Icma.az
close
up
RU
Autizm: Uşaqlarda hansı əlamətlərə diqqət yetirməli?

Autizm: Uşaqlarda hansı əlamətlərə diqqət yetirməli?

Saglamolun saytına istinadən Icma.az xəbər verir.

Autizmin geniş yayılması nə ilə bağlıdır? Xəstəliyin təzahür formaları, simptomları hansı yaşlarda özünü büruzə verir?

Autizm genetik problemdirmi?  Autizmin inkişaf səbəbləri məlumdurmu?  Problemin virus infeksiyandan qaynaqlandığı haqda iddialar nə dərəcədə əsaslıdır? Autizm sağalırmı?

APA.az xəbər verir ki, bu suallara aydınlıq gətirən uşaq psixonevroloqu, tibb üzrə fəlsəfə doktoru, Tibb Universitetinin Nevrologiya kafedrasının əməkdaşı Kamran Salayev deyib ki, autizmlə bağlı xəstəlik yox, pozuntu sözü işlənməlidir: "Autizm çox geniş pozuntudur. Ona görə də biz ona spektr deyirik. Autizm deyəndə burada bir çox simptom, bir çox əlamət nəzərdə tutulur. Autizm çox yüngül əlamətlərdən başlayaraq ağır əlamətlərə qədər dəyişir".

Mütəxəssisin sözlərinə görə, dünya üzrə təqribən 100 uşaqdan birində autizmə rast gəlindiyi qəbul olunur. Ağır vəziyyətdə olanlarla bağlı isə hər min nəfərdən 3-4-də, 5-6-da autizm olduğu qeyd olunur.

Həkim oğlanlarda qızlara nisbətən daha çox autizm qeydə alındığını, bir sıra ölkələrdə, 42-50 oğlandan birində autizm olması haqda məlumatların olduğunu açıqlayıb. Qızlarda isə hər 150-160 qızdan  birində autizm olduğu deyilir.

Autizmin geniş yayılması səbəblərindən danışan Kamran Salayev deyib ki, son illər autizm diaqnozlarının qoyulma sayının, yoxsa autizmdən əziyyət çəkən uşaqların sayının artması barədə suallara cavab axtarılır. Bu mənada maarifləndirmə kampaniyalarının aparılması, daha dəqiq diaqnozların qoyulması sayəsində autizmli uşaqların sayında artım olması barədə yanaşmalar da üstünlük təşkil edir.

Həkim onu da deyib ki, əsas tədqiqatların əksəriyyəti problemin yaranma səbəbləri arasında sırf genetik faktorun üzərində dayanır.

Psixonevroloq deyib ki, autizmdən əziyyət çəkən yetkin insanlar da var: "Uşaq dövründə autizm diaqnozu qoyulanda, bərpa prosesi aparılanda vəziyyət xeyli yaxşılaşır və simptomlar azalır".

K.Salayevin sözlərinə görə autizmin meydana çıxmasında rolu olduğu bildirilən mühit faktorları çox da aydın deyil: "Genetik rol aydındır, mühitin rolu tam aydın deyil".

Autizmin yaranmasında peyvəndlərin rolunun olması barədə iddialar haqda danışan mütəxəssis bunların tamamilə əsassız olduğunu vurğulayıb: "Bugünkü tədqiqatlar göstərir ki, peyvəndlər səbəb deyil. Uzunmüddətli tədqiqatlar aparılıb və peyvəndlə autizm arasında hər hansı əlaqə göstərə bilmədilər".

Psixonevroloqun sözlərinə görə, klinik olaraq həkimin, yaxud valideynin autizmlə bağlı uşaqda görə biləcəyi əlamətlər özünü bir yaşdan sonra büruzə verir: "Hətta asperger sindromu olan uşaqlar məktəb yaşında bizim qəbulumuza gətirilir, məktəbə qədər heç bir şey hiss olunmadığı, məktəbə gedəndən sonra sosial problemlərin müşahidə olunduğu deyilir".

Mütəxəssis asperger sindromu olan uşaqlarda nitqin formal olaraq normal inkişaf etdiyini deyib. K. Salayev qeyd edib ki, autizm diaqnozu qoyulanların 1/3-i danışmır, yəni nitqə malik olmurlar.

K.Salayevin sözlərinə görə, autizmdən əziyyət çəkən uşaqlar üçün ünsiyyət maraqlı deyil: "Daha yüngül hallarda ünsiyyətə həvəsli olur, buna cəhd edirlər. Amma bunu uyğun şəkildə etmirlər. Məsələn, tanımadığı bir uşağı qucaqlayıb, öpə bilirlər".

K. Salayev autizmə daha dəqiq diaqnozun 2-3 yaşlarda qoyulduğunu da bildirib. Autizmin adətən bir yaşdan sonra klinik əlamətlərlə özünü büruzə verdiyini deyən həkim nadir hallarda bir yaşa qədər əlamətlərin müşahidə olunduğunu açıqlayıb: "Daha yüngül hallarda əlamətlərin görünməsi 4-5 yaşa qədər çəkə bilir. Əksər hallarda 2 yaş yarım - 3 yaş arasında dəqiq diaqnoz qoymaq mümkündür".

Mütəxəssis körpələrdə əsasən iki əlamətə - birincisi, uşağın göz kontaktına, ikincisi, öz adına reaksiyasına diqqət etməyin vacibliyini vurğulayıb: "Bundan başqa, əsas əlamətlərdən biri nitqin ləngiməsidir. Məsələn, uşaq iki yaşa çatıb heç bir söz deyə bilmirsə, bu hala diqqət yetirmək lazımdır".

Psixonevroloq deyib ki, autizmin aradan qaldırılması üçün hər hansı dərman müalicəsi yoxdur.

Saglamolun.Az


Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:133
embedMənbə:https://saglamolun.az
archiveBu xəbər 16 Noyabr 2024 13:38 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see247

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see209

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see201

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see175

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see163

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see162

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see147

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see141

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see138

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see137

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see137

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see136

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see135

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see130

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see128

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see128

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see127

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see126

Dabaq xəstəliyi Qaxda da təsərrüfat sahiblərini çıxılmaz vəziyyətə saldı

18 Oktyabr 2025 01:37see124

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see124
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri