Alyaska necə ABŞ torpağı oldu?

Bu gün ABŞ Prezidenti Donald Tramp ilə Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Alyaskadakı Elmendorf-Richardson hərbi bazasında tarixi bir görüş keçirəcək. Bu görüş, iki supergüc arasında diplomatik münasibətləri yeni səviyyəyə qaldırmaqla yanaşı, Alyaskanın strateji əhəmiyyətini bir daha gündəmə gətirib.

"AzPolitika" xəbər verir ki, Alyaska yalnız strateji baxımdan deyil, həm də tarixi keçmişi ilə diqqət çəkən bir ərazidir. 

Belə ki, bu geniş ərazi əvvəllər Rusiyanın tərkibində idi və 18-ci əsrdə rus ticarətçiləri və kəşfiyyatçıları burada müxtəlif postlar qurmuşdu. Həmin dövrdə kürk ticarəti və daha sonra təbii resurslar, xüsusilə neft, Rusiyanın Alyaskaya marağını artırmışdı. Lakin 19-cu əsrin ortalarında Rusiya maliyyə və müdafiə çətinlikləri səbəbindən bu ərazidən əl çəkmək məcburiyyətində qaldı.

1867-ci ildə Alyaska ABŞ tərəfindən 7,2 milyon dollara satın alındı. O dövrdə bu əməliyyat “Seward’s Folly” (Sevardın Axmaqlığı) kimi qiymətləndirildi, çünki bir çoxları bu alışın ABŞ üçün sərfəli olmayacağını düşünürdü. Lakin zaman keçdikcə Alyaskanın zəngin təbii sərvətləri və strateji mövqeyi ABŞ üçün böyük bir önəm daşımağa başladı. II Dünya Müharibəsi və Soyuq Müharibə dövrlərində Alyaska ABŞ-nin şimal sərhədində kritik müdafiə məntəqəsi rolunu oynadı və bu gün də həm hərbi, həm də enerji baxımından vacib bir region olaraq qalır. Qeyd edək ki, ABŞ-nin ən böyük neft yataqlarından biri olan - "Prudhoe Bay" yatağı burada yerləşir və ölkənin enerji təminatında strateji rol oynayır. Həmçinin Alyaska böyük təbii qaz ehtiyatlarına malikdir və neft-qaz infrastrukturu enerji daşımaları və təhlükəsizlik baxımından önəmlidir. Coğrafi mövqeyi və Rusiya ilə yaxınlığı sayəsində Alyaskanın geosiyasi əhəmiyyəti də olduqca böyükür.

Ona görə də Tramp və Putinin Alyaskada bir araya gəlməsi yalnız diplomatik görüş deyil, həm də tarixi və simvolik əhəmiyyət daşıyır.

"AzPolitika.info"