“İmkanlı şəxslər qəbirstanlıqlarda əsas yerləri tuturlar” TURAL İRFAN

“Dinimizdə qəbir daşı anlayışı yoxdur. Yalnız qəbirlərin itməməsi və tanınması üçün üstünə hər hansı bir nişangah qoyula bilər — bu, dəmirdən də ola bilər, daşdan da, başqa materialdan da. Məqsəd yalnız ziyarət edənlərin həmin qəbri tapa bilməsidir”.

Bu fikirləri  Gununsesi.info-ya açıqlamasında dinşünas Tural İrfan deyib:

“Amma son dövrlərdə  ölkəmizdə, məzarların üzərində böyük, təmtəraqlı daşların, kümbəzlərin qoyulması geniş yayılıb. Hətta bahalı qara mərmərlər, çəkiliş kameraları, müasir kodlar belə istifadə olunur. Bunların hamısı dini baxımdan doğru deyil.

Birincisi, dinimizdə belə təmtəraqlı məzarların qoyulması haram hesab olunur. Bu, bütpərəstlik əlamətlərindən biridir.

İkincisi, bu, israfdır — həm torpağın, həm sərvətin israfıdır. İnsanlar böyük məbləğlər xərcləyərək ölülərinin məzarı üçün bahalı daşlar qoyurlar. Bu isə qətiyyən düzgün deyil. Qəbirstanlıqlarımız sanki dəbdəbəli bir şəhərə çevrilib və burada gedən sanki “yarış” artıq normal hal kimi qəbul edilir.

İmkanlı şəxslər qəbirstanlıqlarda əsas yerləri tuturlar, kasıb insanlar isə kənar, çətin tapılan yerlərdə öz ölülərinə yer axtarmaqda çətinlik çəkirlər. Bundan sonra da mərtəbəli qəbir düzəltməyi təklif edirlər. Axı, niyə bəzi fürsətçil insanlar hektarlarla torpağı zəbt etməli, digər insanlar isə yer çatışmazlığı ilə üzləşməlidir? Bu hal sosial ədaləti pozur, nizam-intizamı dağıdır və milli adətlərimizə də ziddir”.

Tural İrfan əlavə edib ki, əslində, dində xüsusi daş anlayışı yoxdur:

“Sadəcə nişangah olmalıdır — ağacdan, dəmirdən və ya sadə bir daşdan. Məqsəd qəbrin tanınmasıdır.
Peyğəmbərimizin (s) hədislərində də məzarın dörd barmaqdan artıq qaldırılmaması, təmtəraqlı hala gətirilməməsi, ibadətgah şəklinə salınmaması tövsiyə olunub. Lakin sonradan bu, ənənə kimi geniş yayılıb.

Mən hesab edirəm ki, qəbir daşlarının standart bir forması olmalıdır. Bir çox müsəlman ölkələrində də belədir. Bizdə isə vəziyyət daha ağırdır. Buna görə də ciddi qərar qəbul edilməli, standartlaşdırma tətbiq olunmalıdır. Nazirlər Kabinetinin bu barədə göstərişi olsa da, bu, icbari deyil və nəticədə xaos davam edir.

Standart nişangah tətbiq olunarsa, varlı da, kasıb da eyni qaydadan istifadə edər. Köhnə qəbirstanlıqlarımıza baxsaq, babalarımızın məzar daşlarının hamısının eyni üslubda, sadə və oyma daşlardan olduğunu görərik. Yalnız tanınmış şəxslər üçün xüsusi məzardaşları ola bilər — bu, başadüşüləndir. Amma bütün vətəndaşların böyük, bahalı daşlar qoyması həm dini baxımdan doğru deyil, həm də israfdır.

Bu qədər pulu böyük mərmər daşlara xərcləməkdənsə, kasıb və imkansızlara kömək etmək, yetimlərə yardım göstərmək, kənd üçün bulaq çəkmək, körpü salmaq daha savabdır. Qəbirstanlıqlarda yaranmış bu xaosu aradan qaldırmaq üçün ciddi addımlar atmaq vacibdir”.

Şəbnəm Rəhimova

Gununsesi.info