Azərbaycan dağlarında dörd metr boyunda insanlar...

Siqhizm dünyanın 10 böyük dinindən biridir. Bu dinə inanan insanlar özlərini Siqh olaraq tanıyırlar. İslamın Uzaq Şərqə daxil olması nəticəsində islamla hinduizmin sintezi nəticəsində Quru Nanek tərəfindən XVI əsdə yaradılıb. Quru Nanak içində böyüdüyü hindu fəlsəfəsini rədd etməsi ilə tanınır. “Tanrılar” anlayışını pisləyən Nanak yalnız bir Tanrı olduğu fikrini təbliğ edib.

Onun haqqında yazanlar qeyd edirlər ki, Quru Nanak dünya səyahətinə çıxıb. O, uzaq məsafələrə səyahət edərək əbədi həqiqətdən ibarət olan və öz yaratdıqlarında yaşayan “tək Allah”in mesajını yaymışdır.

Bu müddət ərzində o, Yaxın Şərqə, bütün Cənubi Asiyaya, Orta Asiyaya və Avropaya səfər etmişdir. Səyahətləri zamanı pakistanlı çoxsaylı gündəliklər doldurmuş və hətta ən inanılmaz şeyləri belə eskiz etməyə çalışmışdır. Qayıtdıqdan sonra əsərləri müasirləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir.

Lakin onun 1502-ci ildə yazdıqları daha inanılmaz görünür. Quru Nanak Azərbaycanın dağlıq bölgələrindən birinə səfər edərkən çılpaq, dörd metr boyunda kişilər gördüyünü qeyd edir. Onlarla danışmaq istəyib, lakim imtina ediblər. Onun yazdıqlarına görə, ona cavab verməyən bu nəhəng adamlar öldürdükləri ovla əylənməyə davam ediblər. Pakistanlı yazırdı ki, onlar nəhəng vəhşilərdir, görünür, mağaralarda yaşayırlar və yerli sakinlərdən mal-qara oğurlayırlar və ya yemək axtarırlar.

Maraqlıdır ki, Quru Nanakdan əvvəl də bölgəyə gələn ərəb səyyahlar uzunsaqqallı nəhənglərlə qarşılaşdıqlarını iddia edirdilər. Onlar adətən cüt-cüt səyahət edir, yonulmuş ağac gövdələri və ya daş qayalar daşıyırdılar. Azərbaycan nağıllarında DİV və yaxud insandan iki dəfə böyük “mağara döyüşçüləri” arasındakı qarşıdurmaları təsvir edən yerli dastanlar da eyni canlılardan bəhs edir.

Müxtəlif xalqların folklorunda nəhəng qəhrəmanlara rast gəlmək mümkündür. Bir qayda olaraq bu nəhənglər qeyri-adi gücə və çox böyük bədən ölçülərinə malik olurlar. Dünyanın müxtəlif xalqlarının azman insanlardan bəhs edən mif və əfsanələrinin olması təsadüfi deyil. Çox güman ki, bu əfsanələrin təməlində nəsildən-nəslə ötürülmüş real faktlar dayanır. Söhbət boyu 5 metrə çatan azman insanlardan gedir. Qədim tarixi sənədlərdə uzaq keçmişdə nəhəng insanların yaşadığına dair müxtəlif sübutlar var.

Türk etnoqonik miflərinə görə də Azərbaycanın ən qədim insanlar olan uğuzlar çox uca boylu olmuşlar. Gəncəbasar, Qərbi Azərbaycan, Borçalı və digər ərazilərimizə məxsus folklorda qeyd edilir:

“Qabaqlar uğuzlar olublar. Onlar çox hündür imişlər. Hər biri bir çinar kimi. Ona görə indinin özündə də bir uca boylu adam görəndə deyirlər ki, uğuzdur”.

El arasında deyirlər ki, uğuzlar bizim əcdadlarımız olublar.

Qədim dövr mifoloji düşüncələrinə görə, keçmiş dövr insanları çox böyük olarmış, ayaqlarının sırf dizdən aşağısı iki metr yarım olurmuş və min ildən daha çox yaşayarmışlar.

Əlbəttə ki, nəhənglərin mövcudluğuna inanmaq çətindir. Xüsusilə də bizim dövrümüzdə. Görünür, bu gün onlardan heç biri qalmayıb. Lakin orta əsr mədəniyyət xadimlərinin, səyyahların və yerli sakinlərin hekayələrinə baxsanız, nəhənglər haqqında məlumatlara rast gələ bilərsiniz. Digər tərəfdən, əjdahalar, divlət, təpəgözlər və digər "möcüzələr" haqqında hekayələrin o dövrdə çox məşhur olduğuna şübhə yoxdur.

O, həmçinin Məkkəyə səfər edərək Həcc ziyarətini yerinə yetirmiş və Siqh ənənəsinə görə, İran və Türküstanı gəzərək çoxsaylı sufi məclislərində iştirak etmişdir. Bu səyahət zamanı o, Bakıya səfər etmiş və Abşeronun "əbədi alovlarının" şahidi olmuşdur.

BAX:

В. С. Воробьёв-Деѝѝтовѝкий. Заметка по индийѝкой ѝпиграфике, Эпиграфика Воѝтока, IX, 1954 г.

Modi, Jivanji Jamshedji. My Travels Outside Bombay, Iran, Azerbaijan, Baku, 1924. http://www.avesta.org/modi/baku.htm

Singh, (Sahib. Sri Guru Granth Sahib Darpan. (Punjabi). Vols 10. 1972.

Zaur Əliyev

BakuPost