Kollecdə dəhşətli akt: Şah İsmayıl kimi ediblər? ŞOK GERÇƏKLƏR

Böyük Britaniyada Oksford Universitetinin Vuster kollecində onilliklər boyu rəsmi tədbirlərdə insan kəlləsindən hazırlanmış qədəhdən istifadə edilib.

Kəllədən qədəh hazırlanması ilə bağlı iddia Azərbaycan tarixində də var və Səfəvilər İmperiyasının qurucusu Şah İsmayılın adı ilə bağlıdır. Deyilənə görə, o, Şeybani xanın kəlləsindən qədəh hazırlatdırıb. Qərb və Şərq mənbələrində bunu təsdiq və təkzib edən iddialar mövcuddur.

Şah İsmayılla bağlı bu iddia və ümumilikdə kəllədən qədəh hazırlanmasının tarixi haqda gerçəklər nədir?

Globalinfo.az-a danışan fəlsəfə doktoru, siyasi şərhçi Faiq Ələkbərli bildirib ki, türk və Azərbaycan xalqının tarixi şəxsiyyətlərinə qarşı zaman-zaman qərəzli münasibət və qarayaxmalar olub:

“Tarix boyu türk və müsəlman liderlərinə qarşı qarayaxma kampaniyaları aparılıb. Bu cür qarayaxmalar Qərb ədəbiyyatında və tarixşünaslığında da geniş yer alıb. Məsələn, kəllədən qədəh hazırlanması və ondan içki içilməsi kimi hallar yalnız türk tarixi şəxsiyyətlərinə aid edilir, halbuki bu tip ənənələrin kökü bəzi Qərb ölkələrinə gedib çıxır.

Xüsusilə Səfəvi dövlətinin qurucusu və ilk hökmdarı Şah İsmayıl Xətaiyə qarşı bu cür iddiaların irəli sürülməsi, onu tarixi fakt kimi təqdim etmək qərəzli yanaşmanın nəticəsidir. Bu, təkcə bir şəxsin nüfuzuna kölgə salmaq deyil, həm də türk və müsəlman xalqları arasında nifaq yaratmaq məqsədi daşıyır.

Şah İsmayıl Xətai Azərbaycan türklərindəndir və bu, onun soyadında da öz əksini tapır. Şeybanilər isə Türküstan türkləridir. Belə olan halda iki türk hökmdarını vəhşilikdə ittiham etmək, onları bir-birinə qarşı barbar kimi göstərmək ümumi türk tarixi və mədəniyyətinə qarşı təxribat xarakteri daşıyır.

Faiq Ələkbərli

Bütün bunlar Qərb tarixşünaslığında uzun illər formalaşmış “türk obrazını vəhşi kimi təqdim etmə” siyasətinin davamıdır. Bunun qarşısını almaq üçün öz tariximizi düzgün tanıtmalı, liderlərimizin kimliyini və töhfələrini obyektiv şəkildə təqdim etməliyik.

Şah İsmayılın aldığı tərbiyə, dini və əxlaqi dünyagörüşü heç bir halda belə bir vəhşi davranışa imkan verməzdi. Tarixdə Əmir Teymur, Sultan Süleyman Qanuni kimi sərt addımlar atan hökmdarlar olub. Lakin onların heç biri dinin və mənəviyyatın sərhədlərini aşan vəhşiliklərlə yadda qalmayıb.

Vaxtilə böyük dramaturq Hüseyn Cavid də bu mövzuya toxunaraq haqlı şəkildə yazırdı ki, Avropa və Qərb tarixçiləri öz Lüdoviqlərini, Makedoniyalı İsgəndərlərini şəhərlərdə heykəllərlə ucaldır, onları qəhrəmanlaşdırır. Biz isə öz tarixi şəxsiyyətlərimizi vəhşi, qaniçən, barbar kimi təqdim edirik. Bu yanaşmadan imtina etməli, milli kimliyimizi və tarixi mirasımızı düzgün qorumalıyıq”.

Safura Bənnayeva
Globalinfo.az