“Bizim Yaxın Şərqdə davamlı sülhə nail olmaq üçün real şansımız var“ Tramp

"Qəzza münaqişəsinin həlli üçün Trampın 21 bəndlik planı danışıqlar masasındadır..."

ABŞ prezidenti Donald Tramp son günlər ard-arda bəyanatlar verərək, Qəzzada müharibənin dayandırılması və bölgədə yeni siyasi quruluşun yaradılması üçün "real şans"ın yarandığını bildirib.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "cursorinfo.co" nəşri yazıb.

ABŞ prezidentinin təşəbbüsü

Tramp sosial şəbəkəsində yazıb: "Bizim Yaxın Şərqdə böyük bir şeyə nail olmaq imkanımız var. İlk dəfə olaraq bütün tərəflər xüsusi bir nizam üçün hazırdır. Bu tarixi anı dəyərləndirəcəyik". Tramp detalları açıqlamasa da, söhbətin onun Qəzza müharibəsini dayandırmaq və bölgədə sonrakı idarəçilik modelini formalaşdırmaq planından getdiyi güman olunur. ABŞ lideri sabah, sentyabrın 29-da İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahu ilə görüşərək təşəbbüsü müzakirə edəcək.

Vaşinqtonun planı və əsas məqsədlər

ABŞ vitse-prezidenti Cey Di Vens bildirib ki, administrasiya "son mərhələdədir" və plan üç əsas hədəfi əhatə edir:

- Hamasın girov saxladığı bütün israillilərin azad olunması;

- Hamasın İsrail üçün terror təhlükəsi olaraq aradan qaldırılması;

- Qəzzada günahsız mülki əhaliyə humanitar yardımın təmin edilməsi.

Vens qeyd edib ki, hazırda ərəb liderləri, İsrail və Tramp administrasiyası arasında intensiv danışıqlar davam edir. O, tərəqqiyə ümidli olsa da, son anda razılaşmanın pozulma riskini də istisna etməyib.

Ərəb ölkələrinin düzəlişləri

Qətər mediasının yazdığına görə, ərəb dövlətləri Trampın planına ciddi dəyişikliklər təklif edib. Əsas şərtlər bunlardır:

- İsrail ordusunun Qəzzadan iki mərhələdə tam çıxarılması;

- Beynəlxalq müşahidə altında "texnokrat hökumət"in yaradılması;

- Sərhədlərin beynəlxalq qüvvələrin nəzarətinə verilməsi;

- HƏMAS-ın silahı könüllü təhvil verməsi və qərarvermə prosesindən kənarlaşdırılması.

Səudiyyə Ərəbistanı və digər ərəb ölkələri bu yanaşmanı dəstəkləyib. Misir isə bəyan edib ki, plan etnik təmizləmə və əhali köçürülməsi ehtiva etməməlidir, çünki bu "ağır cinayət" hesab olunur.

Misirin mövqeyi

BMT Baş Assambleyasındakı çıxışında Misirin xarici işlər naziri Bədr Əbdüllati Trampın təşəbbüsünü dəstəklədiklərini vurğulayıb: "Biz bu ədalətsiz müharibəyə son qoymaq, sabitliyi bərpa etmək və Fələstin dövlətinin qurulmasına yol açmaq üçün prezident Trampa minnətdarıq". O, həmçinin qeyd edib ki, Qəzzaya beynəlxalq kontingentin göndərilməsi və eyni vaxtda bütün israilli girovların azad edilməsi planın tərkib hissəsidir.

Netanyahunun reaksiyası

İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahu isə "Fox News"-a müsahibəsində Trampın təşəbbüsündə 21 bənd olduğunu təsdiqləyib. O deyib ki, əgər HƏMAS rəhbərləri ölkəni tərk etsələr və girovlar azad olunsa, müharibə bitə bilər. Netanyahu həmçinin Qəzza sərhədlərinə güclü səsgücləndiricilər quraşdırdıqlarını, bunun vasitəsilə girovlara ümid mesajı verdiklərini və HƏMAS üzərində təzyiq göstərdiklərini açıqlayıb.

Beləliklə, Trampın Qəzza planı həm İsraildə, həm də ərəb dünyasında geniş müzakirələr doğurub. Planın tam detalları hələ razılaşdırılmasa da, ilk dəfə olaraq bir çox tərəf masaya əyləşməyə hazır görünür. Bu isə illərdir davam edən münaqişənin dayandırılması üçün bəlkə də ən real fürsət ola bilər. İndi əsas sual budur: tərəflər bu tarixi imkanı dəyərləndirəcəkmi, yoxsa sülh yenə də son anda əldən veriləcək?..