Azərbaycan dinin dövlətdən ayrı olduğu, ancaq müxtəlif dinlərə ayrı seçkilik olmayan nümunəvi ölkədir

İnsan sosial varlıq kimi yaradılıb. Həm fərdlərin, həm də cəmiyyətin fərqli düşüncələri, mədəniyyətləri və onların dəyərlərindən əlavə, digər qruplarla birlikdə yaşamaq məcburiyyəti də var. Cəmiyyətlərin sülh və əmin-amanlıq içində birlikdə yaşaması üçün tolerantlıq önəmlidir. Əks halda, cəmiyyətdə yaşamaq çətin olar. İnsan cəmiyyətdən ayrı yaşaya bilmədiyi üçün ən fərqli olanlarla yaşamağı da bacarmalıdır. Müəyyən ortaq məxrəclər üzərində razılaşaraq, birlikdə yaşamağa səy göstərməlidir. Bu kontekstdə tolerantlıq, hörmət və dözümlülük kimi münasibət və davranışlar sosial birliyi gücləndirən mühüm amillərdir. İnsanın təbiətində hər zaman və hər yerdə sevilmək, hörmət etmək, hörmətlə qarşılanmaq hissi var. Bunları gözləyən insan tolerantlığı öz rəftar və davranışlarına daxil etməlidir. İnsan davranışının mahiyyəti kimi tolerantlığı əks etdirməlidir.

Con Lok, bir filosof kimi dinlərin həqiqət və xilas iddialarına necə baxmalıyıq sualını ortaya qoyurdu. Bu sual ondan ibarətdir ki, hansı dini inancları qəbul etmək daha rasionaldır? Bu və buna bənzər sualların cavabı, müxtəlif inanclarda həqiqəti və qurtuluş iddialarını araşdırmağı tələb edir.

Tolerantlıq, plüralizm kimi anlayışlar fəlsəfə, psixologiya, sosiologiya, antropologiya, politologiya və dini elmlərdə fərqli mənalar daşıyır. Azərbaycan dini və milli tolerantlığın yüksək səviyyədə olduğu dünyada bəlkə də ilk sırada olan ölkədir. Çünki biz azərbaycanlılar Azərbaycanda yaşayan heç bir millətin, heç bir dinin nümayəndəsinə qarşı ayrıseçkilik etməyəcək qədər böyük bir millətik.

Xatırlamıram ki, hansısa bir azərbaycanlı Azərbaycanda yaşayan əcnəbiyə desin ki, “nə var gəlmisiniz, gedin, öz ölkənizdə yaşayın”... Baxmayaraq ki, biz bu ifadələri başqa ölkələrə gedəndə çox eşidirik. Və yaxud biz azərbaycanlılar hansısa dinə itaət edən birisini öldürək, sıxışdıraq, yuxarıdan aşağı baxaq. Bu kimi hallar Azərbaycanda olmayıb, ola da bilməz. Çünki bizim içimizdə insanlığa qarşı sevgi var. "Bu şəxs xristiandır, bu şəxs yəhudidir, bu şəxs krişnadır" deyib, insanları dinlərə bölmürük. Əksinə, inancları öyrənməyə çalışırıq. Məsələn; bir müddət əvvəl “Qırmızı Qəsəbəyə” yolum düşmüşdü. Dağ yəhudilərinə məxsus sinaqoqda oldum. Bu, mənim üçün olduqca maraqlı təcrübə idi...

Dağ Yəhudiləri Muzeyi, Qırmızı qəsəbə - Quba

Təəssüf olsun ki, biz müsəlmanlara qarşı bütün dünyada bir ayrı-seçkilik var. Xristian ölkələrin bəziləri xristian təəssübkeşliyi edirlər...

Milli Məclisin deputatı Tahir Rzayev Bizimyol.info xəbər portalına açıqlamasında bildirib ki, Azərbaycanda milli və dini ayrı-seçkilik demək olar ki, tamamilə aradan qaldırılıb. Ölkədə müxtəlif xalqların və millətlərin nümayəndələri yaşasalar da, müxtəlif dinlərə xidmət edilsə də, ancaq məqsəd birdir: Azərbaycan dövlətinin mövqeyi, inkişaf etdirilməsi, dostluq əlaqələrinin möhkəmlənməsi və bu yönümdə fəaliyyət göstərmək.

Tahir Rzayev

Deputat qeyd edib ki, bu səbəbdən də, tolerantlıq istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər və yürüdülən siyasət bu gün xalqları və millətləri birləşdirir və onlar ən xoş, sevincli, ən kədərli anlarda bir yerdə olduqlarını nümayiş etdirirlər.

“Bu, özünü Vətən müharibəsi dövründə aydın şəkildə göstərdi. Bütün millətlərin və xalqların nümayəndələri, eləcə də din xadimləri bir yerdə olduqlarını bəyan etdilər və Azərbaycanın haqlı mübarizəsində yekdil mövqedə oldular. Dünən də belə idi, bu gün də belədir. Bu, Azərbaycanın ən böyük uğurlarından biri sayılmalıdır. Bu, həm də dinlərə və millətlərə hörmətin nümayişidir”-deyən Tahir Rzayev vurğulayıb ki, Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin bu istiqamətdə həyata keçirdiyi tədbirlər, onun çıxışlarında ifadə olunan fikirlər və tapşırıqlar insanların ümumi səfərbərliyini təmin etməklə bərabər, həm də ölkənin inkişafına yeni töhfələr verir.

Tahir Rzayev qeyd edib ki, bu gün Azərbaycanda azərbaycanlı, rus, yəhudi, alman və digər xalqların nümayəndələri eyni mövqedən çıxış edirlər və onlar bilavasitə ölkənin siyasi kursunu, ölkədə həyata keçirilən mühüm tədbirləri dəstəkləməklə yanaşı, həm də öz sahələrində bunun təbliğatçısıdırlar.

Deputat bildirib ki, Azərbaycanda din dövlətdən ayrı olsa da, Azərbaycanda yaşayan istənilən dinin nümayəndəsi bir vətəndaş bu ölkənin sakinidir və bu ölkəyə xidmət etməyi özünə bir borc hesab edir.

“Ona görə də, Azərbaycan modeli bu gün dünya üçün bir nümunə göstərilir və bu, qürurvericidir. Ölkənin inkişafıdır. Xalqların dostluğunun, möhkəmlənməsidir və insanların rifah halının yaxşılaşdırılmasına yönəldilən bir amal əməldir”-deyə Tahir Rzayev vurğulayıb.

İradə Cəlil, Bizimyol.info

Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyi (MEDİA)

Məqalə, Medianın İnkişafı Agentliyinin onlayn media subyektlərinə (veb-saytlara) maliyyə dəstəyi əsasında hazırlanıb.

İstiqamət: 6.3.15. dini və milli tolerantlıq, millətlərarası münasibətlərin inkişaf etdirilməsi.