Fikir eləmə ... Həddindən artıq düşünməyin fiziki və psixoloji səbəbləri nələrdir? Psixoloq şərh edir

Bəzən bir hadisə haqqında saatlarla, günlərlə düşünürük, düşünürük, düşünürük... Atalarımızın da bir sözü var, “yüz fikir bir problemi həll etməz”.. Bəs fikirləşmək bizə nə qazandırır və ya çox fikirləşəndə nə itiririk? Mütəxəssislərin fikrincə, həddindən artıq düşünmə gündəlik həyata mənfi təsir edən və həyat keyfiyyətini aşağı salan təkrarlanan düşüncələr və narahatlıqlarla xarakterizə olunan bir vəziyyətdir.

Psixoloq Rafiq Allahverdiyev Bizimyol.info xəbər portalına açıqlamasında bildirib ki, simptomlara təkrarlanan düşüncələr, gələcək və ya keçmiş hadisələrlə bağlı həddindən artıq narahatlıq, həddindən artıq planlaşdırma, özünü eyni zamanda fiziki simptomlarla baş ağrıları, mədə-bağırsaq pozğunluğu ilə biruzə edir.

Psixoloq Rafiq Allahverdiyev

“Burada dəqiq səbəblər bilinməsə də, genetik faktorlar, beyin kimyasının balanssızlıqları, psixo-sosial stresslər, şəxsiyyət xüsusiyyətləri, idrak nümunələri və ətraf mühitin təsirləri rol oynayır.

Zərərlər arasında daimi stress, zehni yorğunluq, qərar qəbul etməkdə çətinlik, sosial izolyasiya, əlaqələr problemləri və məhsuldarlığın itirilməsi daxildir.

Həddindən artıq düşünmə eyni fikirlərin zehni təkrarlanması, gələcək hadisələrin həddindən artıq planlaşdırılması və ya keçmiş hadisələrin daimi qiymətləndirilməsi kimi özünü göstərə bilər. Bu vəziyyət gündəlik həyat fəaliyyətlərinə mənfi təsir göstərə və insanın həyat keyfiyyətini aşağı sala bilər. Həddindən artıq düşünmə pozğunluğu olan insanlar bu düşüncə nümunələri ilə mübarizə aparmaqda çətinlik çəkə bilərlər.Həddindən artıq düşünmək çox vaxt yuxusuzluğa və ya yuxu rejiminin pozulmasına səbəb ola bilər. Həddindən artıq düşünmə pozğunluğu olan insanlar daimi zehni məşğuliyyətləri səbəbindən sosial qarşılıqlı əlaqədən qaçmağa meylli ola bilərlər.Həddindən artıq düşünmə pozğunluğunun səbəbləri dəqiq müəyyən edilməyib. Lakin vəziyyətə kömək edən bir neçə amil var.

Həddindən artıq düşünmək çox vaxt psixoloji və ətraf mühit faktorları ilə əlaqələndirilir:

Ailədə obsesif-kompulsiv spektr pozğunluqları və ya anksiyete pozğunluğu kimi oxşar vəziyyətlər olan şəxslər həddindən artıq düşünmə pozğunluğu riski altında ola bilər.Kimyəvi balanssızlıqlar, xüsusən də serotonin və digər nörotransmitterlərdəki dəyişikliklər həddindən artıq düşünmə pozğunluğuna səbəb ola bilər.Travmatik təcrübələr, stress, mənfi uşaqlıq təcrübələri və ya güclü emosional stresslər həddindən artıq düşünmə pozğunluğunun yaranmasında təsirli ola bilər.Müəyyən şəxsiyyət xüsusiyyətləri, xüsusilə mükəmməllik və ya nəzarət arzusu kimi xüsusiyyətlər, həddindən artıq düşünmə meylini artıra bilər.

Ətraf mühit faktorları, xüsusilə həddindən artıq stresli iş şəraiti, ailə problemləri və ya sosial təzyiqlər həddindən artıq düşüncə pozğunluğunun yaranmasında rol oynaya bilər”-deyən psixoloq qeyd edib ki,həddindən artıq düşünmə fiziki sağlamlıq problemlərinə, zehni yorğunluğa və qərar qəbul etməkdə çətinliklərə səbəb olan daimi stress və narahatlıq kimi özünü göstərir və bu vəziyyət həm də sosial təcrid, əlaqələr problemləri, məhsuldarlığın itirilməsi, eləcə də psixi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.

Qeyd edək ki, Qərb dünyasında mütəxəssislər tərəfindən uzun müddətdir araşdırılan həddindən artıq düşünmək problemi – həm obyektivliyə, həm də aktiv fəaliyyətə mane ola biləcək bir keyfiyyətdir.

İradə Cəlil, Bizimyol.info