Amerikalı ekspert: Azərbaycan Şimal Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin inkişafında mərkəzi rol oynayır

Bakı, 14 noyabr, Elmir Səftərov, AZƏRTAC

Azərbaycan Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin inkişafında mərkəzi rol oynayır. Bu dəhliz Hindistan və Körfəz ölkələrindən yükləri Rusiyaya, Qərbi Avropaya və Baltik regionuna daşıyır. Şimal-Cənub dəhlizi Skandinaviya ölkələri üçün də böyük əhəmiyyət kəsb edir. Dəhlizin əsas iqtisadi üstünlüyü digər quru marşrutlarla müqayisədə yükdaşımalarının məsafəsini və çatdırılma vaxtını 2-3 dəfə azaltmasıdır. Bu, Hindistan və Ərəbistan yarımadasından gələn məhsulların Helsinkiyə ənənəvi dəniz yolu (Körfəz-Süveyş kanalı-Aralıq dənizi-Baltik dənizi) ilə müqayisədə daha qısa müddətdə çatdırılmasını təmin edir.

Bunu AZƏRTAC-a açıqlamasında beynəlxalq münasibətlər üzrə amerikalı ekspert Peter Tase söyləyib.

O qeyd edib ki, Azərbaycanın dövlət siyasəti və Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə əldə etdiyi əhəmiyyətli iqtisadi inkişaf ölkəni əsas logistika dəhlizlərinin strateji aktoruna çevirib. Bu dəhliz vasitəsilə daşımaların vaxtına təxminən 60 gün qənaət edilməsi mümkündür. Dəhlizin Azərbaycan hissəsi 511 kilometr uzunluğunda dəmir yolu xəttini əhatə edir və onun ən kritik seqmenti Azərbaycan-Rusiya sərhədindən Azərbaycan-İran sərhədinə qədər olan marşrutdur. Dəhlizə qoşulan ölkələr - Azərbaycan, Rusiya və İran həm şimal, həm də cənub istiqamətləri üzrə yükdaşımaların həcmini 15 milyon tona qədər artırmaq üçün zəruri siyasət tədbirlərini həyata keçirməyə sadiqdirlər. Azərbaycanın yol infrastrukturu, Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı və müasir logistik parkların inkişafı ölkəni Avrasiyanın şimal və cənub regionları arasında strateji bağlantı nöqtəsinə çevirib. Bu funksiyası ilə Azərbaycan coğrafi baxımdan Panamanın Panama kanalı vasitəsilə Sakit və Atlantik okeanlarını birləşdirdiyi kimi, geniş regionu birləşdirən mühüm mərkəz rolunu oynayır.

Peter Tasenin fikrincə, əsas inkişaflar sırasında Bakı Limanının genişləndirilməsi, Ələt-Astara avtomobil yolunun yenidən qurulması və İranla Azərbaycan arasında yeni dəmir yolu körpüsünün inşası xüsusi yer tutur. Bu layihələr Azərbaycanın tranzit imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirib və ölkənin beynəlxalq nüfuzunu artırıb. Nəticə etibarilə, Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizi Azərbaycanın regional güc kimi strateji mövqeyini möhkəmləndirir və ölkəni iqtisadi diplomatiyanın əsas mərkəzlərindən birinə çevirir.

COP29 və Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzu barədə danışan amerikalı ekspert deyib: “Qlobal media kanallarının Azərbaycana qarşı apardığı genişmiqyaslı təzyiq və böhtan kampaniyalarına baxmayaraq, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə hökumət iqlim sahəsində tarixi nailiyyətlər əldə edib və ekoloji diplomatiyanı gücləndirib. “Yaşıl dünya üçün həmrəylik” şüarı altında Azərbaycan səmimi vasitəçi və etibarlı çoxtərəfli dialoq platforması kimi çıxış edib. Bu dövrdə bir çox çoxtərəfli institutların fəaliyyət qabiliyyətinin zəiflədiyi, qlobal geosiyasi balansın isə hələ sabitləşmədiyi şəraitdə Azərbaycan, xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrin, kiçik ada dövlətlərinin və ən az inkişaf etmiş ölkələrin ehtiyaclarını nəzərə alan tədbirlər təşkil etdi. Bakı, İtki və Zərər Fondunun tam fəaliyyətə başlamasını təmin etməklə qlobal iqlim gündəminə mühüm töhfə verdi. Ən önəmli nəticələrdən biri COP29-da Yeni Kollektiv Kəmiyyət Məqsədinin (NCQG) qəbul edilməsi oldu. Bu mexanizm 2035-ci ilə qədər inkişaf etməkdə olan ölkələrə 300 milyard ABŞ dolları həcmində maliyyə dəstəyi vəd edir. Razılaşma ölkələrə iqlim dəyişikliyinin mənfi təsirlərini azaltmaq və uyğunlaşma tədbirlərini gücləndirmək üçün real imkanlar yaradır”.

O bildirib ki, Azərbaycanın strateji mövqeyi, sabit iqtisadi artımı və hava limanları şəbəkəsi Mərkəzi Asiya ölkələrinin iqtisadi inteqrasiyasını dəstəkləyir. Bu inteqrasiya nəqliyyat və enerji infrastrukturu, logistika və ticarət imkanları baxımından region üçün böyük fayda təmin edir. Qlobal beynəlxalq media kanalları Azərbaycan Respublikasına qarşı genişmiqyaslı və məqsədli qarayaxma kampaniyasına başlasa da, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Hökuməti iqlim məsələlərində tarixi nailiyyətlər əldə edib və ekoloji diplomatiyanı daha da gücləndirib.