Ağ səhrada nadir sərvət tapıldı: Çin və Rusiya onu tam istismar etmək istəyir

Boliviya, dünyada lityumun ən böyük ehtiyatlarına malik ölkələrdən biri olaraq Çili və Argentina ilə birlikdə “lityum üçbucağı”na daxildir. Dünyadakı lityum ehtiyatlarının təxminən 60%-i bu bölgədə cəmlənib. Lakin Boliviya lityum hasilatını müstəqil şəkildə deyil, xarici sərmayə ilə həyata keçirir. Hazırda ölkənin ən iri investorları Çin və Rusiyadır, lakin bu ölkələrin əsas məqsədi – ekoloji tələblərə baxmayaraq hasilatı sürətləndirməkdir. 

Ölkə.az Valyuta.az-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə "Ecoticias" nəşri məlumat yayıb.

Boliviyanın Uyuni duz səhrasında dünyanın ən böyük lityum yataqlarından biri aşkarlanıb. Yatağın ehtiyatı təxminən 23 milyon ton həcmində qiymətləndirilir. Son illərdə Boliviya prezidenti Luis Alberto Arse Katakora, Çin və Rusiya ilə lityumun sənayeləşdirilmiş hasilatına dair razılaşmalar imzalayıb.

Çin indiyədək ölkənin Coypasa və Uyuni duz səhralarında yerləşən iki emal zavodunun tikintisinə 1,4 milyard ABŞ dolları sərmayə qoyub.

Rusiya isə “Rosatom” dövlət korporasiyasının törəmə şirkəti olan "Uranium One Group" vasitəsilə 450 milyon dollar dəyərində pilot layihəyə Potosi departamentində start verib.

Buna baxmayaraq, Boliviya hökuməti hasilat prosesində dövlət nəzarətini saxlayır və əldə edilən gəlirlər hesabına səhiyyə və infrastruktur sahələrindəki problemləri həll etməyə çalışır.

Lityum əsasən akkumulyatorların istehsalında istifadə olunur və buna görə də dünya üzrə ona olan tələbat sürətlə artır. Ancaq Uyuni kimi duzlu düzənliklər son dərəcə həssas ekosistemlər sayılır. Hər hansı intensiv hasilat – xüsusilə partlayış texnologiyalarının tətbiqi – torpağın strukturu və yeraltı su ehtiyatlarının deqradasiyası ilə nəticələnə bilər.

Hazırda Boliviya hasilat prosesini ekoloji cəhətdən təmiz metodlarla aparmağa çalışır. Amma ekspertlər bildirirlər ki, iqtisadi və geosiyasi təzyiqlər fonunda hökumət hasilat tempini artırmaq məcburiyyətində qala bilər. Bu isə böyük ekoloji risklər doğura bilər.

Nəşrdə qeyd olunur ki, böyük miqyaslı hasilat qaçılmaz olarsa, duz səhrasında partlayış üsulu ilə sürətləndirilmiş qazma işləri başlaya bilər ki, bu da ətraf mühitə ciddi zərər vuracaq.

Xatırladaq ki, ABŞ-ın qərbində, fəaliyyətsiz bir vulkanın altında aparılan geoloji araşdırmalar nəticəsində 400 milyard dollardan artıq dəyərdə lityum ehtiyatı aşkarlanıb. Bu yataq dünyanın ən böyük ehtiyatları sırasında yer alır və ABŞ-ın Çili, Boliviya və Çindən olan lityum asılılığını azaltmaq potensialına malikdir.