Başı və ayaqları olmayan canlı: 444 milyon illik Sue ilə tanış olun

Cənubi Afrikanın Keyptaun şəhərinin şimalındakı Soom Şeyli bölgəsində 444 milyon il əvvələ aid yeni bir ibtidai buğumayaqlının fosili aşkar edilib. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, alimlər bu kəşfin Yer kürəsi ilə bağlı indiyə qədər məlum olmayan bir çox sirrin üzə çıxarılması potensialına malik olduğunu bildirirlər.

Lester Universitetinin Coğrafiya, Geologiya və Ətraf Mühit Fakültəsinin professoru Sara Qabbott bu yeni fosilin nə qədər qeyri-adi olduğunu və onun təkamül əlaqələrinin hələ də qeyri-müəyyən qaldığını açıqlayıb. Fosilə anasının adını verən alim bu möhtəşəm kəşfi belə şərh edib: 

"Sue"nu Cənubi Afrikada qaya laylarında ilk dəfə aşkar etdiyimdə, əlimizdə doğrudan da xüsusi və nadir bir nümunə olduğunu dərhal anladım. Fosili qayadan diqqətlə çıxarmaq düz üç gün vaxt apardı. Daha sonra onu gipslə örtüb "‘British Airways"in köməyi ilə İngiltərəyə apardıq. Şirkət, 70 kiloqramlıq "Sue" üçün pulsuz birinci sinif yer ayırdı!".

Təxminən 440 milyon il əvvəl Yer kürəsində növlərin 85 faizini məhv edən buzul dövrü baş verib və bu, beş böyük kütləvi yox oluşdan birinin başlanğıcı sayılır. Mütəxəssislərə görə, "Sue"nun qorunduğu dəniz hövzəsi həmin dövrdə soyuqdan qaçan növlər üçün sığınacaq rolunu oynamış ola bilər. Hərçənd ki, bu bölgədə həyatın davam etməsinə şərait yaransa da, şəraitin ideal olduğunu söyləmək olmaz.

Fosilin İngiltərəyə daşınmasından sonra araşdırmalar davam etdirilir. Bu tədqiqat 450 milyon il əvvəlki Yer kürəsi ilə bağlı bir çox bilinməyən sirrin açılması üçün mühüm hesab edilir.

Lakin burada diqqətdən qaçırılmaması lazım olan mühüm məqam var: fosilin ölkədən çıxarılıb İngiltərəyə aparılması üçün Cənubi Afrika tərəfindən rəsmi icazə alınıb-alınmadığı sual doğurur. Tarixdə "elmi araşdırma" adı altında ingilislərin Anadoludan və Osmanlı torpaqlarından nadir əsərləri ölkələrinə aparıb geri qaytarmadıqları məlumdur. "British Museum"da sərgilənən əsərlər arasında III Sultan Səlimin qılıncı da daxil olmaqla, bir çox mədəni dəyər yer alır. Türkiyənin Mədəniyyət Nazirliyi bu əsərlərin geri qaytarılması üçün İngiltərə ilə aktiv danışıqlar aparır.