Daxılların adətən donuz formasında dizayn edilməsinin təəccüblü səbəbi FOTO

Daxıllar insanlara pul qənaət etmək vərdişini inkişaf etdirməyə kömək etmək üçün ən çox istifadə edilən obyektlərdən biridir.

Bəs heç düşünmüsünüzmü, niyə onlar adətən donuzlara bənzəyir?

Bu sualın cavabı tarix boyu dəyişən dillərdə, mədəni simvollarda və ticarət yollarındadır. Bir nəzəriyyəyə görə, orta əsrlər İngiltərəsində sadə bir anlaşılmazlıq bu gün bütün dünyada istifadə edilən donuz daxıllarının yayılmasına gətirib çıxarıb. Bundan əlavə, donuz fiquru müxtəlif mədəniyyətlərdə bolluq, şans və qənaətlə əlaqələndirilir.

Bəs, ilk donuz daxılları necə yaranıb?

Sfera.az bu barədə maraqlı yazı təqdim edir.

Bu gün "donuz bankı" kimi tanınan donuz daxıllarının mənşəyi çox güman ki, tamamilə təsadüfdür.
 

Orta əsrlər Avropasında, xüsusən İngiltərədə “pygg” adlanan narıncı gil növü geniş istifadə olunurdu. O dövrdə metal kifayət qədər baha olduğundan insanlar pula qənaət etmək üçün bu gildən mətbəx qabları və küplər düzəldirdilər.
 

Tarixçi Çarlz Panatinin araşdırmasına görə, belə qənaət qabları “pygg qabları” adlanırdı. Amma qablar hələ donuz kimi formalaşmamışdı.
 

Zamanla ingilis dilində bəzi sözlərin tələffüzü dəyişdi və “pygg” sözü “donuz” (piggy) kimi tələffüz olunmağa başladı.
 

Dulusçular sözün bu yeni mənasının doğru olduğuna inandılar və donuz şəklində pul qabları istehsal etməyə başladılar. Beləliklə, "pygg jar" sözü sonda "donuz bankası" oldu və donuz formalı donuz daxılları adi hala gəldi. Lakin bu nəzəriyyə tam sübuta yetirilməmişdir. Linqvistik təkamül və etimoloji səhvlərə görə donuz daxıllarının donuz şəklində olması mümkün görünür.
 

“Piggy bankların” çoxalması təkcə dil xətası məsələsi deyil. Müxtəlif mədəniyyətlərdə donuzlar bolluq, məhsuldarlıq və qənaətcilliklə əlaqələndirilmişdir.

İndoneziyada vəhşi donuzlara torpaq və məhsuldarlıq simvolu kimi baxılırdı.
Burada “celeng” adlanan donuz banklarından geniş istifadə olunurdu. "Xoşbəxt olmaq" mənasını verən alman deyimi birbaşa donuzlarla bağlıdır. İnsanın bəxti gətirəndə “Schwein gehabt” deyilir, yəni “donuzu var idi”. Təbii ki, o mənada işlənmir, “bəxtəvər idin” mənasındadır. Həmçinin, "Glücksschwein" və ya "şanslı donuz" heykəlcikləri ümumi hədiyyədir.
 

Skandinaviya ölkələrində də donuzlar şans və firavanlıq simvolu hesab olunur. İrlandiyada baş verən Böyük Qıtlıq zamanı donuz yetişdirmək ailəni dolandırmağın əsas yollarından biri idi. O zaman donuzlara “icarə haqqı verən bəylər” deyirdilər.

Bu mədəni elementlər donuz daxıllarının zamanla geniş yayılmasına kömək edən digər amillər idi.
Donuz formalı donuz bankları 19-cu əsrdə Avropadan Amerikaya köçən almanlar tərəfindən populyarlaşdı. Artıq Almaniyada geniş şəkildə istifadə edilən donuz formalı əmanət qutuları ABŞ-da immiqrantlar vasitəsilə qəbul olunmağa başlayıb.
 

Sənaye inqilabı və kütləvi istehsal texnikalarının inkişafı ilə donuz daxılları indi uşaqlarda əmanət vərdişlərini aşılamaq üçün istehsal olunan ən məşhur maliyyə təhsili vasitələrindən birinə çevrilmişdir.

Aynil