Ankara İrəvan arasında “isti xətt” Sərhədlərin açılması Azərbaycan Ermənistan sülhündən keçir

Türkiyə-Ermənistan münasibətlərində yeni mərhələyə doğru addımlar atılır. Yayılan məlumatlara görə, 2026-cı ilin yanvar ayında Ermənistanla sərhəddə yerləşən Alican qapısının açılması planlaşdırılır.

Artıq hər iki tərəfdə bu istiqamətdə hazırlıq işləri görülür. Sentyabr ayında iki ölkə nümayəndələrinin Ermənistanda keçirilən görüşündə sərhədlərin açılması və iqtisadi əlaqələrin bərpası kimi məsələlər əsas müzakirə mövzularından biri olub.

Türkiyə və Ermənistan arasında sərhədin açılması Qərb ölkələrinin regiondakı maraqlarına, xüsusilə Rusiya və Qərb arasındakı rəqabətə necə təsir göstərə bilər?

Mövzu ilə bağlı Bakıvaxtı.az-a danışan politoloq Sultan Zahidov deyib ki, gələcəkdə Türkiyə-Ermənistan sərhədlərinin açılması və iqtisadi əlaqələrin bərpası xüsusilə Ermənistan üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Onun sözlərinə görə, bu gün Rusiya ilə məsafə saxlamağa və enerji-iqtisadi asılılığını azaltmağa çalışan Ermənistan üçün Avropa inteqrasiyası yolunda Türkiyə qapısının açılması böyük önəm kəsb edir:

“Bununla belə, bu normallaşma prosesi və sərhədlərin açılması Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərindəki proseslə birbaşa bağlıdır. Türkiyə tərəfi dəfələrlə bu mövqeyini açıq şəkildə ifadə edib”.

Müsahibimiz Azərbaycan-Türkiyə parlamentlərarası dostluq qrupunun rəhbəri Şamil Ayrımın “Türkiyə-Ermənistan münasibətlərinin normallaşması prosesi, Azərbaycan-Ermənistan danışıqlarında əldə olunacaq irəliləyişdən asılı olacaq” fikrini xatırladıb. Dediyinə görə, yəni, iki ölkə arasındakı sülh prosesi nə qədər inkişaf edərsə, bu, Türkiyə-Ermənistan münasibətlərinə də müsbət təsir göstərəcək.

Politoloq qeyd edib ki, hazırda bölgədə bir sıra konstruktiv addımların atıldığının şahidi oluruq:

“Məsələn, ATƏT-in Minsk qrupu mexanizminin faktiki olaraq ləğv olunması və Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı infrastruktur layihələrinin həyata keçirilməsi bu istiqamətdə mühüm addımlardandır. Bununla belə, bölgədə hələ də müəyyən maneələr qalmaqdadır”.

Ermənistanda gələni ilin iyununda parlament seçkilərinin keçiriləcəyini deyən S.Zahidov hesab edir ki, əgər seçkilərdən sonra müxalif qüvvələr hakimiyyətə gələrsə, bu, sülh prosesini ləngidə bilər:

“Çünki həmin qüvvələr sülh danışıqlarına skeptik yanaşır, Azərbaycanla dialoqa qarşı çıxır və hazırkı hökumətin siyasətini mənfi qiymətləndirirlər. Bu səbəbdən Azərbaycan və Türkiyə hələlik gözləmə mövqeyindədirlər”.

Sultan Zahidov: Sərhədlərin açılması Qərb ölkələrinin maraqlarına da uyğundur

Həmsöhbətimiz deyib ki, hazırda bəzi infrastruktur layihələri və yolların inşası aparılsa da, bu, sərhədlərin yaxın zamanda tam açılacağı anlamına gəlmir. Politoloq görə, yekun normallaşma üçün əsas şərtlərdən biri Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanmasıdır:

“Bunun baş verməsi isə, görünür ki, yalnız Ermənistan Konstitusiyasına dəyişikliklər edildikdən sonra - yəni, 2026-cı ildən etibarən mümkün olacaq".

Onun fikrincə, sərhədlərin açılması Qərb ölkələrinin maraqlarına da uyğundur. ABŞ və Avropa İttifaqı Türkiyə vasitəsilə regiona çıxış imkanlarını genişləndirmək, Rusiyanın təsir imkanlarını azaltmaq istəyir. Bu baxımdan, Türkiyə-Ermənistan münasibətlərinin bərpası həm ABŞ, həm də Avropa üçün strateji əhəmiyyət daşıyır.

"Digər tərəfdən, Rusiyanın bu proseslərdən narazı olduğu müşahidə edilir. Moskva hazırda Ermənistanda müxalif qüvvələri dəstəkləməklə, Paşinyanın növbəti dəfə hakimiyyətə gəlməsinin qarşısını almağa çalışır", - deyə Sultan Zahidov əlavə edib.

Zeynəb Rzayeva