Zaman anlayışı olmayan mağarada yaşayan insan elm aləmini heyrətləndirdi

Heç düşünmüsünüzmü ki, xarici aləmdən tamamilə kəsildiyiniz, saatların, günəş işığının və təqvimlərin olmadığı bir yerdə nə qədər dayana bilərsiniz? Fransız alimi Mişel Siffre insan bədəninin zaman anlayışı olmadan necə işlədiyini kəşf etmək üçün səthin 63 metr altında qalaraq, məhz bunu edib.

Sfera.az hekayənin təfərrüatlarını təqdim edir. 

1962-ci ildə o zaman cəmi 23 yaşında olan Mişel Siffre zamanın insan biologiyasına təsirini anlamaq üçün radikal bir qərar verdi. Mağarada, tam təcriddə, saatsız, təqvimsiz yaşamaq...

Siffre Skarasson dağının 130 metr dərinliyindəki mağarada düşərgə qurdu. Yanında ancaq fənəri və əsas ləvazimatları vardı. Onun xarici dünya ilə əlaqəsi yalnız oyananda, yemək yeyəndə və yatmazdan əvvəl komandasına zəng etməklə məhdudlaşırdı.

Onun cəsarətli təcrübəsi göstərdi ki, zaman qavrayışı əslində tamamilə bioloji ritmdən asılıdır və xarici amillərdən asılı olmayaraq fəaliyyət göstərə bilər.

Bu müddət ərzində Siffre yuxu rejimini və yemək vaxtını tamamilə bədəninin ona verdiyi siqnallara uyğun tənzimlədi. O, heç bir saata və ya təqvimə istinad etmədən öz bioloji ritmlərinə əməl edirdi.

Ən təəccüblü kəşflərdən biri zaman qavrayışındakı dramatik dəyişiklik idi. Siffrenin hesabatlarına görə, 5 dəqiqə saymaq üçün lazım olan vaxt ona cəmi 2 dəqiqə kimi görünürdü. Zehni zaman qavrayışı fiziki vaxtın yarısı qədər işləyirdi.

Siffrenin qeyri-adi təcrübəsi xronobiologiya adlı elm sahəsinin əsasını qoydu. Sübut edilmişdir ki, insanın bioloji saatı hətta xarici stimullar olmadan da işləyə və hətta yeni ritmlər yarada bilər.

Daha maraqlısı odur ki, insanlar zaman işarələrindən tamamilə təcrid olunduqda təbii 24 saatlıq dövrə əvəzinə 48 saatlıq dövrələrə uyğunlaşdılar.

Hətta NASA da Siffrenin işindən ilhamlanmış və kosmos missiyaları zamanı astronavtların zaman qavrayışına təsirini başa düşmək üçün məlumatlardan istifadə etmişdir.

63 günün sonunda Siffre mağaradan çıxanda işığa qarşı kəskin həssaslıq inkişaf etdirdi və onun xarici aləmə uyğunlaşması bir müddət çəkdi

Lakin bu təcrübə elm aləmində dərin iz buraxdı. İllər sonra Siffre daha uzunmüddətli mağara təcrid təcrübələrini davam etdirdi, hər dəfə zaman qavrayışı ilə bağlı yeni kəşflər etdi.

Aysel