İnsan intellektini inkişaf etdirən təhsil sistemi yaratmaq zəruridir Professor

Xəbər verdiyimiz kimi, ölkədə süni intellekt əsasında “robot repetitor” layihəsi hazırlanır. Bunu Elm və Təhsil Nazirliyinin İdarəetmə Sistemləri İnstitutunun baş direktoru akademik Əli Abbasov bildirib. O qeyd edib ki, virtual müəllimlər vasitəsilə şagirdlər tarix, coğrafiya, riyaziyyat və digər fənləri interaktiv şəkildə öyrənə biləcəklər.

Layihə üçün lazımi məlumat bazasına çıxış əldə olunarsa, 7-8 aya istifadəyə verilə bilər. 

Məsələyə münasibət bildirən Elm və Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şuranın sədri, professor Hikmət Əlizadə 525.az-a deyib ki, süni intellekt istəsək də-istəməsək də həyatımıza daxil olub. Hələ biz onun mahiyyətini tam dərinliyinə qədər dərk etməsək də, hər gün əldə etdiyimiz yeni-yeni məlumatlar, gördüyümüz hadisələr vasitəsi ilə süni intellekt öz “sirrlərini” bizə açır. Hələlik bir mənalı olaraq, onu deyə bilərik ki, süni intellekt həyatımıza sürətlə nüfuz edir və biz onun qarşısını ala bilmərik:

“Süni intellektin meydana gələsi bir tərəfdən insanları sevindirir, ikinci tərəfdən bir çox ixtisasların yox olması, yeni ixtisasların yaranacağı, süni intellektin bir sıra fəaliyyət sahələrində insanı əvəz edəcəyi və s. bu kimi fikirlər bir sıra insanları narahat edir. Dünyanın bütün dövrlərində qlobal əhəmiyyətli dəyişikliklər hər bir zaman həm sevindirici, həm də narahatçılıq hisslərinin formalaşmasınına səbəb olub. Məsələn, keçən əsrin 60 – çı illərində kompyutet texnologiyası kəşf olunanda onun fəaliyyət sahələrinin bir çoxunda insanı əvəz edəcəyi fikri insanlarda narahatçılıq yaratmışdı. Hətta həmin dövrdə kompyuterin müəllimi əvəz edəcəyi haqqında fərziyyələr də var idi. Amma zaman keçdi, kompyuter texnologiyaları hətta inkişaf etdi, amma insanı əvəz edə bilmədi, sadəcə olaraq onun fəaliyyətinin səmərəliliyini artırdı. Bütün dövrlərdə belə olub, insan yenilikləri dərk edə-edə, onu fəaliyyətlərin müxtəlif sahələrinə tətbiq edə-edə öz fəaliyyətinin səmərəsini də artırmışdı. Bu bir mənalı olaraq, belə olmuşdur. Amma süni intellekti əvvəlki dövrün kəşfləri nilə bərabərləşdirmək hesab edirəm ki, düzgün olmazdı. Əlbəttə, mən yenə o qənaətdəyəm ki, insan süni intellektə qalib gələ bilər və onun imkanlarından öz fəaliyyətinin səmərəsini artırmaq baxımından istifadə edə bilər. Amma əvvəlki dövrlərdə insanlar yeniliyi öyrənib  onu tətbiq edirdisə, süni intellekti öyrənmək üçün öz intellektini inkişaf etdirməlidir”. 

Hikmət Əlizadənin fikrincə, yeni kəşf süni intellekt ilə insan intellektinin mübarizəsi müstəvisində öz təsbitini tapacaqdır: “Mən insan intellektinin daha güclü olduğu qənaətindəyəm. Belə ki, birincisi, süni intellekt insan intellektinin məhsuludur. Bu o deməkdir ki, insan süni intellekti idarə etmək imkanına malikdir. İkincisi, süni intellektdən fərqli olaraq, insan ona qürur duymaq imkanı verən sosial intellektə malikdir. Əlbəttə, süni intellekt ilə insan intellektini fərqləndirən başqa səbəblər də vardır. Onları təsnif etmək məqsədinə malik deyilik, amma onu vurğulamaq istərdik ki, insanın süni intellektə qalib gəlməsinin yolu təhsildən keçir. Bunun üçün insan intellektini inkişaf etdirən təhsil sistemi yaratmaq zəruridir. Belə təhsil sistemi artıq bir çox ölkələrdə aprobasiyadan çıxarılıb. Əgər geri qalmaq istəmiriksə, qabaqcıl təcrübələrdən istifadə edərək yeni innovativ təhsil sistemi qurmaq zəruridir.  Maraqlıdfır ki, bu sistemdə süni intellektin yaratdığı imkanlardan yararlanmaq tələb olunur. Daha dəqiq ifadə etsək, süni intellektin yaratdığı imkanlarından istifadə edərək, ona qalib gəlmək olar. Bu gerçəklikdir. Artıq bu gerçəkliyin kiçik detalları həyatımıza daxil olub. Məsələn, biz hər hansı məlumatı yoxlamaq və ya hər hansı bir məsələ ilə bağlı yeni məlumat əldə etmək və bu kimi fəaliyyətlərlə bağlı süni intellektin kiçik imkanlarından istifadə edirik. Amma bunlar hələ süni intellekt demək deyil, onun ilkin təzahürləridir. Bu təzahürlər fərdi qaydada həyatımıza daxil olub, lakin onu vurğulamaq lazımdır ki, süni intellektin həyatımıza tətbiqi istiqamətində ləngiyirik”.

Sevinc Qarayeva