İvanovka pendiri, kənd toyuğu... AQTA qida təhlükəsizliyi üçün ciddi işlər görməlidir ki, istehlakçı aldadılmasın

Türkiyənin Kənd Təsərrüfatı və Meşə Nazirliyi qida müəssisələrinin riayət etməli olduğu qaydalarla bağlı “Türk Qida Kodeksi Qida Etiketləmə və İstehlakçı Məlumatlarını Tənzimləmə Bələdçisi”ni yeniləyib. Yeni bələdçidə qida etiketlərində istifadə edilən bəzi termin və ifadələrə dəyişikliklər edilib. Belə ki, artıq qida etiketlərində “kənd”, “ev”, “ferma”, “ənənəvi” kimi ifadələrdən istifadə edilməyəcək. İstehlakçılarda yanlış təsəvvür yarada biləcəyi üçün belə bəyanatlar qadağan edildi. Məsələn, "evdə hazırlanmış" ifadəsi yalnız "evdə hazırlanmış zövqlər" kimi istifadə edilə bilər. Fermentləşdirilmiş süd məhsullarında “100 faiz” kimi ifadələr işlədilməyəcək. Bir inqrediyentdən ibarət qidalarda məsələn, “100 faiz kofe” ifadəsi ola bilər. Kütləvi istehlak yerlərində “evdən kənar istehlak üçün uyğundur” kimi ifadələr işlədilməyəcək. Qida biznesi operatorları 31 dekabr 2026-cı il tarixinədək bu yeni qaydalara əməl etməlidirlər. Bu tarixdən sonra təlimata uyğun olmayan məhsullar bazarda mövcud olmayacaq.

Azərbaycanda harda hazırlandığı bilinməyən qatığın üstünə “kənd qatığı”, hardan gəldiyi məlum olmayan yumurtaya “kənd yumyrtası” deyilir və satılır.

“Azad İstehlakçılar” Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov Bizimyol.info xəbər portalına açıqlamasında bildirib ki, etiketləşmə işinə Azərbaycanda bir ilə yaxındır ki, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi nəzarət edir və onların fikri etiket məlumatları ilə tərkibin düz gəlməsi məsələsidir: “Beləcə istehsalçını ifşa edirlər. Qənd istehsalsalçılarından qəndin tərkibinə ağartmaq üçün kimyəvi maddələrin qarışması məsələsində çox uğurlu işlər görüblər”. Ekspertin fikrincə, bu fəaliyyət zəruri olsa da kafi deyil.

Eyyub Hüseynov

Eyyub Hüseynov bildirib ki, “İstehlakçıların hüquqlarının qorunması haqqında” qanunda, “yeyinti məhsulları haqqında” qanunda və digər qanunlarda qeyd olunur ki, malların üzərində xarici dillə yanaşı milli dildə də informasiya olmalıdır. Ekspert təəssüflə qeyd edib ki, buna xüsusən İrandan gətirilən mallarda diqqət göstərilmir.

“Bu məsələ böyük problem olaraq qalır. İlbəil vəziyyət yaxşılaşsa da, lakin, son nəticədə biz hədəflərə tam nail ola bilməmişik. Kənd toyuğu, kənd yumurtası və s. ekoloji təmiz kimi ifadələr yazırlar. Ölkədə bu cür markalanma işində ən ciddi problemlərdən biri "İvanovka" məhsulları məsələsidir. Ölkədə "İvanovka" ilə bağlı olan cəmi 3 dənə mağaza var. 20-yə yaxın saxta "İvanovka" mağazası var. Bunlarda satılan mallar guya İvanovkadan gəlir. Kökündən səhvdir, İvanovkadan bu qədər məhsul gətirilmir. Biz xeyli araşdırma aparmışıq. İstehlakçıların bu sahədə aldadılmasını ciddi məsələlərdən biri bilirik. İvanovka şərabları, pendiri və s. məhsulları var. İvanovka kəndinin ekoloji təmiz bir mühitdə yerləşdiyi deyilərək belə aldadılma halları baş verir. Və ya malların üzərinə yazırlar ki, “xəstəliklərə çarədir”. Məsələn, Sabirabadda yerləşən "İqlim" şirkəti darçının üzərində yazır ki, 13 xəstəliyin dərmanıdır. Bu kimi hallara son qoyulmalıdır. Mütləq qida təhlükəsizliyi elə bir iş aparmalıdır ki, istehlakçıları aldadan bütün amillər götürülsün”-deyə ekspert əlavə edib.

İradə Cəlil, Bizimyol.info