Icma.az
close
up
RU
İqlimin dəyişməməsi üçün iqlimə münasibət dəyişməlidir

İqlimin dəyişməməsi üçün iqlimə münasibət dəyişməlidir

Icma.az, Ayna portalından verilən məlumatlara əsaslanaraq xəbər verir.

Bu problem hər şeyə, o cümlədən sivilizasiyanın inkişafına təsir göstərir

Son illər təkcə ekoloqların deyil, siyasətçilərin, eləcə də dünya ictimaiyyətinin əsas diqqəti iqlim dəyişikliyi probleminə yönəlib. Ölkələrin iqlim dəyişikliyini həll etməyə çalışdığı ən böyük tədbir BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflərinin illik Konfransıdır. Bu il Konfransın 29-cu sessiyasına (COP29) Azərbaycan ev sahibliyi etdi və əldə olunmuş razılaşmalar sayəsində sammit sıçrayış kimi tarixə düşdü.

Ən vacibi: iqlim maliyyəsi üçün yeni kollektiv hədəfin qəbul edilməsidir. İnkişaf etmiş ölkələr 2035-ci ilə qədər inkişaf etməkdə olan ölkələrə iqlim dəyişikliyinin təsirləri ilə mübarizə üçün ən azı 300 milyard dollar ayırmağı öhdələrinə götürüb. Yada salaq ki, əvvəlki məbləğ 100 milyard dollar idi, inkişaf etməkdə olan ölkələrdən olan bütün iştirakçılar isə yekun rəqəmlə kifayətlənməyib, daha çox gözləyirdilər.

Lakin müəyyən konsensusun əldə olunması artıq nikbinlik üçün əsasdır. Bundan başqa, yardımın məbləğinin 1,3 trilyon dollara çatdırılması planlaşdırılır. Həmçinin “Paris sazişi”nin 6-cı maddəsi ilə bağlı razılığa gəlmək, İtki və Zərərin Kompensasiyası Fondunun fəaliyyətə başlaması mümkün olub.

Ekoloq Fuad Bağırov AYNA-ya şərhində Bakıda keçirilən iqlim sammitində qarşıya qoyulan məqsəd və vəzifələrin əhəmiyyətindən danışıb: “Azərbaycan bütün əsas məsələlərdə uğur qazanmaq üçün əlindən gələni edib. Məsələn, iqlimin maliyyələşdirilməsi inkişaf etməkdə olan ölkələrə iqlim dəyişikliyi yükünü azaltmağa kömək edəcək. Avropada onlar həqiqətən ekoloji təmizliyə diqqət yetirirlər, lakin unutmaq olmaz ki, bu yaxınlarda vəziyyət fərqli idi. Məsələn, Avropanın bir çox şəhərləri təbii olaraq ətraf mühitə ciddi ziyan vuran kömürdən maksimum dərəcədə istifadə edirdi. Avropalılar təbiətə dəyən zərəri minimuma endirmək lazım olduğunu başa düşdükdə, zərərli istehsalı öz imkanları hesabına yoxsul ölkələrə köçürdülər. Təbii ki, inkişaf etməkdə olan ölkələrə neqativ iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə apara bilmələri üçün onlara yardım göstərmək mexanizmlərini hazırlamaq lazım idi. COP29-da əldə olunan razılaşmalar onlara əhəmiyyətli dəstək verəcək”.

Mütəxəssis ABŞ-ın istixana qazlarının emissiyasına görə liderlər sırasında olan dövlət kimi ekoloji proseslərdə rolunu qeyd edib: “Bu ölkə “Kioto protokolu”na qoşulmadı və vaxtilə “Paris sazişi”nə kifayət qədər soyuqqanlı reaksiya verdi. İndi qlobal istiləşmənin olmadığını iddia edən Donald Trampın başçılıq etdiyi respublikaçılar hakimiyyətə gəlib. Bəzi alimlər də deyirlər ki, söhbət daha çox insanın ətraf mühitə mənfi təsirindən deyil, daha çox Yer kürəsinin inkişafının müəyyən mərhələsində olmağımızdan gedir. Yada salaq ki, planetin tarixi boyu istiləşmə və soyutma dövrləri olub. Beləliklə, ABŞ-ın mövqeyi və bunun digər ölkələrə necə təsir edəcəyi ilə bağlı bəzi narahatlıqlar var”.

Ekoloq Fikrət Cəfərov da AYNA-ya açıqlamasında söyləyib ki, Azərbaycan COP29-u keçirməklə çox böyük işlər görüb və qarşıya qoyulan iddialı hədəfləri müəyyənləşdirib: “COP29-da bütün bəşəriyyət üçün ən vacib məsələlər, xüsusən də iqlim dəyişikliyi kontekstində su ehtiyatlarının çatışmazlığı məsələsi qaldırıldı. Yeri gəlmişkən, bu, ən aktual problemlərdən biridir, çünki su həyat mənbəyidir. Təmiz, əlçatan su əsasən insan sağlamlığının açarıdır və kifayət qədər suvarma suyu olmadan kənd təsərrüfatının inkişafı mümkün deyil”.

“Amma problem ondadır ki, bu gün bəşəriyyət təbiətdə baş verən prosesləri idarə edə bilmir. Məsələn, Xəzəryanı ölkələr Xəzərin dayazlaşmasının qarşısını necə ala biləcək? Qlobal atmosfer hadisələri dəyişdi, Rusiyanın mərkəzi hissəsinə daha az rütubət axmağa başladı və Xəzər dənizinin səviyyəsi ilk növbədə Volqanın axınından asılıdır. Ümumiyyətlə, bütün dünyada çətin hava şəraiti müşahidə olunur: Fransada qar yağıb, Böyük Britaniyada və Türkiyədə daşqınlar baş verib. Biz elə səviyyəyə çatmışıq ki, iqlim dəyişikliyi hər şeyə, o cümlədən sivilizasiyanın inkişafına təsir göstərsin”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.

Onun sözlərinə görə, insanların təbiətə dağıdıcı təsirini azaltmaq üçün atmosferə atılan istixana qazlarının miqdarını azaltmaq lazımdır: “Bəs, bu gün əsas çirkləndiricilər kimlərdir? Bunlar ABŞ, Çin və s. kimi bu prosesdə zəif təmsil olunan ölkələrdir. Bu gün problem ondan ibarətdir ki, inkişaf etmiş ölkələr iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə ən böyük maliyyə töhfəsini verməlidir, lakin onlar bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələrin ümid etdiyindən daha az öhdəlik götürməyə hazırdır”.

Uyğunlaşma layihələrinə ayrılacaq 300 milyard dollarlıq yardımdan danışan Cəfərov qeyd edib ki, bu ödənişlər müvafiq mexanizm tələb edir: “Bir çox qlobal iqlim həlləri ABŞ-ın mövqeyindən və xüsusən də Trampın iqlim dəyişikliyi probleminə prezident kimi münasibətindən asılıdır. Tramp özünü iqlimə skeptik kimi sübut edib. COP29-un ən böyük nailiyyəti karbon kreditləri ilə bağlı 6-cı maddə üzrə mexanizmin yaradılmasıdır. Bu, 30 ildən artıq müddətdə ilk dəfə əldə edilmiş emissiyaların azaldılmasını stimullaşdıran çox mühüm qərardır. Bu, karbon ticarətinin şəffaflığını və səmərəliliyini əhəmiyyətli dərəcədə artıracaq. BMT-nin idarə etdiyi karbon krediti bazarının 2030-cu ilə qədər hər il 250 milyard dollara çatacağı və emissiyaların ildə 5 milyard ton CO2 azaldılmasına nail olacağı gözlənilir”.

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:139
embedMənbə:https://ayna.az
archiveBu xəbər 06 Dekabr 2024 18:09 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Rusiya hakimiyyəti Vəfa Quluzadəni haqlı çıxardı KONKRET

16 Oktyabr 2025 15:04see286

Ağsuda yollar təmir ediləcək

16 Oktyabr 2025 14:54see182

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see166

İlk etimadsızlıq səsverməsi Lekornyu üçün uğurlu oldu

16 Oktyabr 2025 14:42see160

Erkən ölüm riskini artıran əsas amillər BƏLLİ OLDU TERAPEVT AÇIQLADI

16 Oktyabr 2025 16:17see150

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see144

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see138

Xəstəxanada əməkdar artistə infeksiya keçib Durumu ağırdır

16 Oktyabr 2025 15:58see138

Kreml Tramp Putin danışıqlarını dəyərləndirib

16 Oktyabr 2025 23:31see135

Tramp Putinə təzyiqləri artırmağa hazırdır Britaniyalı ekspert

16 Oktyabr 2025 18:31see133

Məktəblərdə məktəb psixoloqlarının sayı niyə azdır? EKSPERT AÇIQLADI

16 Oktyabr 2025 15:18see132

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see131

Yanacaqdoldurma məntəqələri benzini qatqılarla kəsməyə başlayıb...

16 Oktyabr 2025 18:26see131

“Trampla 2 saatlıq danışıq zamanı Putin Moskvanın sülhün əldə edilməsində maraqlı olduğunu vurğulayıb” Uşakov

16 Oktyabr 2025 23:19see130

“Qqlobal savaş baçlaya bilər” ŞƏRH

16 Oktyabr 2025 14:56see127

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see126

Finlandiyalı aktyor İsa Məsih obrazını canlandıracaq...

16 Oktyabr 2025 22:45see125

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see124

Tramp: ABŞ Tomahawk raketlərinin ehtiyatlarını tükədə bilməz

17 Oktyabr 2025 01:09see124

Hava ilə bağlı XƏBƏRDARLIQ EDİLDİ Leysan yağacaq

16 Oktyabr 2025 13:23see124
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri