Birinci Sinfə Qəbul

Məktəb həyatı insanın həyat yolunda atdığı ən önəmli addımlardan biridir. Birinci sinfə qəbul prosesi isə bu yolun başlanğıcında uşaqların və valideynlərin qarşılaşdığı ilk böyük təcrübədir. Ölkəmizdə birinci sinfə qəbulun elektron sistemlə təşkili və müasir idarəetmə yanaşmaları ilə tənzimlənməsi həm təhsil sahəsində çalışan mütəxəssislər, həm də valideynlər üçün əhəmiyyətli və zamanın tələbinə uyğun bir yenilik kimi çıxış edir.

Uşaqlarının gələcəyi üçün məktəb seçən valideynlər üçün əlçatanlıq ən əsas meyarlardan biridir. Azərbaycanda tətbiq olunan elektron qeydiyyat sistemi bu ehtiyacı uğurla qarşılayır. Hər bir valideyn yaşadığı yerdən asılı olmayaraq, onlayn platforma vasitəsilə məktəb seçimi və qeydiyyat prosesini rahatlıqla həyata keçirə bilir. Bununla yanaşı, elektron əsaslı qəbul prosesi insan faktorundan doğan subyektivliyi aradan qaldıraraq tam obyektiv yanaşmanı təmin edir. Seçim prosesi daha şəffaf və izlənəbilən olur ki, bu da təhsilə olan ictimai inamı artırır.
Dünya təcrübəsi də bu istiqamətdə oxşar yanaşmaların effektivliyini göstərir. Məsələn, Sinqapurda məktəbə qəbul tam elektronlaşdırılıb və evə yaxın məktəblərə yerləşdirilməyə üstünlük verilir. Finlandiyada isə valideynlər onlayn platformalar vasitəsilə məktəblər haqqında geniş məlumat əldə edərək, daha məlumatlı və şüurlu seçimlər edə bilirlər.

Məktəblərdə tədrisin müxtəlif dillərdə aparıldığı bölmələrə qəbul zamanı uşaqların həmin bölmələrə uyğunluğunu müəyyənləşdirmək üçün təşkil olunan müsahibələr də prosesin mühüm bir hissəsidir. Azərbaycanda tətbiq olunan bu sistem, uşaqların dil bacarıqlarını obyektiv şəkildə qiymətləndirmək və onların uyğun təhsil mühitinə yönləndirilməsini təmin etmək məqsədi daşıyır. Bu yanaşma uşağın təhsil həyatına daha uğurlu bir başlanğıc etməsinə imkan yaradır. Bu sahədə də beynəlxalq təcrübə maraqlıdır: Kanadada fransız və ingilis bölmələrinə qəbul zamanı uşaqların dil bilikləri xüsusi testlərlə qiymətləndirilir, İsveçrədə isə çoxdilli bölgələrdə uşaqların dil bacarıqlarına uyğun məktəblərə yönləndirilməsi praktika olunur.

Böyük şəhərlərdə və yaşayış sıxlığı yüksək olan bölgələrdə məktəblərə süni şagird axınının qarşısını almaq məqsədilə ərazi prinsipi tətbiq edilir. Azərbaycanda da bu prinsip valideynlərin evə yaxın məktəb seçimini asanlaşdırmaqla yanaşı, məktəblər arasında balansı qorumağa xidmət edir. Bu, uşaqlar üçün həm logistika baxımından rahatlıq yaradır, həm də məktəblərdəki təhsil keyfiyyətinin ümumi səviyyədə qorunmasına kömək edir. Qlobal yanaşmalara baxdıqda isə görürük ki, Avstraliyada dövlət məktəblərinə qəbulda “catchment area” (ərazi bölgüsü) prinsipi tətbiq edilir və şagirdlər əsasən yaşadıqları bölgəyə uyğun məktəblərə yerləşdirilirlər. Almaniyada da uşaqlar yaşadıqları əraziyə ən yaxın məktəbdə təhsil alırlar və bununla təhsil imkanlarında bərabərlik təmin edilir.

Elektron qeydiyyat sisteminin tətbiqi isə yalnız texnoloji yenilik deyil, həm də dövlət-vətəndaş münasibətlərində keyfiyyətli xidmət anlayışının göstəricisidir. Elektron sistemlər valideynlərə vaxt qazandırır, müraciətləri sadələşdirir və cavabların çevik verilməsini təmin edir. Bu yanaşma vətəndaş məmnuniyyətinin artmasına birbaşa təsir edir. Məsələn, Estoniyada dövlət xidmətləri, o cümlədən məktəbə qəbul prosesi tam elektronlaşdırılıb və bu ölkə Avropada vətəndaş məmnuniyyəti səviyyəsinə görə ilk sıralarda yer alır. Norveçdə valideynlər elektron sistemlər vasitəsilə təkcə qeydiyyat deyil, məktəblərin təhsil nəticələri və digər vacib məlumatlar barədə də real vaxtda məlumat ala bilirlər.

Bütün bu yanaşmalar göstərir ki, birinci sinfə elektron qəbul sistemi uşaqların təhsil həyatına ədalətli, bərabər, şəffaf və rahat bir başlanğıc verən çox mühüm bir islahatdır. Dünya təcrübəsi təsdiq edir ki, elektronlaşma, ərazi prinsipi və obyektiv seçim mexanizmləri təhsildə keyfiyyəti artırmaq və cəmiyyətin rifahını gücləndirmək üçün ən təsirli vasitələrdəndir. Azərbaycanın bu sahədə atdığı addımlar beynəlxalq tendensiyalarla ayaqlaşmaqla yanaşı, gələcək nəsillərin daha yaxşı təhsil almasına, cəmiyyətimizin daha savadlı, sağlam və güclü formalaşmasına zəmin yaradır.

Çünki təhsil gələcəkdir.

Günay ƏKBƏROVA,

Elm və Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şuranın katibi