Kredit kartı üzrə borc limiti məhdudlaşdırılır Yeni QAYDALAR

Azərbaycan Mərkəzi Bankı istehlak kredit kartları üzrə borclanma ilə bağlı tənzimləyici çərçivəni yeniləyib. Baş bankın yaydığı açıqlamada bildirilib ki, bu dəyişikliklər borclanmanın daha məsuliyyətli və sağlam aparılması, həmçinin əhalinin izafi borclanmasının qarşısının alınması və bank sisteminin kapital dayanıqlığının təmin olunması məqsədi daşıyır.

Yeni qaydaların tətbibi son illər müşahidə edilən ödəmə qabiliyyətinə uyğun olmayan kredit xətlərinin açılması, izaholunmaz yüksək faizlərin hesablanması və nəticə etibarilə problemli kreditlərin artması fonunda baş verir. Məlumata görə, 2024-cü ilin əvvəlində 475 milyon manat olan vaxtı keçmiş kreditlərin məbləği ilin ortasında 527 milyon manata yüksəlib – bu da 10%-dən çox artım deməkdir. Halbuki həmin dövrdə ümumi kredit portfeli cəmi 4.4% artıb.

Yeni qaydalara əsasən:

-Kredit kartı üzrə borc limiti borcalanın xalis vergidən sonrakı gəlirinin maksimum 5 misli ilə məhdudlaşdırılır;

-Nağd vəsaitlərlə və ya təminatlı kredit xətləri bu limitin hesablanmasından istisna edilir;

-Bu limitdən artıq olan kredit xətlərinin məcmu miqdarı bankın I dərəcəli kapitalının 1%-dən artıq ola bilməz;

-Overdraft limitləri də kredit xəttinə daxil edilir və bu sahədə konvertasiya əmsalı 40%, risk dərəcəsi isə 100% müəyyən olunur.

Yeni yanaşma, vətəndaşın real gəliri nəzərə alınmaqla borclanmasını tənzimləməyə yönəlib. Eyni zamanda, bankların izafi faizlərlə borcalanı yükləməsinin qarşısını almaq məqsədi daşıyır.

İqtisadçı deputat Vüqar Bayramov Mərkəzi Bankın bu addımını müsbət qiymətləndirib. O bildirib ki, yeni qaydalar borclanmanın sağlamlaşdırılması, vətəndaşların süni şəkildə kreditlərlə yüklənməsinin qarşısının alınması baxımından vacibdir.

“Müşahidələr göstərir ki, bəzi hallarda kredit kartları vasitəsilə vətəndaşların ödəmə qabiliyyətindən xeyli yüksək məbləğdə kredit xəttləri açılırdı. Bu da onların gələcəkdə borc bataqlığına düşməsinə səbəb olurdu. Mərkəzi Bankın limit müəyyənləşdirməsi, bu riskin qarşısını almağa imkan verəcək”, – deyə deputat qeyd edib.

V.Bayramov həmçinin vurğulayıb ki, overdraft xidmətləri ilə bağlı risklərin də tənzimlənməsi vacib idi:“Bəzi banklar overdraft xidməti vasitəsilə müştərilərə izafi faizlərlə borc təqdim edirdilər. Yeni risk əmsalları bu halların qarşısını alacaq. Eyni zamanda, bankların kapital dayanıqlığı da qorunacaq”.

Deputat sonda əlavə edib ki, Mərkəzi Bankın bu istiqamətdə atdığı addımlar təqdirəlayiqdir, lakin tənzimləmə siyasəti daha da dərinləşdirilməlidir:“Qaydalar müsbətdir, amma vətəndaşların maliyyə savadlılığının artırılması və bank sektorunun məsuliyyətli davranması üçün əlavə mexanizmlərə ehtiyac qalır”.

Rasim Əliyev

“AzPolitika.info”