Atların necə ünsiyyət qurduğu açıqlanıb...

...Böyük Britaniyada bir qrup alimlərin apardığı yeni araşdırma, atların zəngin mimika “repertuarına” malik olduğunu göstərir. Tədqiqatçıların fikrincə, bu heyvanların duyğularını çatdırma tərzi bir qədər primatların davranışlarını xatırladır.

SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə “Noj” yazır. Atların rifahının qulaqlarının hərəkətini müşahidə etməklə qiymətləndirilə biləcəyinə inanılır. Alimlər heyvanların növdaxili ünsiyyət üçün istifadə etdikləri digər siqnalları öyrənmək qərarına gəliblər.

...Əvvəllər hippoloqlar artıq sistemli şəkildə atların üz ifadələrini öyrənməyə cəhd ediblər.

Əsərin müəlliflərinin fikrincə, əvvəlki təcrübələrin əsas çatışmazlığı heyvanların reaksiyalarını yoxlamaq üçün kontekstlərin sayının az olmasıdır.

Üstəlik, bütün ssenarilər süni şəkildə insanlar tərəfindən yaradılıb: məsələn, atların yemə yolunu kəsiblər.

Böyük Britaniyadan olan elm adamları fərqli bir yanaşma tətbiq ediblər.

Belə ki, onlar bir-biri ilə təbii şəkildə qarşılıqlı əlaqədə olan 36 insanın üz ifadələri və davranışlarının tipik kombinasiyalarını müəyyən etmək üçün atın üz hərəkətlərinin mövcud kataloqundan istifadə ediblər.

Üz ifadələri mehriban, oynaq, aqressiv və ya diqqətli olaraq bölünüb. Komanda, hər bir kontekstdə hansı üz hərəkətlərinin daha çox olduğunu anlamaq üçün atların davranışlarını əks etdirən 72 saatlıq video görüntüləri təhlil edib.

...Portsmut Universitetindən tədqiqatın aparıcı müəllifi Dr Kate Levis, “...daha əvvəl heç vaxt atlar üzərində bu miqyasda araşdırma aparılmamışdı və heyvanların bir-biri ilə necə ünsiyyət qurmasının incəliklərini görmək heyranedicidir”-deyə bildirib.

Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, üz hərəkətlərinin əksəriyyəti müxtəlif kontekstlərdə baş verir. Və buna baxmayaraq, onlardan bəziləri müəyyən bir nöqtədə ortaya çıxıb.

Məsələn, sakit, “mehriban” ünsiyyət zamanı atlar daim ağızlarını irəli uzadıblar.

Təcavüzkar qarşılaşmalar zamanı heyvanlar burun dəliklərini alovlandırıblar, başlarını aşağı salıblar və daxili qaşlarını qaldırıblar.

Oynayan zaman heyvanlar adətən çənələrini qaldırır, ağızlarını geniş açır və qulaqlarını çevirirlər.

...Atların zəngin və mürəkkəb mimika repertuarı var və biz atların subyektiv təcrübəsini həqiqətən dərk etmək istəyiriksə, bu nüansları nəzərdən qaçırmamalıyıq.

...Atların əvvəllər də belə üz ifadələri olub, lakin burada biz atların üz ifadələrinin həqiqətən mövcud olduğunu və ən əsası onların primatlarla eyni əzələlərdən istifadə etdiyini göstərə bildik...

Bunu da Kate Levis bildirib.

Əli Babayev