Alimlər ömrü uzatmağın yolunu tapmağa yaxınlaşır ARAŞDIRMA

San Dieqo Kaliforniya Universitetinin alimləri qocalma prosesini anlamaqda mühüm addım atıblar. Onlar qocalmanın iki əsas nəzəriyyəsi arasında əlaqə tapıblar ki, bu da bizim proseslə necə mübarizə apardığımızı dəyişə bilər.

Redaktor.az xəbər verir ki, tədqiqat "Nature Aging" jurnalında dərc olunub. 

Qocalmanın iki məşhur nəzəriyyəsi var. Birincisi genetik mutasiyalardır. Bunlar DNT-mizdə yaşlandıqca yığılan və zamanla hüceyrələrin normal fəaliyyətini pozan təsadüfi səhvlərdir.

İkinci nəzəriyyə epigenetik dəyişikliklərdir. Bunlar DNT-nin kimyəvi strukturunda genlərin özlərini dəyişdirməyən, lakin hansının işə salınmasına və ya söndürülməsinə təsir edən kiçik dəyişikliklərdir. Bu cür dəyişiklikləri kitabın kənarındakı qeydlərlə müqayisə etmək olar: onlar hüceyrəyə genetik məlumatdan necə istifadə edəcəyini bildirirlər.

İndiyə qədər epigenetik dəyişikliklər və mutasiyaların bir-biri ilə əlaqəsi olmadığı düşünülürdü. Lakin yeni araşdırmalar göstərdi ki, mutasiyalar nə üçün qocaldığımızı izah etməyə kömək edən epigenetik dəyişikliklərə səbəb ola bilər.

Yeni işdə tədqiqatçılar bir neçə min xəstənin məlumatlarını araşdırıb və genetik mutasiyaları epigenetik dəyişikliklərlə müqayisə ediblər. Onlar mutasiyaların DNT-nin digər hissələrində dəyişikliklərə səbəb olan zəncirvari reaksiyaya səbəb ola biləcəyini kəşf etdilər. Bu, epigenetik dəyişikliklərin öz-özünə deyil, mutasiyaların təsiri altında baş verdiyini sübut edir.

Əvvəllər elm adamları epigenetik dəyişiklikləri geri qaytarmaqla qocalmanı yavaşlatmağa çalışırdılar. Ancaq yeni bir kəşf göstərdi ki, bu, səbəblə deyil, yalnız simptomlarla mübarizə apara bilər. Əgər yaşlanma həqiqətən mutasiyalar tərəfindən tetiklenirsə, bu, işi çətinləşdirir, çünki belə dəyişikliklər geri dönməzdir.

“Kəşfimiz qocalmağa baxışımızı dəyişir. Bu proqramlaşdırılmış bir proses deyil, zamanla hüceyrələrimizdə baş verən təsadüfi zədələnmələrin yığılmasıdır”, - deyə tədqiqat müəlliflərindən biri, professor Trey İdeker bildirib. 

Alimlər mutasiyaların yığılmasını ləngidə və ya dayandıra bilsələr, bu, ömrü uzatmağa və keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa yol aça bilər.

Turan İSMAYIL