102 yaşlı Əbiş kişi: Müharibə ölümün nəfəsini hiss etməkdi…

Cəlilabad, 8 may, İlkin Adıyev, AZƏRTAC

İkinci Dünya müharibəsi SSRİ xalqları üçün sınaq illəri oldu. Bu sınaqdan mərdliklə çıxan xalqımız faşizmə qarşı döyüş meydanında və arxa cəbhədə misilsiz şücaət göstərdi. O illərdə Azərbaycanın hər bölgəsi öz övladları ilə bu müharibənin tarixinə iz saldı.

AZƏRTAC-ın bölgə müxbiri xəbər verir ki, tarixi sənədlərə əsasən, faşizmə qarşı aparılan bu amansız savaşda üç mindən çox cəlilabadlı iştirak edib. Təəssüf ki, onların yarıdan çoxu doğma yurduna geri dönə bilməyib. Müharibənin od-alovundan sağ-salamat çıxan, döyüşlərin canlı şahidi olan qəhrəmanlardan biri də rayonun Astanlı kənd sakini 102 yaşlı Əbiş Zamanovdur.

Əbiş kişi mübariz ruhlu, əyilməz iradəli insandır. Onun ömrü təkcə adi insan həyatı deyil, həm də bir əsrlik Vətən tarixinin güzgüsüdür. Saysız-hesabsız döyüşlərin iştirakçısı olan veteran həm də faşizm üzərində qələbənin canlı şahididir.

1942-ci ildə müharibəyə yollanan Əbiş kişi 1944-cü ilin yanvarında döyüş zamanı ağır güllə yarası alaraq huşsuz vəziyyətdə bir gündən artıq qarın altında qalıb. Ayaqlarını şaxta vurub, soyuqdan donma təhlükəsi ilə üz-üzə qalıb. Bir sözlə, ölümün qapısından geri dönüb. Bu gün də həmin o günləri ürək ağrısı ilə, amma qürurla xatırlayır: “Müharibə ölümün nəfəsini qulağında hiss etməkdi… Səhəri gözləmədən, bəlkə də o səhəri heç görə bilməyəcəyini bilə-bilə o anı yaşamaqdı. 1942-ci il, gənc vaxtlarım idi. 20 yaşım vardı. Vətən çağırdı, biz də getdik. Ana-atamı, bacı-qardaşımı evdə qoyub, cəbhəyə yollandım. Bizi vaqonlara doldurub cəbhəyə apardılar. Kimin harada düşdüyü bilinmirdi. Səngər qazırdıq, ayaq üstə yuxuya gedirdik. Hər an gözləyirdik ki, bir top mərmisi gəlib bizi göyə sovuracaq. Yanımda neçə-neçə dostumu torpağa tapşırdım. Bir də baxırdım, az əvvəl yanımda danışdığım adam indi tərpənmir… Döyüşlər elə çətin idi ki, top səsləri qulağımızı batırırdı. Hər addımda ölüm vardı. Biz ölümlə üz-üzə, yoldaşlarımızı itirə-itirə vuruşurduq”.

O günlərdə yaşadığı anları bir-bir yadına salan 102 yaşlı Əbiş kişi 1944-cü ilin yanvarında ağır döyüşlərin birində düşmənin gülləsinə tuş gəlib. Yaralı halda bir gündən çox qar altında huşsuz vəziyyətdə qalıb. “Amma sağ qaldım. Həmin anda ölümlə həyatın arasında idim. Qarın altında donanda düşündüm ki, bəlkə son nəfəsimdir. Amma Vətən, yurd sevgisi gözümün önündə idi. Bilirdim ki, yaşasam da, ölsəm də, bu torpaq naminədir. Tibb bacılarının və Allahın köməyi ilə məni xilas etdilər. Bakıya gətirildim. Mən qayıtdım – amma o qarın altında qalan yoldaşlarım qayıtmadılar...”, - deyən həmsöhbətimiz dərin köks ötürür.

Əbiş kişinin 102 illik ömrü həm də dözüm, iradə və qürur dolu bir həyatdır. Onun kimi yüz minlərlə qəhrəman Azərbaycan övladı faşizm üzərində qələbənin əldə olunmasında tarix yazdı. İndi o tarixdən 80 il keçir...