Icma.az
close
up
RU
Müəllimlər üçün yeni “biznes”: 100 manatdan başlayır

Müəllimlər üçün yeni “biznes”: 100 manatdan başlayır

Icma.az, Cebheinfo saytına istinadən bildirir.

Son vaxtlar ölkədə repetitorluq “biznesi” geniş vüsət alıb. 

Orta məktəb şagirdlərinin demək olar ki, 95 faizi repetitor yanına gedir. Əgər bir neçə il əvvəl yalnız yuxarı sinif şagirdləri repetitorlardan yararlanırdısa, artıq ibtidai sinif şagirdləri belə, bu fəaliyyət növündən istifadə edir. 

Nəticədə bu gün repetitorluq “biznes” sahəsinə çevrilib. 

İndi daha bir belə “biznes” sahəsi də mövcuddur ki, bu da kodlaşdırma “biznesidir”. Belə ki, ali məktəbə qəbul olmaq istəyən abituriyentlər müəyyən bal topladıqdan sonra kodlaşdırma ilə məşğul olan şəxslərə, əsaəsn müəllimlərə müraciət edirlər. Həmin şəxs də müəyyən ödəniş müqabilində kodlaşdırma aparır. 

Əgər bir-iki il əvvəl 20 manat müqabilində kodlaşdırma aparılırdısa, hazırda bu ən azı 100-150 manatdan başlayır. 

Nəticədə kodlaşdırma “biznesi” getdikcə genişlənir. Kodlaşdırma “biznesi”nin sürətlə inkişaf etməsinin səbəbi nədir, abituriyentlər özləri düzgün seçim edə bilmirmi? 

Məsələ ilə bağlı təhsil üzrə ekspert Kamran Əsədov “Cebheinfo.az”-a bildirib ki, Azərbaycanda kodlaşdırma “biznesi”nin yaranması təhsil sistemində müşahidə edilən struktur problemlərin və abituriyentlərin qərar qəbul etmə çətinliklərinin nəticəsidir: 

“Bu sahədə fəaliyyət göstərən şirkətlər və fərdi məsləhətçilər, abituriyentlərin ali məktəblərə qəbul prosesində ixtisas seçimi zamanı qarşılaşdıqları çətinliklərdən istifadə edərək müəyyən xidmətlər təklif edirlər. 

Statistik məlumatlara görə, 2024-cü ildə ali təhsil müəssisələrinə qəbul üçün müraciət edən abituriyentlərin sayı 100 mindən çox olub. Onların təxminən 65%-i repetitor xidmətlərindən istifadə edib və bu abituriyentlərin böyük əksəriyyəti kodlaşdırma zamanı çətinliklərlə üzləşib. Dövlət İmtahan Mərkəzinin məlumatına əsasən, hər il kodlaşdırmada səhv edən abituriyentlərin sayı ümumi müraciət edənlərin 10%-ni təşkil edir. 

Bu rəqəm təkcə fərdi məsuliyyətsizliyi deyil, həm də sistemin mürəkkəbliyini və məlumat çatışmazlığını göstərir. Məsələyə hüquqi aspektdən yanaşdıqda, “Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 5-ci maddəsi hər bir vətəndaşın keyfiyyətli təhsil almaq hüququnu təmin edir. 

Bununla yanaşı, Qanunun 25-ci maddəsində abituriyentlərin ali təhsil müəssisələrinə qəbul prosesi ilə bağlı məlumatlandırılmasının təmin edilməsi məsələsi qeyd olunur. Lakin bu müddəaların praktik icrası qeyri-kafi görünür, çünki kodlaşdırma prosesi ilə bağlı məlumatlılıq səviyyəsi hələ də aşağıdır. 

Kodlaşdırma “biznesi”nin yaranması birbaşa olaraq bu boşluqları doldurmağa çalışır, lakin eyni zamanda bu sahədə sui-istifadə hallarına şərait yaradır”. 

Ekspertin sözlərinə görə, kodlaşdırma xidmətlərinin mənfi tərəfləri isə ilk növbədə onların kommersiyalaşmasında özünü göstərir: 

“Bu xidmətlər, əsasən, yüksək qiymətlər təklif edir, bu da aztəminatlı ailələr üçün əlçatmaz olur. 

Eyni zamanda, abituriyentlərin fərdi qərar qəbul etmə qabiliyyətinin zəiflədiyi müşahidə olunur. Kodlaşdırma xidmətlərinə güvənən gənclər öz məsuliyyətlərini ikinci plana keçirərək, qərarlarını tamamilə üçüncü şəxslərə həvalə edirlər. Bu isə uzunmüddətli perspektivdə onların müstəqil qərarvermə bacarıqlarına mənfi təsir edə bilər. Beynəlxalq təcrübə göstərir ki, inkişaf etmiş ölkələrdə abituriyentlərə peşəyönümlü dəstək daha çox məktəb səviyyəsində təşkil olunur. 

Məsələn, Finlandiyada şagirdlər hələ orta təhsilin ilk illərindən etibarən fərdi maraqları, bacarıqları və əmək bazarındakı tələblər əsasında peşə istiqaməti üzrə yönləndirilirlər. ABŞ-də isə kolleclər tərəfindən təşkil edilən “counseling” xidmətləri vasitəsilə tələbələrə peşə seçimi və kodlaşdırma prosesində dəstək verilir. Bu ölkələrdə kommersiya məqsədli kodlaşdırma xidmətlərinə ehtiyac demək olar ki, yoxdur, çünki dövlət bu sahədə zəruri dəstəyi pulsuz təmin edir”. 

Ekspert deyir ki, kodlaşdırma biznesinin müsbət tərəfləri də inkar edilə bilməz: 

“Bu xidmətlər xüsusilə mürəkkəb sistemə malik olan DİM-in qəbul qaydalarına uyğun seçim aparmaqda çətinlik çəkən abituriyentlər üçün faydalıdır. Peşəkar dəstək, abituriyentlərin kodlaşdırmada səhv etməsinin qarşısını almağa kömək edir və nəticədə onların seçdikləri ixtisas üzrə qəbul olmaq şanslarını artırır. Eyni zamanda, kodlaşdırma mütəxəssisləri ixtisaslar haqqında daha geniş məlumat təqdim edərək, abituriyentlərin daha məlumatlı qərarlar qəbul etməsinə şərait yaradır. 

Ümumilikdə, kodlaşdırma “biznesi” təhsil sistemindəki müəyyən boşluqların nəticəsi olaraq meydana gəlib və həm müsbət, həm də mənfi təsirlərə malik bir fenomendir. Onun mənfi təsirlərini minimuma endirmək üçün dövlət səviyyəsində tədbirlər görülməlidir. Məsələn, məktəblərdə peşəyönümlü təlimlərin təşkili, abituriyentlərin qərar qəbul etmə qabiliyyətlərinin artırılması və DİM-in qəbul prosesinin daha şəffaf və sadə olması təmin edilməlidir. Yalnız bu halda, abituriyentlərin öz gələcəklərini düzgün planlaşdırmaları üçün daha əlverişli şərait yaradıla bilər”. 

Nigar Abdullayeva 
“Cebheinfo.az”

Problemlərinizi bizə yazın, şahidi olduğunuz hadisələri çəkib göndərin

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:87
embedMənbə:https://cebheinfo.az
archiveBu xəbər 27 Yanvar 2025 16:15 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see232

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see221

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see211

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see170

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see166

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see158

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see156

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see145

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see144

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see137

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see136

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see135

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see134

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see133

Prezident ailəsi Vatikan bağlarında Fotolar Video

18 Oktyabr 2025 04:14see132

Dabaq xəstəliyi Qaxda da təsərrüfat sahiblərini çıxılmaz vəziyyətə saldı

18 Oktyabr 2025 01:37see131

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see128

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see126

Almaniya XİN rəhbəri: “Eurofighter”lərin Türkiyəyə göndərilməsinə müsbət baxırıq

18 Oktyabr 2025 06:28see122

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri