bağlı 8,2 milyardlıq rəsmi göstərici əhəmiyyətli dərəcədə aşağı ola bilər.

Tədqiqatın aparıcı müəllifi Yosias Lanq-Ritter bildirib: "Biz qlobal əhali məlumatlarının əhəmiyyətli hissəsinin qeydə alınmadığını müəyyən etdik. Bu nəticələr olduqca diqqətçəkəndir, çünki bu məlumat bazaları minlərlə tədqiqatda və qərarvermə proseslərində istifadə olunur, lakin onların dəqiqliyi sistematik şəkildə qiymətləndirilməyib".

Qlobal əhali məlumat bazaları adətən peyk görüntüləri və gecə işıqlarının analizi kimi texniki üsullara əsaslanır. Lakin bu metodlar elektrik olmayan əraziləri nəzərə almama riski daşıyır. Məsələn, GRUMP və WorldPop kimi məlumat bazaları bu səbəbdən kənd əhalisini kifayət qədər dəqiq qeydə ala bilmir.

Bu araşdırma mühüm nəticələr ortaya qoysa da, hələlik ümumi qəbul görməyib. Bəzi tədqiqatçılar bildirirlər ki, araşdırma əsasən Çin və Asiya regionlarına fokuslanıb və ətraflı qeydiyyat sisteminə malik digər ölkələr üçün ümumiləşdirmə aparmaq doğru olmaz.

Araşdırma böhran bölgələrində və sənayeləşməmiş kənd yerlərində əhali sayımında ciddi problemlərin mövcud olduğunu açıq şəkildə göstərir. Bu çatışmazlıqlar, əhali məlumatlarının siyasət formalaşdırılması, resursların planlaşdırılması və humanitar yardım layihələri üçün nə qədər vacib olduğunu bir daha xatırladır.

Araşdırma "Nature Communications" jurnalında dərc edilib və qlobal əhali hesablamalarının yenidən nəzərdən keçirilməsinə ehtiyac olduğunu vurğulayır.

Aydın