Azərbaycan mətbuatı ölkənin ictimai siyasi həyatında mühüm rol oynayan institutdur RƏY

Bakı, 4 iyun, AZƏRTAC

Tarixin müxtəlif dönəmlərində millətlərin dirçəlişi, azadlıq arzusu və maariflənməsi hər zaman mətbuatla başlayıb. Bu mənada Azərbaycan xalqının keçdiyi yol da istisna deyil. Azərbaycan mətbuatının keçdiyi yol bir xalqın maarifçilikdən müstəqilliyə, senzuradan azad sözə qədər uzanan tarixidir. Bu, eyni zamanda, sadəcə, informasiya vasitələrinin inkişaf tarixi deyil, xalqın maariflənməsi, azadlıq mübarizəsi və dövlətçilik ənənələrinin güclənməsi ilə sıx bağlıdır. Həsən bəy Zərdabinin “Əkinçi”si ilə başlayan bu yol hazırda rəqəmsal platformalarda da milli düşüncənin daşıyıcısı olaraq yaşayır.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu fikirləri filologiya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru, media, kommunikasiya tədqiqatçısı və eksperti, analitik, Beynəlxalq Kommunikasiya və Media Mərkəzinin sədri, İtaliyanın Beynəlxalq İqtisadi Siyasi Araşdırmalar İnstitutunun üzvü Leyla Rəşid söyləyib.

Ekspert bildirib ki, hazırda rəqəmsal texnologiyaların və süni intellektin inkişafı Azərbaycanda da mətbuatın fəaliyyətinə təsirlər göstərir. Onlayn platformalar, xəbər saytları və sosial media vasitəsilə xəbərlər real vaxtda geniş auditoriyaya çatdırılır. Sosial media, mobil tətbiqlər və platformalar istifadəçilərlə interaktiv kommunikasiya qurmağa, onların reaksiyasını ölçməyə, xəbər istehsalında iştirak etməyə imkan verir. Süni intellekt alqoritmləri sayəsində xəbər mənbələri avtomatik analiz olunur, trendlər müəyyən edilir, xəbərin təqdimatı daha səmərəli şəkildə aparılır. Bununla yanaşı, texnoloji inkişaf yeni problemlər də yaradır. Dezinformasiya, saxta xəbərlərlə ictimai rəyin manipulyasiyası, klik xəbərlər, informasiya mənbələrinin etibarlılıq problemi, etik qaydaların pozulması və informasiya təhlükəsizliyi kimi məsələlər müasir dövrün əsas çağırışlarıdır. Süni intellekt ilə yazılmış xəbərlərin müəllifliyi, obyektivliyi və məsuliyyəti ilə bağlı suallar yaranır. Digər tərəfdən çap mətbuatı oxucu itirir, reklam bazarı onlayn mediaya keçir və bu da mətbuatın iqtisadi problemlərini yaradır. Bu səbəbdən uğurlu adaptasiya üçün media qurumları peşəkar jurnalistika prinsiplərini qoruyaraq texnoloji imkanlardan ağıllı şəkildə istifadə etməlidirlər. Həm dövlət, həm ictimai təşkilatlar, həm də jurnalistlər peşəkarlığın artırılması və medianın savadlılığı üçün birgə fəaliyyət göstərməlidir.

Azərbaycan mətbuatının ölkənin ictimai-siyasi həyatında vacib rol oynayan institut olduğunu vurğulayan L.Rəşid qeyd edib: “Azərbaycan dövləti çap və onlayn medianın inkişafına ardıcıl və sistemli şəkildə dəstək göstərir. Ölkədə bu istiqamətdə bir sıra praktiki tədbirlər həyata keçirilib. Buraya dövlət büdcəsindən media subyektlərinə ayrılan maliyyə dəstəyi, jurnalistlərin sosial müdafiəsi, həmçinin onların peşəkar inkişafı üçün təlimlərin və seminarların təşkili, qanunvericilik islahatları, o cümlədən 2021-ci ildə qəbul edilən “Media haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu daxildir. Dövlət dəstəyi ölkədə azad və peşəkar medianın formalaşmasına xidmət etsə də, mətbuatın fəaliyyətinə təsir edən bir sıra problemlərlə üzləşir. Bu problemlərin bir qismi rəqəmsal dövrün çağırışları, texnoloji inkişaflar və süni intellekt fenomeni, bir qismi isə Azərbaycan mediasının spesifik xüsusiyyətləri ilə bağlıdır. Ümumiyyətlə, müasir Azərbaycan mətbuatının xarakteristikası onu göstərir ki, media qurumları müəyyən çətinliklərlə üzləşsələr də, ölkənin informasiya məkanında vacib rol oynamağa davam edir. Dövlətin media siyasəti, ölkədə internetə girişlə bağı heç bir məhdudiyyətin tətbiq edilməməsi, media azadlığının genişlənməsi, jurnalistikanın peşəkarlıq səviyyəsinin yüksəlməsi və texnoloji yeniliklərə adaptasiya onlayn medianın gələcəyini müəyyənləşdirən əsas amillərdir”, - deyə ekspert bildirib.