Icma.az
close
up
RU
Dünyadakı 3000dək dil yox olacaq

Dünyadakı 3000dək dil yox olacaq

Icma.az, Modern.az portalına istinadən məlumatı açıqlayır.

Hər il dünya 7000 dildən bir neçəsini itirir. İtirmə sürəti artır, on il əvvəl hər üç ayda bir dil yox olurdusa, 2019-cu ildə hər 40 gündə bir dil itib-batır - bu, hər il doqquz dilin ölməsi deməkdir.

Modern.az xəbər verir ki, BMT-nin mədəniyyət agentliyi YUNESKO-nun proqnozlarına görə,  əsrin sonuna qədər dünya dillərinin yarısı yox ola bilər.
“The Guardian”ın məlumatına görə, bəzi dillər son danışanları ilə birlikdə yoxa çıxır, lakin minlərlə dil kifayət qədər geniş danışılmadığına, məktəb və ya iş yerləri kimi rəsmi şəraitdə istifadə edilmədiyinə görə yox olmaq riski altındadır.

Adı çəkilən KİV xəbər verir ki, adət-ənənələrinin dünyada ən çox danışılan dillərin, məsələn, ingilis dilinin və ya ölkələrinin rəsmi dillərinin hökmranlığı ilə boğulduğunu hiss edən icmalarda sakit mübarizə gedir.

Vikidillər vasitəsilə başqalarına dillərini qorumağa kömək edən fəalların fikrincə, sözlərin və mənaların, eləcə də yazı və dildən istifadənin qorunması əsasdır.

Hindistanın şərqindəki Bihar əyalətində angika dilində danışan Amrit Sufi transkripsiya və tərcümə yolu ilə şifahi mədəniyyətini qorumaq üçün videolar çəkir.

Dil fəalları effektiv və əlçatan lüğətlər yaratmaq üçün Vikipediyaya üstünlük verirlər.

Xüsusilə, Vikitongues fəallara Vikipediya lüğətləri və alternativ dillər kimi kollektiv resurslardan istifadə edərək dilləri sənədləşdirməyə kömək edir. Vikitongues aktivistlərə bu şəkildə 700-ə yaxın dili sənədləşdirməyə kömək etdiyini iddia edir.

Hal-hazırda mətnləri emal edərək və onları chatbotlara daxil etməklə dilləri sənədləşdirmək üçün süni intellektdən istifadə etmək səyləri var.

Bir çox dil fəalları kitablar, videolar və səs yazıları da yaradırlar. İcma radio stansiyaları da uzun müddət yerli dillərdə xidmət göstərir.

Banqladeşdə bir milyondan çox insanın məskunlaşdığı Rohingya qaçqın düşərgələrindəki 500-dən çox məktəbə yeni hazırlanmış hənifi qrafikası ilə yazılmış kitablar paylanıb.

Lakin qorunub saxlanıldıqdan sonra fəallar insanları dildən istifadə etməyə inandırmalıdırlar ki, bu da böyük problemdir.

Məsələn, iqbo dilinin Nigeriyada ən böyük dillərdən biri olmasına baxmayaraq, bir çox valideynlər övladlarının gələcəyi üçün yalnız ingilis dilinin faydalı olduğuna inanırlar.

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:73
embedMənbə:https://modern.az
archiveBu xəbər 09 Yanvar 2025 09:52 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see277

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see182

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see176

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see139

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see133

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see130

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see129

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see129

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see128

On dörd yaşlı futbolçu qız məktəbdəki zorakılığa görə intihar edib FOTO

19 Oktyabr 2025 04:02see128

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see127

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see127

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see127

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see126

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

19 Oktyabr 2025 09:10see125

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see123

Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir: 50 yaşdan sonra bu qidalar məhdudlaşdırılmalıdır

19 Oktyabr 2025 07:08see120

Sabah yağış yağacaq

19 Oktyabr 2025 13:05see118

Elmar Məmmədyarovdan açıqlama: “Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır”

19 Oktyabr 2025 21:04see118
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri