İranla toqquşma Vaşinqton üçün arzu olunan deyil Rəşad Bayramov

“Şübhə yoxdur ki, ABŞ və İsrailin İranla müharibəyə girməsi ehtimalı region üçün ciddi risklər yaradır. Hazırda ABŞ Şərqdəki hərbi mövcudluğunu gücləndirməkdə davam edir. F-35 qırıcılarının göndərilməsi, bombardmançı təyyarələrin İran ətrafındakı hərbi bazalara yerləşdirilməsi, eləcə də müttəfiqlərinin İranın mümkün cavab zərbələrindən qorunması üçün müasir raket sistemləri ilə təchiz edilməsi hərbi müdaxilə ehtimalını artırır. Donald Tramp açıq şəkildə bəyan edir ki, İran müəyyən tələbləri yerinə yetirməsə, mütləq şəkildə bombalanacaq. Tehran isə geri çəkilməyəcəyini və regiondakı ABŞ hərbi bazalarını hədəfə alacağını bildirir. Lakin sərt ritorikaya baxmayaraq, burada əsas məqam Trampın proseslərə biznes maraqları çərçivəsində yanaşmasıdır. O, yeni müharibənin əlavə hərbi xərclər demək olduğunu yaxşı anlayır”.

Bu fikirləri Aznews.az-a açıqlamasında siyasi şərhçi Rəşad Bayramov deyib.

Xatırladaq ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp İranın nüvə proqramı ilə bağlı razılığa gəlinmədiyi təqdirdə ölkənin bombalana biləcəyi barədə xəbərdarlıq edib. Bu açıqlama İranda daxili və xarici gərginliyi artırıb. Artıq müharibə ehtimalları müzakirə olunur, İran rejiminin dəyişdirilməsi ilə bağlı iddialar səsləndirilir. Bu ehtimalların gerçəkləşməsi qonşu ölkələr üçün müəyyən risklər yarada bilər. Baş verən proseslər həm siyasi, həm də iqtisadi sahələrdə yeni perspektivlər açmaqla yanaşı, xüsusilə Güney Azərbaycan məsələsinin yenidən gündəmə gəlməsinə səbəb olur.

Siyasi şərhçi qeyd edib ki, hazırda ABŞ administrasiyası hərbi xərcləri 10% azaltmağı hədəflədiyi üçün İranla toqquşma Vaşinqton üçün arzuolunan deyil.

“Digər tərəfdən, belə bir müharibə Fars və Oman körfəzlərində, xüsusilə Hürmüz boğazında ciddi problemlərə yol aça və dünya bazarında neftin qiymətinin kəskin artmasına səbəb ola bilər ki, bu da ABŞ-ın maraqlarına uyğun deyil. Bu səbəbdən, hazırkı mərhələdə ABŞ-ın məqsədi maksimum sanksiya siyasəti tətbiq edərək İranı iqtisadi və siyasi cəhətdən zəiflətmək, daxili gərginliyi artıraraq rejimə qarşı etirazları gücləndirməkdir. Yalnız bu tədbirlər nəticə verməzsə və İran nüvə zənginləşdirilməsi proqramından imtina etməzsə, hərbi müdaxilə gündəmə gələ bilər. Yəni, müharibənin olub-olmayacağı daha çox rəsmi Tehranın atacağı addımlardan asılıdır. Müharibə baş verəcəyi təqdirdə, bundan ən çox təsirlənəcək ölkələrdən biri də Azərbaycan olacaq. Ona görə də ABŞ-İran gərginliyi ölkəmiz tərəfindən diqqətlə izlənilməlidir. İranın bizə olan münasibətindən asılı olmayaraq, bu ölkədə müharibə bizim üçün arzuolunan deyil. İranda 40 milyona yaxın Azərbaycan türkü yaşayır və müharibə onların da həyatına ciddi təsir göstərəcək. Müharibənin Güney Azərbaycan məsələsinə müsbət təsir göstərə biləcəyi ilə bağlı ehtimallara gəlincə, buradakı əsas problem Qərbin bu prosesə hazır olmamasıdır. ABŞ və ümumilikdə Qərb Güney Azərbaycanın müstəqilliyi və ya İranın parçalanmasını dəstəkləmir. Çünki bu, bölgədə yeni bir türk dövlətinin yaranması və nəticədə türk dünyasının güclənməsi ilə nəticələnə bilər ki, bu da Qərbin geosiyasi maraqlarına uyğun deyil. Əgər Qərb belə bir ssenariyə hazır olsaydı, müharibənin nəticəsində yarana biləcək humanitar böhranı və qaçqın axınını da nəzərə alardı. Lakin hazırda görünən odur ki, Qərb sadəcə olaraq İranda rejim dəyişikliyinə nail olmağa çalışır. Bu dəyişiklik prosesində Azərbaycan türklərinin maraqlarının nə dərəcədə qorunacağı isə hələlik açıq sual olaraq qalır”.

Rəfiqə NAMAZƏLİYEVA,

AzNews.az