Azərbaycan dilinin inkişafında mühüm rol oynamış vacib qanunverici təşəbbüs

Toğrul Zeynalov,

YAP Ağdam rayon təşkilatının əməkdaşı

Azərbaycan dilinin inkişafı və qorunması sahəsində həyata keçirilən vacib qanunverici təşəbbüslər, xüsusilə Azərbaycan Respublikasının dövlət dili olaraq təsdiqlənməsi və bu prosesin hüquqi əsaslarla dəstəklənməsi, ölkənin dil siyasətinin əsasını təşkil edir. Bu təşəbbüslərin təməlini 1995-ci ildə qəbul edilmiş Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası qoymuş, burada Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi hüquqi statusu təsdiq edilmişdir. Bu qanunverici akt dilin ölkədə rəsmi şəkildə istifadəsini təmin etmiş, dövlət orqanları, təhsil müəssisələri, mətbuat və digər sahələrdə Azərbaycan dilinin tətbiqini məcburi etmişdir. Həmçinin, 1998-ci ildə qəbul edilən "Azərbaycan Respublikasının Dövlət dili haqqında Qanun" bu hüquqi əsasları dəqiqləşdirmiş, Azərbaycan dilinin qorunması və inkişafı üçün bir sıra normativ hüquqi qaydalar müəyyən etmişdir. Bu qanun dilin tədrisi, istifadəsi və dil normalarının qorunması sahəsində mühüm addımlar atılmasına şərait yaratmışdır.

Bu qanunverici təşəbbüslərin ardınca, Heydər Əliyev rəhbərliyində həyata keçirilən siyasət Azərbaycan dilinin inkişafında əsaslı dönüş yaratmışdır. Heydər Əliyev öz siyasətində ana dilinə olan hörməti və qayğını ön planda tutmuş, Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi möhkəmləndirilməsi və cəmiyyətdəki nüfuzunun artırılması istiqamətində bir çox tədbirlər görmüşdür. Onun təşəbbüsü ilə dilin dövlət orqanlarında, təhsil sahəsində və mediada tətbiqinə dair geniş proqramlar hazırlanmış, Azərbaycan dilinin qorunması və inkişafı üçün bir sıra mühüm qərarlar qəbul olunmuşdur. Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında dövlət səviyyəsində Azərbaycan dilinin tədrisi və istifadəsi ilə bağlı ardıcıl islahatlar aparılmış, dilin normativ bazası daha da zənginləşdirilmişdir.

Azərbaycan dilinin inkişafında Heydər Əliyevin rolunu xüsusilə vurğulamaq lazımdır, çünki onun dil siyasəti, həmçinin ana dilinin tədrisi və mədəni həyatda tətbiqi sahəsindəki təşəbbüsləri Azərbaycanın milli kimliyinin qorunmasında əhəmiyyətli bir amil olmuşdur. Onun dövründə Azərbaycan dili yalnız dövlətin rəsmi dili kimi qəbul edilməmiş, həm də xalqın mədəni və tarixi irsinin ayrılmaz bir hissəsi kimi daha da möhkəmləndirilmişdir. Heydər Əliyevin dilə verdiyi dəyər Azərbaycan dilinin bugünkü vəziyyətinin və onun dövlət səviyyəsində mövqeyinin əsasını təşkil edir.

Nəticə etibarilə, Azərbaycan dilinin inkişafı və qorunması sahəsində həyata keçirilən qanunverici təşəbbüslər və Heydər Əliyevin ana dili üçün göstərdiyi səylər, Azərbaycanın milli kimliyinin qorunmasında və müasir dövrdə dilin cəmiyyətin hər bir sahəsində istifadəsinin təmin olunmasında mühüm rol oynamışdır. Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi möhkəmlənməsi və tədrisinin genişləndirilməsi bu gün də ölkənin milli dil siyasətinin əsas istiqamətləri olaraq qalır. Bu proseslər dilin müasir dövrdə də inkişafını və gələcək nəsillərə ötürülməsini təmin etməyə xidmət edir.