168 yaşında vəfat etdiyi ideyilən Şirəli Müslümovla bağlı yeni iddialar

Sovet dövründə Şirəli Müslümovun adı bütün ittifaq ərazisində məşhurlaşmışdı. SSRİ-də iddia olunurdu ki, Lerik sakini 1973-cü ildə vəfat edəndə 168 yaşı varmış. Hətta indi də “Wikipedia”da lerikli uzunömürlü haqqında məlumat tapmaq mümkündür. Burada Şirəli Müslümovun 1805-ci il martın 26-da Lerikin Barzavu kəndində doğulduğu yazılıb. Onun 23 övladının dünyaya gəlməsi, 136 yaşında qızının anadan olması qeyd edilib.

Bizimyol.info xəbər verir ki, mütəxəssilər Şirəli Müslümovun belə uzun yaşaması iddiasını ciddi qəbul etmir. Onların fikrincə, Lerik sakini SSRİ-nin firavan həyat nümunəsi göstərmək siyasətinin qurbanı olub. “Wikipedia”da yazıalnlara inansaq, fransız tarixçi və sosioloq Moşep Ud Tovem azərbaycanlı uzunömürlü barədə araşdırma aparıb, onun uzağı 100 ilə yaxın ömür sürdüyünü bildirib.

Lənkəranda yaşayan tarixçi-şəcərəşünas Rəzzaq Xansuvarov iddia edir ki, Şirəli Müslümov heç 90 il yaşamayıb.

O, Lənkəran qəzasının kameral təsvirinə istinad edir. Söhbət Azərbaycanın ayrı-ayrı yerlərində yaşamış insanların siyahıya alınmasından gedir. 1828-ci ildən sonra Çar Rusiyasında müxtəlif ərazilərdəki sakinlər barədə məlumat toplusu yaradılıb. Rəzzaq Xansuvarov Şirəli Müslümov haqda informasiya üçün həmin kameral təsvirlərə diqqətlə nəzər yetirib.

Tarixçi-şəcərüşünasın sözlərinə görə, 1849-cu, 1863-cı, 1873-cü, 1886-cı illərdə tərtib olunmuş siyahılarda lerikli uzunömürlünün adı yoxdur. Burada Şirəli kişinin atası Məşədi Fərzəlinin adına rast gəlmək mümkündür. Buradan məlum olur ki, Şirəli Müslümovun atası 1843-cü ildə Barzavu kəndində doğulub. Bu halda gülməli vəziyyət yaranır. Belə çıxır ki, Şirəli kişi atasından daha əvvəl doğulubmuş?

Rəzzaq Xansovarov bildirir ki, siyahıda Şirəli Müslümovun böyük qardaşları Ağahüseynin, Şahhüseynin adlarını tapmaq olur. Amma 1886-cı ilə qədər Fərzəli kişinin uzunömürlü kimi tanınan oğlu dünyaya gəlməyib. Yəni Şirəli Müslümov ən yaxşı halda 1887-ci ildə doğula bilərdi. Bu halda isə onun 86 yaşında vəfat etdiyi həqiqəti üzə çıxır.

İş orasındadır ki, Azərbaycanda insanlar hələ də Şirəli Müslümovun adının “Ginnesin rekordlar kitabı”nda yer aldığını düşünür. Halbuki məhz 1973-cü ildə kitab redaksiyası azərbaycanlı uzunömürlünün 168 yaşında olması ilə bağlı ortaya konkret sənədlər qoyulmadığını, iddianın xeyli şübhəli göründüyünü, müraciətçinin 90 ilə qədər ömür sürməsi ehtimalı yarandığını bildirmişdi. Tibb özü də hər hansı kişinin 136 yaşında ata olmaq imkanını qəbul etmir.

Rəzzaq Xansuvarov digər uzunömürlü, 152 il yaşadığı iddia olunan Mahmud Eyvazovun da məsələsinə aydınlıq gətirib. 1863-cı ilin kameral təsvirində onun 1860-cı ildə doğulduğu yazılıb. Belə çıxır ki, Mahmud Eyvazovun 1950-ci ildə vəfat edəndə 152 yox, 90 yaşı olubmuş.

Aytən, Bizimyol.info