COP29 çərçivəsində iqlim dəyişikliyinin mədəni irsə təsirinə dair müzakirələr aparılıb AZƏRTAC

Bakı, 21 noyabr, AZƏRTAC

Bakıda keçirilən BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) çərçivəsində noyabrın 21-də “Ponto-Xəzər biomədəni irsin gücü” mövzusunda müzakirələr aparılıb. Tədbirdə mövzu ilə bağlı təqdimatlar nümayiş olunub.

AZƏRTAC xəbər verir ki, Gürcüstan Milli Muzeyinin direktoru professor David Lordkipanidze müzakirələr zamanı çıxış edərək Azərbaycan ərazisində yerləşən palçıq vulkanlarını təbiətin möcüzəsi adlandırıb. Xəzər dənizinin önəmli rolunu vurğulayan professor deyib: “Əgər tarixə baxsaq, iqlim dəyişikliyinin mədəni irsi və hətta insanın təbiətə qarşı davranışlarını necə dəyişdirdiyini müşahidə edə bilərik. İlk insanların beyin həcminin balaca olduğu elmi təsdiqini tapıb. Zaman keçdikcə insanların inkişafı ilə bərabər, onların təbiətə və canlılara münasibətidə dəyişib”.

D.Lordkipanidze ABŞ şərqşünası və arxeoloq Ceyms Henri Brestedin istifadə etdiyi bərəkətli hilal barədə danışıb. “Gürcüstanın Dmanisi şəhərində tapdığı qalıqlar Afrikadan kənarda aşkar edilmiş insanların ən qədim dəlilidir və 1,8 milyon il əvvələ aiddir. 1991-ci ildəki bu kəşf bəşər tarixini yenidən yazır və insanın təkamülünə baxışımızı, ilk avropalıların həyat tərzi və ictimai təşkilatı haqqında fikirlərimizi dəyişdirir”, - deyə o əlavə edib.

Mədəni İrs üzrə Avropa Birgə Proqramlaşdırma Təşəbbüsünün katibliyində layihə meneceri Shen Shangyun Mədəni İrs üzrə JPI (The Joint Programming) haqqında birgə proqramlaşdırma layihəsindən söhbət açıb. Layihə meneceri bildirib ki, Mədəni İrs və Qlobal Dəyişiklik üzrə Birgə Proqramlaşdırma Təşəbbüsü (JPI CH) 2010-cu ildə Avropa Komissiyası tərəfindən işə salınan alət əsasında yaradılıb. Bu, Avropa Tədqiqat Bölgəsi (ERA) çərçivəsində sosial problemləri həll etmək üçün Avropadan milli tədqiqatları maliyyələşdirən təşkilatları, nazirlikləri və tədqiqat şuralarını bir araya gətirən üzv dövlət tərəfindən idarə olunan təşəbbüsdür. Mədəni irs həm maddi, həm də qeyri-maddi fərdi və kollektiv kimliyin mühüm tərkib hissəsidir. O, ortaq dəyərləri, inancları, adət-ənənələri və həyat tərzini əks etdirmək və formalaşdırmaqla cəmiyyətləri bir araya gətirir. Təbii yaşlanmadan başqa, mədəni irs bir çox təhlükələrə məruz qalır. İqlim dəyişikliyi və çirklənmə, artan urbanizasiya, kütləvi turizm, insan səhlənkarlığı, vandalizm və hətta terrorizm dünya miqyasında irs varlıqlarına meydan oxuyur. Mədəni irsi ən davamlı şəkildə qorumaq, gücləndirmək və bu təhlükələrə uyğunlaşdırmaq üçün strategiyalar, metodologiyalar və alətlər üzrə araşdırma tələb olunur. Bu problemləri həll etmək üçün JPI CH beş əsas məqsədə diqqət yetirir", - deyə S.Shangyun qeyd edib.