Alimlər təhlükəli oynaq xəstəliyinin rekord artımından narahatdır

Beynəlxalq alimlər qrupu 1980-ci ildən 2021-ci ilə qədər dünyanın 953 regionunu əhatə edən revmatoid artritlə bağlı tarixdə ən böyük araşdırma aparıb. Məlum olub ki, bu müddət ərzində xüsusilə gənclər arasında onun tezliyi xeyli artıb. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, tədqiqat "Annals of the Reumatic Diseases" (ARD) jurnalında dərc olunub.

Romatoid artrit, immunitet sisteminin səhvən bədənin öz toxumalarına, ilk növbədə oynaqlara hücum etdiyi xroniki iltihablı bir xəstəlikdir. Ağrı, şişlik, sərtliyə səbəb olur və zaman keçdikcə oynaqların məhvinə və hərəkətliliyin itirilməsinə səbəb ola bilər. Xəstəlik daxili orqanlara da təsir edə bilər və həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.

Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, hər il təkcə halların ümumi sayı deyil, həm də səhiyyə sisteminin yükü artır. Artım xüsusilə gənc yaş qruplarında və həyat səviyyəsi yüksək olan ölkələrdə nəzərə çarpır. Əvvəllər belə ölkələrin xəstəliklə daha yaxşı mübarizə aparmalı olduğu düşünülsə də, məlumatlar bunun əksini göstərirdi. Böyük Britaniya, İrlandiya və Yeni Zelandiya xəstəliyin bölgələr üzrə yayılmasında ən güclü bərabərsizliyə malikdir. Bu o deməkdir ki, hətta bir ölkə daxilində bəzi ərazilər digərlərindən daha ağır yüklə üzləşirlər.

Müəlliflər vurğulayırlar ki, bu bərabərsizliyin səbəbi təkcə iqtisadi amillər deyil. Məsələn, Yaponiya əhalinin qocalmasının yüksək səviyyəsinə baxmayaraq, xəstələnmə nisbətini azaltmağa nail olub. Bu, erkən diaqnostika proqramları, müasir dərman vasitələrinin geniş istifadəsi və iltihabi prosesləri azaldan pəhriz vərdişləri sayəsində mümkün olub.

Alimlər vəziyyətin 2040-cı ilə qədər inkişaf edəcəyini də proqnozlaşdırıblar. Onların hesablamalarına görə, aşağı və orta gəlirli ölkələrdə əhalinin qocalması və tibbi infrastrukturun kifayət qədər olmaması səbəbindən artrit xəstəliyinə tutulma halları artacaq. Eyni zamanda, inkişaf etmiş ölkələr, xüsusən də siqaretlə mübarizə aparsalar, aktiv profilaktika şəraitində rəqəmləri qismən azalda biləcəklər. Bəzi bölgələrdə, məsələn, Çində, siqareti buraxmaq artrit ölümünü demək olar ki, 17% azalda bilər.

Müəlliflər ümid edirlər ki, onların hazırladıqları model konkret regionların real risklərini və ehtiyaclarını daha dəqiq qiymətləndirməyə kömək edəcək. Bu, onlara ümumi tədbirlərdən yerli şəraitə uyğunlaşdırılmış daha məqsədyönlü sağlamlıq strategiyalarına keçməyə imkan verəcək.

Aydın