İtaliyalı ekspert: İtaliya Orta Dəhliz üçün Avropanın əsas terminalı və logistik mərkəz ola bilər MÜSAHİBƏ

Bakı, 1 oktyabr, Pərvanə Qafarova, AZƏRTAC

Azərbaycan ilə İtaliya arasında münasibətlər son illərdə strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlib. Enerji əməkdaşlığı ilə başlanan əlaqələr bu gün iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrini, təhsil, mədəniyyət və elmi mübadiləni əhatə edən geniş spektrdə inkişaf edir.

AZƏRTAC-a müsahibəsində Avropa Xəbər Agentliyinin İtaliyadan olan nümayəndəsi, “Eurasiaticanews” portalının rəhbəri, jurnalist Karlo Marino bu tərəfdaşlığın formalaşma tarixi, bugünkü reallıqları və perspektivləri barədə fikirlərini bölüşüb.

– Cənab Karlo Marino, hazırkı mərhələdə İtaliya-Azərbaycan münasibətlərini necə qiymətləndirirsiniz?

– Biz bu gün həqiqi strateji tərəfdaşlığın şahidiyik. Son onillikdə bu münasibətlər əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf edib. İtaliya daim Azərbaycanın əsas Avropa ticarət tərəfdaşlarından biri olub. Bu iqtisadi qarşılıqlı asılılıq çox möhkəm bir təməl yaradıb. Əlaqələr enerji sektoruna əsaslanan əməkdaşlıqdan daha geniş – infrastruktur, investisiyalar, mədəniyyət və təhsil sahələrini əhatə edən çoxşaxəli əməkdaşlığa çevrilib. Bu gün tərəflər arasında qarşılıqlı etimad və gələcək üçün ortaq baxış formalaşıb. Bu, həm Cənubi Qafqazın, həm də Avropanın enerji təhlükəsizliyi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

– İqtisadi əməkdaşlıqda hansı istiqamətlər xüsusi dinamika ilə seçilir?

– Əlbəttə, enerji sektoru hələ də əsas dayaqlardan biridir. Azərbaycan İtaliyanın təbii qazla təminatında vacib rol oynayır və enerji mənbələrinin şaxələndirilməsinə kömək edir. Amma indi dinamika daha çox yeni sahələrdə müşahidə olunur.

Bərpaolunan enerji və texnologiyalar əməkdaşlığın yeni mərhələsini təşkil edir. İtaliyanın “ERG” və “Ansaldo Energia” şirkətləri Azərbaycanda külək və günəş enerjisi üzrə iddialı layihələrdə iştirak edirlər. Artıq biz sadəcə karbohidrogenlərin alıcısı deyilik, həm də Azərbaycanın yaşıl keçid prosesində texnoloji tərəfdaşıyıq.

“Made in Italy” brendi Bakıda nəqliyyatdan sənaye avadanlıqlarına qədər geniş şəkildə təmsil olunur. Üstəlik, Pugliada başa çatan “Trans-Adriatik Boru Kəməri” (TAP) ölkələrimizi fiziki olaraq birləşdirən monumental infrastruktur layihəsidir.

Kənd təsərrüfatı da böyük potensiala malikdir. İtaliyada yüksəkkeyfiyyətli Azərbaycan məhsullarına artan maraq var. Eyni zamanda, İtaliya öz ərzaq texnologiyalarını və təcrübəsini Azərbaycana ixrac edə bilər.

– Dövlət başçıları səviyyəsində baş tutan görüşlərin əhəmiyyəti nədən ibarətdir?

– Dövlət başçıları səviyyəsində səfərlər heç vaxt rutin olmur, onlar güclü siyasi mesaj verir. Prezident Sercio Mattarellanın Azərbaycana səfəri İtaliyanın ikitərəfli münasibətlərə verdiyi güclü dəstəyin təzahürü oldu. Bu, dialoqu texniki-hökumət səviyyəsindən ali institutlar səviyyəsinə qaldırdı, tərəfdaşlığa daha çox etibarlılıq və uzunmüddətli sabitlik gətirdi. İtaliya bununla göstərdi ki, Azərbaycanı mürəkkəb və həssas regionda strateji tərəfdaş kimi görür.

– Bu səfər konkret nəticələr də doğurdumu?

– Bəli, səfər sadəcə mərasim xarakteri daşımırdı. ADA Universiteti və İtaliya-Azərbaycan Universitetində keçirilən görüşlər xüsusilə diqqətəlayiqdir. Burada universitetlərarası mübadilələrin genişləndirilməsi, birgə tədqiqat proqramları və mədəni irsin bərpası üzrə əməkdaşlığın inkişafı qərara alındı. Bu, iki cəmiyyət arasında uzunmüddətli körpü yaratmaq baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir.

– Gələcək əməkdaşlıq perspektivlərini necə görürsünüz?

– Mən gələcəkdə çox güclü imkanlar görürəm. İlk növbədə, İtaliya Orta Dəhliz üçün əsas Avropa terminalı və logistik mərkəz ola bilər. Bu marşrut Asiyanı Avropa ilə birləşdirir və Rusiyanı kənarda saxlayır ki, bu da strateji baxımdan çox önəmlidir.

Enerjidən başqa, əczaçılıq, İKT və sənaye avadanlıqları istehsalında da yeni birgə müəssisələrin yaranacağını gözləyirəm.

Eyni zamanda, Cənubi Qafqaz və Şərqi Aralıq dənizi regionunda sabitlik məsələləri üzrə Bakı ilə Roma arasında dialoq getdikcə daha mühüm olacaq. İtaliya həm Aİ, həm də NATO daxilində etibarlı və inandırıcı tərəfdaş kimi çıxış edə bilər.

– Sonda münasibətlər barədə yekun qənaətinizi bilmək istərdik.

– Hesab edirəm ki, İtaliya-Azərbaycan tərəfdaşlığı beynəlxalq əməkdaşlığın uğurlu modelidir. Bu münasibətlər dayanıqlı olduğunu sübut edib və zamanla daha da inkişaf edir. Gələcək parlaq görünür. Biz, jurnalistlər isə bu “xüsusi münasibətləri” diqqətlə izləməkdə davam edəcəyik.