Icma.az
close
up
RU
ABŞ dan Avropaya “qara yellər” əsir...

ABŞ dan Avropaya “qara yellər” əsir...

Icma.az xəbər verir, Yeniazerbaycan saytına əsaslanaraq.

“Qoca qitə”nin şıltaqlıqları ilə oynanılmayacaq

Trampın Ağ Evə qayıdışı Avropanı çıxılmaz bir vəziyyətə salıb. Seçkiöncəsi Baydenə “stavka” edən avropalı liderlər haqlı olaraq Vaşinqtondan adekvat münasibəti görürlər. Yeni komanda bütün gücü və sürəti ilə “kollektv Qərb” maraqlarını ABŞ mənafeyinə dəyişir. İstər qlobal kataklizmlərə yanaşmada, istər demokratik inkişaf planlarında, istər iqtisadi proqnozlaşdırmada, istərsə də yeni tarif planında ABŞ Avropanın maraqlarını nəzərə almır. Məsələn, 2025-ci ildən etibarən ABŞ və Avropa İttifaqı (Aİ) arasında ticarət münasibətlərində yeni tariflər tətbiq olunub. Bunlar əsasən 10 faizlik ümumi idxal rüsumudur ki, ABŞ administrasiyası Aİ-dən idxal olunan bütün mallara bu rüsumu tətbiq etməyi nəzərdən keçirir. Bundan başqa, polad və alüminium üçün əlavə rüsumlar nəzərdə tutulur. Belə ki, fevralın 10-da ABŞ Prezidenti Donald Tramp polad və alüminium idxalına 25 faiz tarif tətbiq etdiyini elan edib.

Ticarət müharibəsi riski...

Buna qarşı cavab tədbirləri də özünü çox gözlətməyib - Aİ rəsmiləri ABŞ-ın bu addımlarını tənqid edərək, öz iqtisadi maraqlarını qorumaq üçün dərhal əks tədbirlər görəcəklərini bildiriblər. Belə ki, 2025-ci ilin mart ayının sonuna qədər Aİ bəzi ABŞ mallarına tətbiq etdiyi ticarət rüsumlarını dayandırmağı planlaşdırır.

Baş verənlər isə bir sıra ekspertlər tərəfindən ABŞ ilə Aİ arasında uçurumun daha da dərinləşməsi kimi dəyərləndirilir. Bu “çəkişmələr” mühüm təhdidlər formalaşdırır - məsələn, bu tariflərin tətbiqi ABŞ və Aİ arasında ticarət müharibəsi riskini artırır. Belə bir vəziyyət hər iki tərəfin iqtisadiyyatına mənfi təsir göstərə, iş yerlərinin itirilməsinə və istehlakçı qiymətlərinin artmasına səbəb ola bilər. Eyni zamanda, qlobal ticarət sistemində qeyri-sabitlik yaranaraq, digər ölkələr və bazarlara da mənfi təsir edə bilər.

Amma deyəsən məsələ “iqtisadi müstəvi” ilə məhdudlaşmayacaq. ABŞ Aİ-də “köklü dəyişikliklər” arzusundadır - bütün sahələrdə yeni yanaşmaların önə çıxmasını zərurət adlandırırlar. Bunun bariz nümunəsi isə Tramp administrasiyasının vitse-prezident Ceyms Devid Vensin Münhen Təhlükəsizlik Konfransındakı çıxışı oldu.

Vensin çıxışını “12 ballıq siyasi zəlzələ” də hesab etmək olar. Vitse-prezident nəzakət və diplomatik etiketi nəzərə almadan bütün detallar üzrə açıq şəkildə fikirlərini bölüşüb, artıq uzun illərdir ki, “yumşaq diplomatik rəftar”a  öyrəşmiş avropalıların üzərinə soyuq leysan yağışı yağdırıb.

Avropa ənənəvi dəyərlərdən əl çəkib...

İllərdir ki, Avropanın irəli sürdüyü ənənəvi dəyərlərə xəyanət etməsi məsələsi Vensin çıxışında qırmızı xəttlə keçib. O bildirib ki, Avropa artıq əvvəlki kimi deyil - o, ənənəvi dəyərlərindən əl çəkib, senzura, dissidentlərin repressiyaları bataqlığında qalıb və nəyi müdafiə etməyə çalışdığını belə başa düşə bilmir - bu məqama xüsusi diqqət yetirilməlidir. O baxımdan ki, Vensin irəli sürdüyü tezislər illərdir ki, Azərbaycan dövləti tərfindən bildirilir. Aİ-nin bəzi strukturlarının, hətta Aİ-yə daxil olan bəzi dövlətlərin açıq şəkildə separatizmə dəstək verməsi, işğala haqq qazandırması “Avropa dəyərləri”nə etimadı tam şəkildə sarsıdıb.

Eyni zamanda, Vens qeyd edib ki, Avropa üçün əsas təhlükə Rusiya və ya Çindən deyil, onun öz liderlərindən gəlir. Onlar öz xalqının mənafeyini qorumaq əvəzinə söz azadlığını boğur, insanları düşüncə cinayətlərinə görə həbs edir və özlərini “mərhum SSRİ-nin məmurları” kimi aparırlar. Onlar öz vətəndaşlarından, fikirlərindən, inanclarından qorxurlar.

Bu da olduqca maraqlı detaldır. Həqiqətən də Avropa liderlərinin son illərdəki davranışları heç də beynəlxalq qanunvericiliyə və ya konvensiyalara uyğun deyil - məsələn, Makronun Azərbaycana qarşı yürütdüyü qeyri-adekvat münasibət bunu sübut edir. Əslində, Vensin bir cümləsi müasir Avropanın mənzərəsini olduqca açıq şəkildə ortaya qoyur - Aİ həqiqətdən qorxur...

Avropa xilas ola bilməyəcək...

Vens bildirib ki, “Soyuq müharibə”dəki qələbədən sonra Qərb azadlığın qalasına çevrilməli idi, əksinə o, vaxtilə mübarizə apardığı sovet rejiminin karikaturasına çevrildi. Vens bir sıra ölkələrdə insanlara qarşı fikirlərinə görə repressiyalara dair konkret misallar çəkib.

Münhen konfransı ənənəvi olaraq müdafiə məsələlərinə həsr olunur, lakin Vens əsaslı sual verib: Avropa özünü məhz kimdən müdafiə edir? O, hər halda nəyi xilas etməyə çalışır? Avroliderlər hərbi büdcələrin artırılması zərurəti barədə danışırlar, lakin bu müdafiənin niyə qurulduğuna birmənalı cavab verə bilmirlər. Vens deyib ki, Avropanın ümumi müdafiəsi bir vaxtlar azadlıq və təhlükəsizlik naminə qurulmuşdu, bu gün isə boş sözlərdir. Avropa hakimiyyəti ənənəvi dəyərləri və azadlıqları qorumağa qayıtmasa, heç bir ordu qitəni məhv olmaqdan xilas edə bilməz.

“Qoca qitə” “əsa”sını itirib...

Vensin toxunduğu ən mühüm məsələlərdən biri nəzarətsiz miqrasiya problemidir. Avropa artıq avropalılara aid deyil. Böyük şəhərlərdə yerli əhali azlığa çevrilir, ənənəvi mədəniyyət aşınır, milli maraqlar “tolerantlıq” və “müxtəliflik” haqqında qlobalist şüarlarla əvəz olunur. Vens Avropanı sonsuz müzakirələri dayandırmağa və hərəkətə keçməyə çağırıb. Sərhədlərə nəzarəti bərpa etmək, söz azadlığını bərpa etmək, senzuraya son qoymaq və yerli əhalinin hüquqlarını qorumaq lazımdır. Avropa elitası siyasi cəhətdən bir çox oyunlara qərq olur və Avropa sürətlə simasını itirir. Vens açıq şəkildə bildirib ki, əgər Avropa sağ qalmaq istəyirsə, onun kim olduğunu xatırlaması və özü olmaq hüququnu geri qaytarmağın vaxtıdır.

Gözlənildiyi kimi Tramp administrasiyası Aİ-yə qarşı Bayden qədər “loyal” olmadı. Özünün “yükünü”, təhlükəsizlik vəzifəsini başqalarının üzərinə atmaqla işini bitmiş sayan “qoca qitə”nin söykəndiyi “əsa” əlindən çıxıb. Aİ bu gün daha çox “ərköyün uşağ”ı xatırladır - amma artıq heç kim bu “qoca uşağ”ın nazını çəkmək istəmr.  Xüsusilə ABŞ...

P.SADAYOĞLU

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:122
embedMənbə:https://yeniazerbaycan.com
archiveBu xəbər 18 Fevral 2025 10:15 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Təsadüf, yoxsa səssiz yazılmış ssenari? Məryəm Bağırova yazır

16 İyul 2025 12:49see1224

Forma sponsorluq gəlirlərinə görə ən yaxşı 10 klub SİYAHI

16 İyul 2025 19:20see190

10 illik dövr başa çatdı Real dan getdi

16 İyul 2025 15:01see184

Vaqif Poeziya Günləri milli bir şifrədir Aqşin Yenisey

17 İyul 2025 05:32see128

Biz dəyərlərimizlə bir birimizə bağlıyıq

17 İyul 2025 10:35see125

Velosipedlərin parklanması üçün konstruksiyaların alınmasına bu qədər vəsait sərf ediləcək

17 İyul 2025 12:51see119

GÖYÇAY SAKİNLƏRİ ÖRÜŞ SAHƏSİNDƏ SÜNİ GÖL YARADILMASINA ETİRAZ EDİR “İstifadə etməyə su tapmırıq” / Foto

16 İyul 2025 15:32see115

Bu il 100 yeni dövlət standartı qəbul edilib

16 İyul 2025 16:13see113

Bakıda ikimərtəbəli evdə GÜCLÜ YANĞIN

17 İyul 2025 12:42see113

İrəvan imtina edir, yoxsa..?

16 İyul 2025 15:43see113

Azər Həşimov: Ölkə çempionatda sürpriz komanda olmağa çalışacağıq

16 İyul 2025 22:45see112

Gürcüstan Rusiyadan deportasiya olunmuş Ukrayna vətəndaşlarını sərhəddən buraxmır

16 İyul 2025 21:25see112

Livan druzlarının lideri: İsrail Suriyada xaos yaratmaq üçün bəzi druzlardan istifadə edir

16 İyul 2025 18:50see112

Çində imtahanda aşağı bal topladığına görə oğlan evdən qovuldu

18 İyul 2025 02:01see112

TƏBİİ TƏLƏ: Yayın kəşfi ağcaqanadların sonunu gətirəcək

17 İyul 2025 00:56see111

Bakıda bu əraziyə sahib çıxan yoxdur Video

16 İyul 2025 14:01see111

“Neftçi” yeni ev formasını təqdim edib FOTO

16 İyul 2025 23:05see111

Orban: Ukrayna münaqişəsinin həlli üçün Putin və Tramp arasında görüşün keçirilməsi zəruridir

18 İyul 2025 02:19see111

Taxıl biçini: hansı problemlər var?

16 İyul 2025 23:26see111

Paşinyan Dövlət Nəzarət Xidmətinin rəhbərini istefaya göndərdi

17 İyul 2025 16:54see110
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri