Kənd təsərrüfat məhsullarındakı bahalaşmanın İLGİNC SƏBƏBLƏRİ Nələrə diqqət edilməlidir? KONKRET

Kənd təsərrüfatı məhsullarında baş verən bahalaşmanın əsas səbəbləri çoxşaxəlidir və bir neçə əsas faktorun birləşməsindən qaynaqlanır. Burada həm istehsal xərclərinin artması, həm də bazar mexanizmlərindəki boşluqlar mühüm rol oynayır.

Bəs, Kənd təsərrüfatı məhsullarında baş verən bahalaşmanın əsas səbəbləri nədir. İstehsal xərclərinin artması, yoxsa bazar mexanizmlərindəki boşluqlar?

Mövzu ilə bağlı Liberal İqtisadçılar Mərkəzinin sədri Akif Nəsirli KONKRET.az-a açıqlamasında bildirib ki, məsələyə hər iki amil təsir edir.

“Bir tərəfdən xərclər olduqca yüksəkdir. Bəzən deyirlər ki, kartof, soğan, yağ İranda ucuz başa gəlir, amma Azərbaycanda baha olur. Bu da səbəbsiz deyil. Məsələn, İranda dizel yanacağının 1 litri təxminən 2 qəpikdir, Azərbaycanda isə 1 manatdır. Yəni Azərbaycanda dizel yanacağı 50 dəfə bahadır. Bu da o deməkdir ki, İranda şumlama və becərmə işləri, yem istehsalı qat-qat ucuz başa gəlir. Əsas məsələ enerji daşıyıcılarının qiymətidir. Kənd təsərrüfatında istifadə olunan bütün texnikalar – traktorlar, digər mexanizmlər – dizellə işləyir. Məhsulun maya dəyərinin yarısına qədəri yanacağa gedir. Dizelin bu qədər ucuz olması İrana böyük üstünlük verir. Məsələn, İranda südün qiyməti 50 qəpikdirsə, Azərbaycanda təbii süd 2 manata satılır. Bəzən isə normal təbii süd tapmaq belə çətinləşir. Xərclərin yüksək olması məhsulun qiymətinə ciddi təsir edir.”

Ekspert qeyd edir ki, digər problem isə hazır məhsulun bazara rahat çıxış imkanlarının olmamasıdır.

“Fermerlər bəzən yetişdirdikləri məhsulu sata bilmədiklərinə görə atmalı olurlar. Bu sahədə mexanizmlər qurulmalıdır. Fermerlərin böyük şəhərlərin bazarlarına sərbəst çıxışı təmin olunmalıdır. Eyni zamanda, kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan rayonlarda hər 15-20 min nəfərə bir emal sexi yaradılmalıdır ki, məhsullar zay olmasın və tam şəkildə istifadə edilsin. Fermer bazara çıxa bilmədiyi halda, məhsulunu bu sexlərə təhvil verə bilsin. Bu da həm fermerə qazanc gətirər, həm də ölkə üzrə kənd təsərrüfatı məhsullarının səmərəli istifadəsini təmin edər. Təəssüf ki, bu sahədə də ciddi problemlər mövcuddur.”

Aynurə İsmayıl

KONKRET.az