İncə duyğuların əlvan şeiriyyəti

Bu dəfə oxucuların görüşünə bizi sözün sehrinə salan, hər misrası ilə qəlbimizin dərinliklərinə yol tapan “Şərəf” ordenli Xalq şairi Vahid Əzizlə gəlmişik. Onunla söhbətimizdə nisgildən və sevincdən, nifrətdən və sevgidən qaynaqlanmış şeir dünyasına boylandıq. Zamanı yaşadan xatirələrdən, tarixə dönmüş anlardan danışdıq. 

– Vahid müəllim, sizi “Şərəf” ordeni ilə təltif edilməyiniz və 80 illik yubileyiniz münasibətilə təbrik edirik. 

– Çox sağ olun. İnsan əməyinin dövlət tərəfindən qiymətləndirilməsi böyük məsuliyyət və qürurdur. Uca Tanrı ölkəmizi, dövlət başçımızı qorusun. Bu münasibətlə məni təbrik edən hər kəsə minnətdaram. 

– Ömür yolunun dərəli–təpəli, daşlı-kəsəkli dolanbaclarından keçmisiniz. Özünüz də qeyd edirsiniz ki, həyatım da mahnılarım kimidir: dalğalı, tufanlı, boranlı, çiskinli, qarlı, yağışlı, yağmurlu… Elə buna görədirmi ki, sözlərinizə yazılan hər mahnının arxasında bir həyat hekayəsi dayanır. Gəlin, söhbətimizə isti yay günü olsa da, üşüdüyünüz, içinizdə təlatümlərin baş verdiyi bir gündə yazılan “Əzizim” mahnısı ilə başlayaq.

 – Mən həyatda çox keşməkeşli, ağrılı günlər gördüm. Çətin vaxtlarım idi, 1997- ci ildə Yazıçılar İttifaqından işdən çıxarıldıqdan sonra Bakı Şəhər Reklam Tərtibatı Agentliyində işə düzəldim. Bunu da mənə çox gördülər, bir gün çağırdılar ki, ixtisasın uyğun gəlmədiyi üçün ixtisara düşürsən. Dedim ki, mən 5 kitab müəllifiyəm, 60-70 şeirimə mahnı yazılıb, Yazıçılar İttifaqının katibi işləmişəm. 

İxtisasım mühəndislik olsa da, Bakı Ali Partiya Məktəbinin jurnalistika fakültəsini bitirmişəm. Bildirdilər ki, ərizə yaz, 2 aylıq maaş verək. Dedim, yox, ərizə yazmayacağam, ixtisar əmrini verin. Allah heç kəsin taleyini namərd əlinə salmasın. Çünki onlar mərdi qova-qova özləri kimi namərd etmək istəyirlər. Məni də çox qovdular, amma namərd edə bilmədilər, ömrümü şərəflə, ləyaqətlə yaşadım. Nə isə, 52 yaşında işsiz-gücsüz qaldım, indiyə kimi – 28 ildir... 

Vaxtilə dahi lider Heydər Əliyev məktəbini keçmişdim, Mərkəzi Komitədə işləmişdim. Bu qədər bilik, bacarıq, həyat təcrübəsi ilə xalqıma xidmət etmək istədiyim bir zamanda əlimi-qolumu bağladılar, atdılar kənara ki, “get, sən bu cəmiyyətə lazım deyilsən”. Çox ağır vəziyyətdə idim, ailəm ali məktəb müəllimi olan yoldaşımın aldığı maaşın ümidinə qalmışdı. Tərs kimi, şeir də yaza bilmirdim. 

1997-ci il iyun ayının 6-sı idi. Axşamüstü dənizkənarı parkda gəzirdim. Daha yaşamaq istəmirdim, hər şeydən əlimi üzmüşdüm. Bir tərəfdən də fikirləşirdim ki, yox, axı, mənim də ədəbiyyatda izlərim var, görkəmli bəstəkarlar şeirlərimə mahnılar bəstələyirlər. Hələ Politexnik İnstitutunun 3-cü kurs tələbəsi olanda Şövkət Ələkbərova Elza İbrahimovanın sözlərimə yazdığı “Mehribanım”, Flora Kərimova “Şirin bir xəyalsan” mahnılarını oxuyurdular. 

Beynimdə bu fikirlər dolaşa-dolaşa indiki Hilton hotelinin yanına gəlib çıxmışdım. Havalı kimi gəzirdim, maşınların arasından yolun o üzünə necə keçdiyimi bilmədim. Yaxınlıqdakı çayxanaya girdim, cibimdən bir parça kağız çıxarıb “Dağ başında qar üstünə qar gələr” misrasıyla başlayan “Əzizim” şeirini yazdım. Səhv etmirəmsə, qısa bir müddət sonra indiki Heydər Əliyev Sarayında Eldar Mansurovun yaradıcılıq gecəsi keçirilirdi. Mən də ön cərgədə oturmuşdum. Flora xanım mahnını oxuya-oxuya səhnədən düşüb yanıma gəldi. Bir-birimizi qucaqladıq, mahnının son akkordları vuruldu. Salona sakitlik çökmüşdü, bir neçə dəqiqədən sonra isə tamaşaçılar mahnını ayaq üstə alqışladılar. Bax, bu mahnının tarixçəsi belədir. Mən uzun şeir susqunluğundan sonra bu şeirlə qayıtdım ədəbiyyata. 

– Yəni 27 il şeir yazmadıqdan sonra. 

– Bəli, bu çox böyük bir fasilə oldu. Uzun illər niyə yazmadım? Görünür, mən 80 yaşa qədər yaşamalıymışam. Ona görə də Allah mənim yaradıcılığıma böyük bir fasilə verdi. O vaxt yazmadıqlarımı indi böyük həyat təcrübəsi ilə yoğurub yazıram. Yazdıqlarım da həyatda gördüklərimdir, içimdə toplanıb və bu gün söz kimi ortaya çıxır. 

Xoşbəxt insanam ki, Heydər Əliyev kimi dahi şəxsiyyətlə işləmişəm. Bakı Şəhər Partiya Komitəsində, Mərkəzi Komitədə yüksək vəzifələrdə olmuşam. Lakin özümü heç vaxt iki yerə bölməmişəm. O illərdə demək olar, yazmırdım. Çünki mən partiya işçiləri arasında şair, şairlər içində isə partiya işçisi olmaq istəmirdim. O illərdə “Bayatılar” və bir-iki satirik şeir yazdım, vəssalam. 

“Bayatılar”ı da hissə-hissə yazmışdım. 2 bəndini 1980-ci ildə çap etdirdiyim “İllərin baharı” kitabında, 1987-ci ildə “Əllərimin kölgəsi” kitabında bütün şeir çap olundu. Sonra Eldar Mansurov dedi ki, “Bayatılar”a çox gözəl bir mahnı yazmışam, amma bir bənd artırmaq lazımdır. Bir gün həyat yoldaşımla bulvarda gəzərkən bu misraları yazdım: 

Qalanın daşı oldum, 

Gözümün yaşı oldun, 

Dünyada gün görmədim, 

Sevəndə naşı oldum. 

Bu mahnı 1989-cu ildə ilk dəfə Briliyant Dadaşovanın ifasında radioda səsləndirildi, AzTV-də klip çəkildi və dünyada məşhur oldu. 

– Bəs, bu gün çox məşhur olan “Mənə yüz il ömür arzulamayın” şeiri necə yarandı? 

– Doğrusu, bu şeir çox maraqlı şəraitdə yazıldı. 2007-ci ilin iyun ayında “Space” televiziyasından zəng edib dedilər ki, sabah İlhamə Quliyevanın doğum günüdür, efirdə qeyd edəcəyik. Mən də İlhamə xanımın xətrini çox istəyirdim, dost idik. Axşam o da mənə zəng etdi: “Ağsaqqal, sabah gəlirsən?”. Dedim, gəlirəm. Telefonu bağladım və düşündüm ki, mən İlhamə xanıma nə hədiyyə edim? Gecə saat 1-in yarısı idi, ilham pərisi gəldi. Makinanın qarşısına keçdim, cəmi 5 dəqiqəyə “Mənə yüz il ömür arzulamayın” şeirini yazdım. 

– İlham pərisi necə gəlir, vəhy kimi? 

– Bəli, ilham pərisi gəlməsə, heç nə yazmaq olmur. Bu, bir kod kimi göylərdən göndərilir, sən də onu tutub yazırsan. Mənə belə gəlir ki, dünyadan köçən şairlər dərgahda öz işlərini davam etdirirlər. Hər şairə hansısa bir böyük şair kömək edir – Səməd Vurğun, Mikayıl Müşfiq, Mövlana, Nizami və b. Mən hiss edirəm ki, mənə də ilham göndərən bir güc var. 

Mən şeir yazanda melodiyanı eşidirəm. Nə qədər dərin fikir gəlsə də, altında musiqi yoxdursa, mən onu yaza bilmirəm. İlham pərisi ilə bir növ mübahisə edirəm. Əgər ona uduzsam, şeir alınmır, idarə edə bilsəm, şeir mənim olur. 

– Sizcə, şairlik taledir, yoxsa seçim? 

– Əsl şairlik Tanrı vergisidir. Mən həmişə deyirəm: bir var şair, bir də var şair olmaq, şeir yazmaq istəyən. Amma böyük şairlik Allahın verdiyi paydır. Birinin payı böyük olur – Füzuli kimi, Səməd Vurğun kimi. Birinin də payı az olur. Amma hər söz yığınına şeir demək olmaz. Şeirin nəfəsi insanın içindən gəlməlidir. 

Bilirsiniz, poeziya sadəcə xalqın dediyini nəzmə çəkmək deyil. Şair, ilk növbədə, savadlı olmalıdır. Xalqın dilini, tarixini, keçmişini, adət-ənənələrini bilməyən kəs ədəbiyyata heç nə gətirə bilməz. Dahi bəstəkar Qara Qarayevin bir sözü var. “Xalqdan götürdüyünü xalqa faizlə qaytarmalısan”. Məncə, çox doğru fikirdir. Məsələn, xalq dilində deyirik: “Sənə güvəndiyim dağlar, sənə də qar yağarmış”. Bu misranı poeziya kimi təkrarlamaq olmaz. Uca dağların başı qarlı olar da. Onu olduğu kimi şeirə salmaq poeziya deyil. Mən onu dəyişdim: “Sənə güvəndiyim dağlar, sən də qarsız qalarmışsın”. Bu artıq başqa bir məna, başqa bir fəlsəfədir. Bəzən sadə sözləri dəyişmək belə poeziyanı zənginləşdirir. Məsələn, məşhur atalar sözümüz var: “Gülmə qonşuya, gələr başına. Mən bunu belə işlətmişəm: “Məcnuna “yazıq” – dedim, güldüm, başıma gəldi”. Bu, artıq xalq deyiminə yeni nəfəs verməkdir. 

Yüngül, qafiyə xətrinə sözləri şeirə doldurmaq poeziya, hamıya bəlli olanı nəzmə çəkmək ədəbiyyat deyil. Poeziya odur ki, başqasının görə bilmədiyini görə, duya bilmədiyini duya biləsən. Şair xalqın dediyinə əlavə etməli, onu zənginləşdirməlidir. 

Sadə bir misal çəkim. Kütlə üçün tikilən paltar modelini hamı geyinir. Elitar dizaynda tikilmiş paltar isə yalnız bir dəfə podiumda geyinilir. Poeziya da belədir: kütləvi şeir var, bir də elitar poeziya. 

– Bəzən şeirlərinizdə “özünüzü axtarırsınız”. Hardan gəlib, hara gedirsiniz, Vahid müəllim? 

– Özümü tapa bilmirəm... 

... atları çapın dördnala, 

qaçmışam – çatıb gətirin, 

qoymayın səhərə qala, 

axşamnan tapıb gətirin. 

Hərdən insan içində ola-ola özünü itirir. Məsələn, mən bəzən çox səs-küylü məclisdə susur, heç nə eşitmirəm, özümə qapanıram. Bəzən təklikdə isə çalıb-oynayırmışam kimi oluram. Bu, qeyri-adi bir haldır. Hava dəyişəndə – yağış yağanda, şimşək çaxanda, külək əsəndə, bədənimdə bir gərginlik olur, bilirəm ki, ya xəstələnəcəyəm, ya da gözəl bir şeir yazacağam. Məsələn, “İncimə” şeirimi klinik ölüm keçirdiyim günün ertəsi yazmışam. 

– Yaradıcılığınızda vətən mövzusu xüsusi yer tutur. Şeirlərinizin birində yazırsınız ki, “Vətənin sahibləri şəhidlərdir, dirilər sadəcə vətəndaşlardır”. 

– Bəli. Çünki şəhid torpağa qovuşur, torpaq isə Vətənin özüdür. Torpaq onları öz qoynuna alır, yaşadır. Bir şeirimdə deyirəm: “Torpağın üstündə tez keçir zaman, torpağın altında necədir görən, torpağın üstündə “Fironluq edən, torpağın altında nəçidir görən?”. Yer üzündə firavanlıq edənlərin torpaq altında heç bir üstünlüyü qalmır. Torpaq üzüağ olanı qəbul edir, üzüqaranı yox. 

Yazıçıların, şairlərin, sənət adamlarının içində yeganə Qarabağ müharibəsi veteranıyam. 1988-ci ilin sonunda Azərbaycan SSR Ali Sovetinin fərmanı ilə Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonlar üzrə Respublika Təşkilat Komitəsi yaradıldı, onun üzvü olmuşam. Xankəndidə qarşısında zəfər bayrağımızın qaldırıldığı o binada işləmişəm. O binanın bütün mərtəbələrini – zirzəmisinə qədər tanıyıram. Orada çox ağır günlər görmüşəm. 

– Vahid müəllim, orta məktəb ədəbiyyat dərsliklərinə hansı şairlərin şeirini əlavə etmək lazımdır?

 – Vahid Əzizdən, Ramiz Rövşəndən, Musa Yaqubdan, Məmməd Aslandan və s. bir misra belə yoxdur. İndiki dərsliklərdə elə şeirlər var ki, onların bədii səviyyəsi sual altındadır. Bu, çox ciddi məsələdir. 

Bizim vaxtımızda Azərbaycan SSR Maarif Nazirliyinin tərkibində komissiyalar yaradılırdı. Hər bir dərslik – coğrafiya, riyaziyyat, ədəbiyyat xüsusi şuralardan keçir, keyfiyyətə ciddi nəzarət olunurdu. İndi soruşuram: dərsliyin keyfiyyətinə kim cavabdehdir? Dərslikləri çap edən nəşriyyat rəhbəri. Buna görə də dərsliklərə elə şeirlər, hekayələr salınır ki, bilinmir söhbət nədən gedir. Yaxud da xarici ölkə yazıçılarının hekayələri verilir. Axı hər millətin özünəməxsus xüsusiyyətləri var. Uşaq oxuyanda onu başa düşmür, anlamır, gərək izahat verəsən ki, müəllif burada nə demək istəyir. 

44 günlük Vətən müharibəsi dövründə yazdığım 100-ə yaxın şeir və bir poema “Param-parça illər” kitabında cəmlənib. Kitab Qarabağ müharibəsinin gündəliyi, işğalçı Ermənistanın zəbt etdiyi tarixi torpaqlarımız uğrunda qəhrəman ordumuzun və xalqımızın mübarizəsi haqqında poetik salnamədir. Şeirlərimin birində yazıram: 

Bayraq – qibləgahdı, inam yeridi, 

Önündə diz çöküb gərək öpülsün. 

Şəhidin üstünə o salınır ki, 

Vətəndən arxayın uyuya bilsin. 

Bax dərsliklərə Vətən, torpaq, bayraq sevgisi aşılayan belə şeirlər salınmalıdır ki, uşaqlar da vətənpərvər ruhda böyüsünlər. Əgər əsgər döyüşə Vahid Əziz, Nüsrət Kəsəmənli, Ramiz Rövşən, Musa Yaqub, Məmməd Aslan, Baba Vəziroğlu, Ramiz Qusarçaylının şeirlərini əzbər deyə-deyə gedirsə, deməli, biz işimizi görmüşük. 

Bir dəfə Heydər Əliyev Sarayında konsertdən çıxanda tanış bir şair mənə yaxınlaşıb dedi ki, oğlum əsgərlikdədi sizin kitablarınızı istəyir. Bu, məni çox sevindirdi, bir əsgərin səngərdə şeirlərimi oxumasından mənim üçün şərəfli nə ola bilər ki... 

“Param-parça illər” kitabını öz hesabıma çap etdirdim. Hətta Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinə vətənpərvərlik mövzusunda yazılmış 70-ə qədər kitabımı pulsuz verdim ki, xaricə göndərsinlər. Burada məqsədim pul qazanmaq deyil, təbliğat idi. 

– Sovet dövründə ədəbiyyata böyük diqqət və qayğı vardı. Şair və yazıçıların kitabları dövlət tərəfindən nəşr olunurdu. İndi isə öz şəxsi vəsaitləri hesabına mədəniyyətimizi, ədəbiyyatımızı qorumaq üçün nə etməliyik? 

– O illərdə çap imkanları məhdud olsa da, bu sahəyə dövlət qayğısı böyük idi. “Azərbaycan”, “Ulduz”, “Qobustan” jurnalları, “Ədəbiyyat qəzeti” dövlət vəsaiti hesabına yaşayırdı. İşçilərin maaşı da, yazarların qonorarları da dövlət tərəfindən verilirdi. Şair və yazıçıların əsərləri nəşriyyat tərəfindən çapa qəbul ediləndə qonorar verirdilər. SSRİ dağılandan sonra bu dəngə pozuldu. Lakin Heydər Əliyev yenidən hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra Yazıçılar İttifaqına xüsusi qayğı göstərdi, həmin nəşrlər dövlət tərəfindən dəstəkləndi. 

Mən dəfələrlə demişəm: 50-60-70 yaşlı yazıçını, şairi qapı-qapı gəzdirmək, kitab çapı üçün pul dilənməyə məcbur etmək olmaz. Azərbaycan yazıçısını, şairini, bəstəkarını, rəssamını qürurlu, vüqarlı saxlamaq lazımdır. 

Meydan hərəkatı–Milli azadlıq hərəkatı yazıçıların, şairlərin xalqla birləşməsindən başladı. Sözümün canı budur ki, əgər xalq yazıçıya, şairə inanırsa, onun nüfuzu var deməkdir. Yazıçıya hörmət olmalıdır. Heydər Əliyev yazıçıları, şairləri yüksək qiymətləndirirdi. Mədəniyyətin inkişafına xüsusi önəm verirdi. 

Vəziyyəti düzəltmək üçün nəşriyyatlardan biri, məsələn, “Azərnəşr” dövlət tərəfindən maliyyələşməli, Bədii Şura yaradılmalı, yazıçılar əsərlərini həmin şuraya təqdim etməlidirlər. Şurada əsərin tərbiyəvi əhəmiyyəti, ideoloji yükü, tarixi dəyəri qiymətləndirilməlidir. İctimai əhəmiyyəti olan əsərlər dövlət sifarişi ilə çap edilməli, məktəblərə, kitabxanalara göndərilməli, müəllifə qonorar verilməlidir. Amma şairi, yazıçını qapı-qapı gəzdirmək, “özün pul tap, özün çap elə” demək ayıbdır. 

Bir vaxt Azərbaycanda 5 mindən çox kitabxana var idi. Yarısını bağladılar, satdılar. Bu gün ən çox tirajla çıxan kitab mənim “Yaşamağa tələsməyin” kitabımdır. 1500 tirajla çıxıb. 5000 kitabxanaya 1500 tiraj? 

– Necə bilirsiniz: bu gün kitab, xüsusilə şeir oxuyan gənclik varmı? 

– Bu gün uşaqlar, kitab oxumur, internet var deyirlər. Dünyanın ən güclü internet şəbəkələri Yaponiyada, Almaniyada, Fransada, Amerikadadır, amma ən çox kitab oxuyan da elə həmin ölkələrdir. Mənim fikrimcə, şair və yazıçılarla universitetlərdə, orta məktəblərdə tez-tez görüşlər keçirilməlidir ki, müəllifin özündən eşitdikləri şeir parçası, yaxud da hər hansı bir bədii əsərin süjet xətti gənclərdə ədəbiyyata həvəs oyatsın. Bu yaxınlarda Bakı Dövlət Universitetində tələbələrlə görüşüm keçirildi. 900 nəfərlik zalda 100 nəfər adam ayaq üstə qalmışdı. Təəssüf ki, indi belə tədbirlər çox az keçirilir. Əvvəllər filarmoniyada tanınmış yazıçılar, şairlərlə ayda bir dəfə görüşlər təşkil olunurdu. Bu ənənəni davam etdirmək lazımdır. 

– Telekanallarda mentalitetimizə uyğun olmayan verilişlər yayımlanır, ədəbi dil normaları kobud şəkildə pozulur. Deyirsiniz ki, televiziya kanalları Azərbaycan xalqını geridəqalmış, mədəniyyətsiz, səviyyəsiz kimi tanıdır… 

– O verilişləri, çal-çağırı kim, niyə efirə buraxır? Qaynana, kürəkən oturub ailə problemlərini müzakirə edir, vay-şivən qoparırlar. Buna dünya baxır axı. Bu gün Azərbaycan televiziyalarında məhkəməlik işlərin efirə çıxarılmasının birmənalı şəkildə qarşısı alınmalıdır. 

Mən bir neçə gün bundan əvvəl səhər verilişində çıxmışdım. Bir tanışım var, qardaşı xaricdə yaşayır. Zəng edib deyib ki, Vahid Əzizin verilişinə baxıram. Bax, əgər sənin efirinə artıq Atlantik okeanında, İndoneziyada da baxa bilirlərsə, sən xalqı niyə biabır edirsən? 

Bilirsən cəsarət nədir? Bax, Həsən Seyidbəyli “O olmasın, bu olsun” filmində Oktyabr inqilabından qabaqkı dövrün kübar cəmiyyətini, ziyalısını, tələbəsini, kasıbını, loğmanını, onların əxlaq və davranışını göstərirdi. İndiki telekanallarda göstərilənlərə bax, biabırçılıqdır. Ona görə deyirəm ki, ölkəmizdə telekanallar yerində deyil.

– Gənc yazarlar bəzən yaşlı şair və yazıçıların yaradıcılığını inkar edirlər? Bu tendensiyaya münasibətiniz necədir? 

– Bu təbii prosesdir və normal baxıram. Biz də gənc olanda özümüzdən böyükləri inkar edirdik. Hətta Füzuli, Nizami, Səməd Vurğun kimi dahilərin yazdıqlarını qəbul etmirdik. Lakin zaman keçdikcə, səhv etdiyimizi anladıq. Gənc yazarın yaşlı yaradıcı insanı inkar etməsinin bir səbəbi də bu aləmdə özünü axtarması ilə əlaqəlidir. 

– İkinci Dünya müharibəsindən təxminən 10 il sonra müharibə haqqında çox gözəl əsərlər yarandı. Artıq İkinci Qarabağ müharibəsindən 5 il ötdü. Bu müddət ərzində sanballı əsərlər yazıldımı?

 – Çox əsərlər yazıldı. Amma hələ nə Birinci, nə də İkinci Qarabağ savaşı haqqında böyük və əhatəli əsərlər yazılmayıb. Bu əsərləri biz yaza bilməyəcəyik. Onu ancaq Qarabağ müharibəsi dövründə ana bətnində və ya beşikdə mərmi səsinə səksənən uşaqlar yazacaqlar. İkinci Qarabağ müharibəsində düşməndən qisas alanlar Birinci Qarabağ müharibəsində yetim qalanlar oldu. Ən böyük əsərləri məhz onlar yazacaqlar…

 – Vahid müəllim, maraqlı söhbətə görə təşəkkür edirəm. 

– Minnətdaram.

Müsahibəni apardı: 

Mehparə ƏLIYEVA 

XQ

Əzizim

Dağ başında qar üstünə qar gələr,

Gileylənmək zirvələrə ar gələr,

Hər nə geysəm vücuduma dar gələr,

Bu darlığa dözmək olmur, əzizim…

Əzəl gündən dünya yalan dünyadır,

Baha satan, ucuz alan dünyadır,

Arzuları nakam qalan dünyadır,

Dağılanı düzmək olmur, əzizim…

Kaş ki, dünya zalımlığın ataydı,

Qəlbim bir an istəyinə çataydı,

Yaşamağım göz yaşıdı, haraydı,

Göz yaşında üzmək olmur, əzizim…

Dalğalara yalvarmaqdan bezmişəm,

Hönkürməkdən, ağlamaqdan bezmişəm,

Səndən ayrı yaşamaqdan bezmişəm,

El-obadan bezmək olmur, əzizim…

Heç bilməzdim daşım belə ağırdır,

Bəxtim belə biçarədir, fağırdır,

Gedəcəyəm, göylər məni çağırdı,

Daha yerdə gəzmək olmur, əzizim…

İncimə

Eşidəndə dəyişmişəm dünyamı,

Çiçəklər də haray salsa, incimə,

Demirdinmi: "Alacaqsan canımı"

Ruhum getsə, canım qalsa, incimə.

Heç bildinmi, sənnən nələr çəkdi can?

Dərdlərinnən bildin necə çökdü can?

Bir dənəydi, elə bildin çoxdu can?

Vicdanında qanım qalsa, incimə.

İstəməzdim ömrüm solan bağ olsun,

Mənsizliyin bir dözülməz dağ olsun,

Qoymadın ki, bircəciyi ağ olsun

Günlər sənə qənim qalsa, incimə.

Yurdum-yuvam oldu hara? – Bilməzsən,

Ürəyimi bir də qıra bilməzsən,

Məzarıma yaxın dura bilməzsən

Məni cahan yola salsa, incimə.

Kar qəlbini daha necə səsləyim?

Sevgidənsə bəlkə nifrət bəsləyim?

Daş ürəklim, can çürüdən tərsliyin,

Məni sənnən vaxtsız alsa, incimə...

Mənə yüz il ömür arzulamayın

Mənə yüz il ömür arzulamayın,

Payız yarpağıtək qovmasın külək,

Gözlərim görsə də, ayağım, əlim,

Əsalıq olanda dayansın ürək.

Mənə “Yüz il yaşa!” deməsin dostlar,

Gülüşüm, yerişim, səsim itməsin.

Məndən cavan olan, gümrah olanlar,

Çiynimdə dünyadan köçüb getməsin.

Mənə yüz il ömür arzulamayın,

Bu qədər yaşayan hansı çiçəkdir?

Sən yaşda qalmırsa tay-tuşun, tayın,

Qurdla qiyamətə qalmaq deməkdir.

Mənə elə ömür arzulayın ki,

Ölüncə ümmantək çağlaya bilim.

Qapı-pəncərəni öz evimdəki

Özüm aça bilim, bağlaya bilim.

Sağlıqlar deyəndə hərdən şənimə –

Nə özüm kövrəlim, nə sizə gülüm.

Tanrıdan bir ömür diləyin mənə,

Hər vaxt sevə bilim, sevilə bilim.

Taleyim sevgiylə baxsın üzümə;

Görsün yad payına şərik deyiləm.

Gərək olmayanda özüm-özümə,

Deməli, heç kəsə gərək deyiləm!

Mənə yüz il ömür arzulamayın,

Ləyaqət, təmiz ad atıb getməsin.

Dünyaya qalacaq malı dünyanın,

Karvanım lənətə batıb getməsin!

Mənə yüz il ömür arzulamayın…