Dərinizdəki rəng fərqlərinin səbəbi bu xəstəlik ola bilər!

Vitiliqo dəridə piqment itkisi nəticəsində ağ ləkələrin yaranması ilə xarakterizə olunan xroniki dəri xəstəliyidir. Bu hal dəridə rəng yaradan melanin piqmentini istehsal edən melanosit hüceyrələrinin zədələnməsi və ya funksiyasını itirməsi ilə ortaya çıxır. Vitiliqo bədənin istənilən hissəsində görülə bilər, lakin daha çox göz ətrafı, ağız, əllər, dirsəklər və dizlər kimi nahiyələrdə rast gəlinir. Adətən simmetrik yayılma göstərir və əksər hallarda 20 yaşdan əvvəl özünü büruzə verir.

Pravda.az bildirir ki, xəstəlik qadın və kişilərdə eyni tezliklə müşahidə olunur və yoluxucu xarakter daşımır. Hər hansı ciddi tibbi risk yaratmasa da, xarici görünüşə təsir etdiyinə görə şəxslərin özünəinamına və psixoloji durumuna mənfi təsir göstərə bilər.

Vitiliqo hansı formalarda olur?

Vitiliqo iki əsas formaya ayrılır:

Segmental vitiliqo – Bədənin yalnız bir tərəfində məhdud sahədə yaranan və adətən uşaq və yeniyetməlik dövründə başlayan formadır. Tez irəliləmə meyli göstərir.

Non-segmental vitiliqo – Daha çox rast gəlinən və simmetrik yayılma ilə xarakterizə olunan formadır. Bağışıq sistemi və genetik faktorlarla daha sıx əlaqəlidir.
Vitiliqonun əlamətləri nələrdir?

Vitiliqo adətən dəri üzərində kiçik, solğun ləkələrlə başlayır və zamanla bu ləkələr böyüyərək rəngini tamamilə itirə bilər. Xəstəliyin əsas əlamətləri aşağıdakılardır:

Ağ ləkələr – Əsasən üz, əllər, ayaqlar, qoltuq altı və dizlərdə.

Saçlarda rəng itkisi – Saç dərisi, qaş, kirpik və saqqalda ağarmalar.

Selikli qişalarda rəng itkisi – Ağız və burun daxilində ağ ləkələr.

Dəri həssaslığı – Günəşə qarşı daha həssas ola bilər.
Vitiliqo ilə qarışdırıla bilən digər hallar

Ağ ləkələrlə müşayiət olunan digər dəri problemləri də mövcuddur. Bunlara aşağıdakılar daxildir:
 

Pityriasis alba – Uşaqlarda daha çox görülən, quru və solğun ləkələrlə xarakterizə olunur.

Tinea versicolor – Göbələk infeksiyası nəticəsində yaranan ağ ləkələr.

Travmaya bağlı piqment itkisi – Günəş yanıqları və yaralanmalar sonrası.

Hipopiqmentasiya – Eqzema və sədəf kimi iltihabi xəstəliklərdən sonra.

Doğuşdan olan ləkələr (Nevus depigmentosus) – Genetik səbəblərlə bağlı doğuşdan mövcud ola bilər.
Doğru diaqnoz üçün dermatoloq müayinəsi vacibdir.
Vitiliqonun yaranma səbəbləri nədir?
Xəstəliyin dəqiq səbəbi hələ tam məlum deyil. Lakin aşağıdakı faktorlar rol oynaya bilər:
Autoimmün pozuntular – İmmunitet sistemi səhvən melanosit hüceyrələrinə hücum edir.

Genetik meyillilik – Ailəsində vitiliqo olan şəxslərdə risk daha yüksəkdir.

Ətraf mühit təsirləri – Günəş yanıqları, kimyəvi maddələrə məruz qalma və dəri travmaları.

Stres və emosional gərginlik – İmmunitet sisteminə təsir edərək xəstəliyi tətikləyə bilər.
Vitiliqo necə diaqnoz edilir?
Dəri üzərindəki ləkələrin forması və yerləşməsi dermatoloq tərəfindən qiymətləndirilir. Diaqnoz zamanı Wood lampası adlı ultrabənövşəyi işıq cihazı ilə də dəri araşdırıla bilər. Bu üsul, melanin itkisini daha dəqiq göstərir və vitiliqonu digər dəri xəstəliklərindən ayırmaqda kömək edir.
Vitiliqo necə müalicə olunur?
Vitiliqo tam müalicə edilə bilən xəstəlik deyil. Lakin simptomları yüngülləşdirmək və dəri rəngini bərpa etmək üçün müxtəlif üsullar mövcuddur. Müalicə planı xəstəliyin yayılma səviyyəsi, təsirlənmiş bölgələr və şəxsi seçimlərə əsasən tərtib olunur. Əsas məqsəd piqmentasiyanın yenidən bərpası və ləkələrin genişlənməsinin qarşısını almaqdır. Müalicə müddətində dermatoloqun tövsiyələrinə əməl olunması vacibdir.
Əminə Bayramova