İqlimşünaslar: Quraqlıq artıq iki milyarddan çox insana birbaşa təsir edir

Bakı, 29 aprel, AZƏRTAC

Missisipi Universitetinin (ABŞ) tədqiqatçıları “Nature Water” jurnalında yazırlar ki, iqlim quraqlığı dünyada artıq iki milyarddan çox insana birbaşa təsir edir. Onlar vurğulayırlar ki, bu problem ABŞ-ın kənd təsərrüfatında xüsusilə kəskindir: təbiət artıq bu ərazilərin böyük bir hissəsində əkin sahələrinin sabit suvarılmasına zəmanət vermir və fermerlər artıq yaranmış çətin vəziyyətdən çıxış yolları axtarmağa məcburdurlar.

AZƏRTAC xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, araşdırmaya görə, ABŞ-ın bütün cənub-qərb ərazisi son rübdə əsl quraqlığa bürünüb. İqlimşünasların fikrincə, bu, son 1200 ilin ən güclü hadisəsidir. Kolorado çayında suyun səviyyəsi 1990-cı illərdən bəri 20 faiz azalaraq 40 milyona yaxın insanın su təchizatını təhlükə altına alıb. Kaliforniyanın Sierra Nevada bölgəsində qar örtüyü keçən əsrin ortalarından bəri üçdəbir səviyyədə azalıb.

Qrunt sularının səviyyəsi də sürətlə aşağı düşür. Fermerlər daha dərin quyular qazmağa məcbur olurlar ki, bu da daim artan xərclər deməkdir. Eyni zamanda, Texas və Nyu-Meksikoda toz fırtınaları getdikcə daha böyük ərazilərə yayılır.

Bütün bunlar iqtisadiyyat və sosial sahə üçün ciddi fəsadlara gətirib çıxarır. Məsələn, 2022-ci ildə Kaliforniyada quraqlıq səbəbindən kənd təsərrüfatı itkiləri 3 milyard dollar təşkil edib. O zaman düyü sahələri yarıya endirildi və Texasda pambıq əkinlərinin 50 faizindən çoxu itdi. Kolorado çayının sularından istifadə hüququ ilə bağlı ştatlar arasında mübahisələr gedir. Fermerlər daha az quraq ərazilərə köçürlər.

ABŞ alimləri suvarma probleminin həlli üçün maksimum səy göstərməyə çağırırlar. Qeyd etmək lazımdır ki, artıq bir çox tədbirlər görülür. Məsələn, Kaliforniyada ölkədə və bütün qitədə dəniz suyunun duzsuzlaşdırılması üzrə ən böyük zavod var. Ancaq bu, kifayət qədər bahalı və enerji tələb edən bir işdir.

Tullantı sularının təmizlənməsi üsulları təkrar istifadə üçün də istifadə olunur və Arizonada yağış suyu toplama sistemi var. Alimlər buna quraqlığa davamlı əkinlərin tətbiqini və deqradasiyaya uğramış torpaqların bərpasını əlavə etməyi təklif edirlər.