Britaniyada SSRİyə casusluq edən Kembric tələbələri Beşlik Üzüyünün məxfi sənədləri AÇIQLANDI

Böyük Britaniyanın Milli Arxivi MI5 sənədlərinin kolleksiyasını dərc edib. AzPost REUTERS agentliyinə istinadla xəbər verir ki, Sovet İttifaqına casusluq edən Kim Filbi və Entoni Blant da daxil olmaqla, Britaniyanın ən məşhur üç ikili agentinin etiraflarının əks etdirən çox məxfi MI5 sənədləri ilk dəfə açıqlanıb.

Philby və Blunt Guy Burgess, Donald Maclean və John Cairncross ilə birlikdə “Beşlik Üzüyü”nün bir hissəsi idi – 1930-cu illərdən ən azı 1950-ci ilə qədər Sovetlərə məlumat ötürən Kembric Universitetinin keçmiş tələbələri olub.

Böyük Britaniyanın daxili məxfi kəşfiyyat agentliyinin məxfiliyini çıxaran və Milli Arxiv tərəfindən açıqlanan sənədlər, kölgəli fəaliyyətləri ictimaiyyəti valeh edən və saysız-hesabsız casus filmləri və romanları üçün ilham mənbəyi olan qrupla bağlı təfərrüatlı araşdırmalar aparır.

Qəzetlər arasında 1963-cü ildə Kembric Beşliyinin lideri kimi görünən və Britaniyanın xarici casusluq agentliyi MI6-da yüksək vəzifəli şəxs olan Filbinin altı səhifəlik natamam etirafı var.

O, 1934-cü ildə Kommunist Partiyasının üzvü olan həyat yoldaşı Lizzinin göstərişi ilə “Otto” adlı bir adamla necə görüşdüyünü izah edir.

MI5 tərəfindən “ŞAFTALI” kod adını almış Filbi yazırdı: “Bir sözlə, o, mənə sonradan OGPU (Sovet məxfi polisi) kimi tanıya bildiyim bir təşkilatda işləməyi təklif etdi. Mən öz mövqeyimi çox diqqətlə izah etdim və o, məni uzun-uzadı dinlədi və nəhayət təklifi qəbul etdim”.

O, həmçinin Burgess və Maclean-ı işə götürməyə necə kömək etdiyini təfərrüatlandırır. Bildirir ki, 1951-ci ildə Maclean-a əvvəlcədən ifşa olunduğunu xəbərini verib, bu da onların hər ikisinin Sovet İttifaqına qaçması ilə nəticələnib.

Filbi etirafından qısa müddət sonra Moskvaya qaçıb və 2010-cu ildə xarici kəşfiyyat xidmətinin Moskvadakı qərargahında təltif olunub.

Bluntla bağlı sənədlərdə MI5 zabiti Artur Martinin 1964-cü ildə apardığı müsahibənin stenoqramı var və o, nəhayət ittihamdan toxunulmazlıq müqabilində etiraf edir.

Cairncross, 1990-cı illərdə ictimaiyyətə açıqlanan sonuncu casus olub. 1964-cü ildə ABŞ-da verdiyi müsahibədə etiraf edib ki, o da Rusiya kəşfiyyatı tərəfindən işə götürülüb.

Vaşinqtondan göndərilən teleqramda deyilir: “Cairncross 1936-1951-ci illərdə casusluq etdiyini etiraf edib”.