Deputatlar orqanlarını bağışlaya bilərmi? “Bunu məmuniyyətlə edərdim, amma...”

Səhiyyə Nazirliyinin Orqan Donorluğu və Transplantasiyası üzrə Koordinasiya Mərkəzindən verilən məlumata görə, 2025-ci ilin ilk 6 ayı ərzində 300 nəfər ölümündən sonra orqanlarını bağışlamaq üçün razılıq ərizəsi imzalayıb. 
Azərbaycanda hər il yüzlərlə insan böyrək, qaraciyər və digər həyati vacib orqanların çatışmazlığı səbəbindən vəfat edir. Belə xəstələrin bəziləri donor axtarışına çıxır, amma tapılmadığı üçün vaxtsız vəfat edirlər. Tibbin inkişaf etdiyi dövrdə bu cür ölümlərin qarşısını almağın ən təsirli yollarından biri orqan donorluğudur.

Dünyanın bir çox ölkəsində tanınmış şəxslər, ictimai-siyasi xadimlər orqan donorluğunu təbliğ etmək üçün öz orqanlarını bağışlamaq hada vəsiyyət edirlər. Azərbaycanda da belə şəxslər var, amma azdır.
Maraqlıdır, Milli Məclisin deputatları öz orqanlarını bağışlamaq üçün vəsiyyatnamə yazarlarmı?

Modern.az saytı deputatlar arasında sorğu keçirib.

Parlamentinm Səhiyyə komitəsinin üzvü, tanınmış ürək cərrahı Rəşad Mahmudov bildirib ki, orqan donorluğu-bir insanın yoxluğunu başqasının varlığına çevirməkdir. Bu, həm tibbin, həm də insanlığın ən gözəl tərəfidir:

"Ölkəmizdə hər il yüzlərlə insan, o cümlədən gənc yaşda olanlar donor çatışmazlığı səbəbindən həyatını itirir. Tibbin bu qədər inkişaf etdiyi dövrdə, sırf uyğun donor tapılmadığı üçün insanların ölməsi, yalnız cəmiyyətin bu məsələdə yetərincə fəal olmaması ilə izah oluna bilər. Çünki tibbimiz bu mövzuda bəs qədər inkişaf edib.

Bu baxımdan 2025-ci ilin ilk yarısında ölkəmizdə 300 nəfərin ölümdən sonra orqanlarını bağışlamaq üçün razılıq ərizəsi verməsi çox ümidvericidir, amma ehtiyacla müqayisədə hələ çox azdır".

Deputat qeyd edib ki, məşhurların və ictimai simaların orqan donorluğunu açıq şəkildə təbliğ etməsi böyük əhəmiyyət daşıyır:

"Çünki insanlar çox vaxt gördüklərindən ilham alırlar. Özümlə bağlı deyə bilərəm ki, həyatımı başqalarının həyatını xilas etmək uğrunda çalışaraq keçirmiş biri kimi, belə bir kampaniyaya qoşulmaq mənim üçün həm şəxsi, həm də peşəkar missiyamın davamı olar. Ən qısa zamanda Koordinasiya Mərkəzinə müraciət edərək, bunu rəsmiləşdirəcəyəm. Hər kəsə xəstəliklərdən uzaq xoşbəxt ömür arzulayıram".
 

Deputat Vüqar İskəndərov vurğulayıb ki, dünya inkişaf etdikcə, orqan donorluğu öz aktuallığını artırır:

"Tibb elmi tərəqqi etdikcə, insanlarda belə məsələlərə baxışlar da dəyişir. Bu sahədə biz sözün əsl mənasında inkişaf görürük. Sevindirici haldır ki, belə xoşməramlı insanlar ölkəmizdə də var. Amma bu sahədə geniş təbliğat işləri aparılmalıdır. Bu çox önəmlidir. Bir çox statistikalara baxanda görmək olur ki, bu sahədə qabaqcıl ölkələrdən geri qalırıq. Amma təkrar edirəm, sevindirci haldır ki, bu sahədə inkişaf var. Keçmişdəki illərdə belə statistika demək olar yox idi, yaxud axtarsaq, belə xoşməramlı missiya ilə çox nadir hallarda rastlaşa bilərdik. 2025-ci ilin ilk 6 ayında ölkəmizdə 300 nəfərin orqanlarını bağışlamaq üçün razılıq ərizəsi imzalaması mühüm göstəricidir. Amma düşünürük ki, zaman ötdükcə, təbliğat-təşviqat işləri çox aparılsa, bu say 3 000, 30 000, 300 000 ola bilər. Bununla bir insanı həyata qaytarmaq mümkündürsə, ondan müqəddəs missiya ola bilməz".

V.İskəndərov da orqanlarını bağışlayacağını deyib:

"Şəxsən mən də orqan donorluğunun tam tərəfdarıyam və orqanlarımı bağışlamaqla bağlı niyyətim də var. Bir neçə dostum artıq bunu edib. Mən də həmin ərizə yazan insanların cərgəsinə qoşulacam. Belə bir xoş məramı yerinə yetirəcəm".

Xanım parlamentari Elnarə Akimova orqan bağışlamağın ən nəcib addımlardan biri olduğunu söyləyib:

"Düşünəndə ki, dünyadan köçəndən sonra sənin cismin başqa insanların yaşaması üçün xilas yolu olacaq, bunu ancaq alqışlamaq lazımdır. Çünki ölümündən sonra orqanlarını bağışlamağa razılıq verən hər bir insan, əslində, bir neçə nəfərin həyatını xilas etmiş olur. Bu baxımdan, 300 nəfərin bu addımı atması həm humanist, həm də sosial məsuliyyət baxımından böyük nümunədir. Dünyada da təcrübə göstərir ki, orqan donorluğu yalnız tibbi məsələ deyil, həm də cəmiyyətin empatiya, mərhəmət və bir-birinə dəstək ruhunu gücləndirən bir prosesdir.

Azərbaycanda orqan çatışmazlığı səbəbindən hər il yüzlərlə insan həyatını itirir. Donor tapılsa, onların çoxunun həyatını xilas etmək mümkün olardı. Bu kontekstdə məşhur şəxslərin və ictimai nüfuz sahiblərinin orqanlarını bağışlamaq qərarı kampaniyaya güclü təkan verir.

Mənim üçün orqan donorluğu həm nəcib və humanist, həm də mənəvi baxımdan çox dəyərli addımdır. Mən də belə bir təşəbbüsə qoşulmağı, ölümüm sonrası orqanlarımı ehtiyacı olan insanlara bağışlamağı təmənnasız bir həyat hədiyyəsi kimi görürəm. İnsan dünyadan köçsə belə, arxasında yaşamaq üçün ikinci bir şans qazanan insanlar qoyursa, bu, əslində, ölümsüzlüyün bir formasıdır".

Deputat Arzuxan Əlizadə sualımıza belə cavab verib:

"Dünyada orqan transplantasiyası uzun müddətdir ki, var. Azərbaycan qanunvericiliyində də bununla bağlı müvafiq düzəliş edildi. Beləliklə, artıq Azərbaycanda da orqan donorluğu etmək mümkündür. Xeyriyyəçilik baxımından həyat əhəmiyyətli orqanların transplantasiya ilə verilməsi təbii ki, təqdirəlayiq haldır. Bir çox insanlar orqan çatsışmazlığından əziyyət çəkir, əksər hallarda dünyalarını dəyişirlər. Bu, dünyada belədir. Bu məsələni təbliğ edən məşhurlar var. Onlar hələ sağlıqlarında öz orqanlarını transplantasiya üçün gələcəkdə vermək fikrində olduqlarını əvvəlcədən bildirir, bununla bağlı mövqelərini ortaya qoymuş olurlar. Təbii ki, tibbi nöqteyi-nəzərdən yoxlanılmalıdır ki, gələcəkdə orqanlarını vermək istəyən şəxsin orqanları hansı vəziyyətdir.  Orqan donorluğu üçün orqan bankı olur. Azərbaycanda da orqan bankının olması vacibdir. Mən də o fikirlə razıyam ki, bir çox hallarda insanlarımız bu və ya digər xəstəliyi ilə bağlı orqan çatışmazlığından həyatlarını itirə bilirlər.  Bu baxımdan orqan donorları olduqca əhəmiyyətlidir. Sözgəlişi nəsə demək olmaz. Təbii ki, hər kəs öz daxili orqanlarının sağlamlıq durumu ilə bağlı məlumatlı olmalıdır və bu olduqca ciddi qərardır deyə, hər kəs özü üçün sona qədər dəqiqləşdirib mövqe bildirməlidir, sadəcə reklam xatirinə mövqe bildirmək düzgün olmaz".

Deputat Razi Nurullayev orqan bağışlanmasına çox müsbət yanaşdığını deyib:

"Nə fərqi var ki, onsuz da çürüyüb torpağa qarışacaq. Kiməsə həyat bağışlamaq gözəl hissdir. Bunun üçün də orqanlarımı məmuniyyətlə bağışlayardım, amma Allahın izni ilə mənim hələ uzun illər yaşamaq fikrim var".