Icma.az
close
up
RU
Muzeylər evimizə gəlir

Muzeylər evimizə gəlir

Xalq qazeti saytından alınan məlumatlara görə, Icma.az xəbər verir.

Süni intellekt bizi hər an tarixin yadigarlarına qovuşdurur

Muzeyin qapısından içəri keçəndə sanki başqa bir dünyaya düşürsən. Orada zaman dayanır, nəfəsin belə keçmişin pıçıltılarına qarışır. Sakit zalda addımların səsi yavaşladıqca ürəyinin dərinliklərində qəribə bir duyğu oyanır – həsrət və heyranlıq.

Şüşə vitrinlərdə sərgilənən danışmağa hazır, lakin susmuş hər bir əşyada hələ neçə oxunmamış hekayə var.  Solğun məktublara məhəbbətin nəfəsi hopub, sınıq qablarda unudulmuş yeməklərin dadı qalıb, paslı qılınc min illərin mübarizəsindən xəbər verir. Bu əşyalardan istifadə edilmir, onlar tarixdən gələn uzaq səsə çevrilir. 

Muzeyin havası qəribədir,  bir az köhnə kitab qoxusu, bir az da keçmişin tozu hiss olunur və bu aləmdə gözlərini qapadanda  özünü əsrlər əvvəl yaşamış babaların yanında təsəvvür edirsən. Sanki sən də onlarla eyni küçədə gəzərək ulduzlara baxmısan. 

Hər zalda ayaq saxlayanda isə qulağına bir səs pıçıldayır: – Görürsənmi, zaman heç vaxt dayanmayıb. Nəsillər dəyişib, amma xatirələr yaşayır. Muzeyin ən böyük sehrini də elə buradan anlayırıq: keçmişi unutdurmur, ona həyat verir. Orada tarix  nağıl kimi gözlərimizin önündə canlanır. Və muzeydən çıxanda içimizi qəribə bir istilik bürüyür, sanki əllərimizə əsrlərin ətri hopur, gözlərimizə qədim zamanların işığı düşür. 

Muzeylər tariximizin nəfəsini, yaddaşımızın izlərini qoruyan ən qiymətli məkanlardır. Yolumuz  buradan  düşəndə zamanın uzun dəhlizindən addımlayaraq min illər əvvələ qayıdırıq. Hər paltar, qılınc,  musiqi aləti  bir şəxsin yaşamından xəbər verir. Hansısa padşahın libasını görəndə onun necə bir vüqarlı duruşa sahib olduğunu düşünürük. Atının üstündəki örpəyə baxanda sanki o süvarinin kölgəsi gözlərimizin önündən keçir. Muzey bu anlarda ruhu olan məbədə çevrilir. 

Müasir dövrdə  texnologiya bizə möcüzələr, virtual reallıqlar (VR) bəxş edib. Artıq muzeylərə getmək üçün uzun yollar qət etməyə, saatlarla zal-zal gəzməyə ehtiyac yoxdur. Virtual reallıq eynəklərini taxmaq kifayətdir ki, bir anın içində dünyanın istənilən muzeyində rahat gəzə bilirsən. Bu eynəklər insana elə bir təəssürat bağışlayır ki, sanki həqiqətən həmin məkandasan, addımlarını atır, divarlara baxır,  bir sarayda  dolaşırsan. Bununla da muzeylərin sehrinə daha biri əlavə olunur, biz həm də texnologiyanın yaratdığı gerçəklikdə hisslərimizi dərinləşdiririk. 

Süni intellektin köməyi ilə eksponatlar barəsində səsli məlumat ala, istədiyimiz qədər yaxınlaşa bilir, hər detalı daha dərindən öyrənirik. Virtual muzeylərin  sehri isə budur: onlar sadəcə eksponatları göstərmir, həm də keçmişin nəfəsini evlərimizə gətirir. 

İndi isə əsas mövzumuza qayıdaq: Azərbaycan muzeyləri artıq bir neçə ildir ki, virtual reallıq və 360° texnologiyalar vasitəsilə hər bir ünvana ayaq açıb. Heydər Əliyev Mərkəzinin “Azərbaycanın xəzinələri” adlı 3D turu, İçərişəhərin “#icherisheher360” layihəsi, Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin onlayn ekskursiyaları bu sahədə öncül addımlardır. Məhz bu platformalar sayəsində insan evindən çıxmadan tarixin qapısını aralaya, abidələrin, incəsənət nümunələrinin arasında dolaşa bilir. Virtual turlar təkcə görüntü ilə məhdudlaşmır. Süni intellekt sayəsində muzeylər daha interaktiv olur. Bir eksponatın qarşısında dayananda, AI o barədə ətraflı məlumat verir, əlavə faktlarla izah edir. Hətta eyni eksponat haqqında müxtəlif auditoriyalar üçün fərqli dildə və üslubda danışır: uşaq üçün nağıl, alim üçün faktlarla zəngin elmi izah. 

Beləcə, muzeylər hər bir ziyarətçinin marağına uyğun “şəxsi bələdçi”yə çevrilir. Buranı gəzəndə isə onların havası,  sükutu, eksponatların kölgəsi ilə yanaşı, qəlbə toxunan bir məqam da arxa fonda səslənən musiqilər olur. Eynəyi taxıb səyahətə başlayanda saysız-hesabsız eksponatlarla qarşılaşır, hər dəfə bir düyməyə basanda isə sanki zamanın qapısını döyürsən. Düyməni “klik”lədiyin an görünməz bir əl səni həmin eksponatın qarşısına aparır və yenə bir “klik”… Ekranda həmin eksponat haqqında bütün məlumatlar ortaya çıxır – istədiyin dildə, istədiyin qədər geniş. Əvvəllər yalnız bələdçilərin söylədiyi hekayələr indi süni intellektin səsi ilə daha rəngarəng, daha əlçatan olur. 

Arxa planda səslənən musiqi də hər bir eksponata öz ruhunu bəxş edir. Tarixi bir xalçanın qarşısında milli musiqinin sədaları eşidilir, qədim bir kitabda isə  instrumental alətlərin səsi dilə gəlməyən sözləri tamamlayır. Bəlkə də bu səbəbdən virtual muzeylər gələcəklə keçmiş arasında ən möhkəm körpüdür. 

Virtual muzeylər həm də müəllimlərin işini asanlaşdırır, təhsil işçiləri şagirdlərə muzeyləri rahatlıqla gəzdirə bilirlər. Şirvan şəhər 3 saylı məktəbin ibtidai sinif müəllimi Səidə Nəsirova deyir ki, paytaxtdakı muzeyləri gəzmək arzusu şagirdlərim üçün uzaq görünürdü. Amma mən Şirvan məktəbinin  imkanlarına güvənərək 3-cü sinif şagirdlərinin bu arzusunu virtual muzey səyahəti ilə gerçəkləşdirdim. Texnologiya vasitəsilə uşaqlar sanki Bakının böyük muzeylərinin qapısından içəri girdilər. Onların balaca barmaqları “klik” etdikcə ekranda yeni zal açıldı, hər eksponat gözlərinin önündə canlandı. 

Ən maraqlısı isə o idi ki, bu kiçik sinif otağına sığan ekran  böyük bir dünyaya çevrildi.  Onların baxışlarında sevinc, gözlərində həyəcan vardı. Hər eksponata baxanda elə təsirlənirdilər ki, sanki həqiqətən də muzeydə gəzirlər. Bir anlıq uşaq təxəyyülü texnologiyanın verdiyi görüntü ilə birləşir, tarixlə canlı təmasa çevrilirdi. Onlar həm texnologiya ilə tanış oldular, həm də heç vaxt getmədikləri muzeyləri “gəzdilər”. 

Əslində həyatda hər zaman  fürsətlər ələ düşmür. Bəzən imkanlarımız məhdud olur, arzuladığımız yerlərə gedə bilmirik. Amma əsas  odur ki, həvəsdən düşməyək, müxtəlif yollar axtaraq, seçim variantları taparaq məqsədimizə yaxınlaşmağı bacaraq.

Ləman TƏHMƏZ 
XQ

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:33
embedMənbə:https://xalqqazeti.az
archiveBu xəbər 03 Sentyabr 2025 10:07 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see252

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see241

“Azərkosmos” peyk istehsalına hazırlaşır kosmik sənayenin inkişafında yeni mərhələ

21 Oktyabr 2025 19:12see203

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see202

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see198

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see195

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see180

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see172

Qızılın bahalaşması 2026 cı ildə də davam edəcək PROQNOZ

22 Oktyabr 2025 17:09see166

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see166

Türkiyəli alim Botanika İnstitutunda elmi seminar keçirib

22 Oktyabr 2025 16:01see150

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see141

Türkiyə XİN: Knessetin İordan çayının Qərb sahili ilə bağlı qərarı beynəlxalq hüquqa ziddir

22 Oktyabr 2025 23:42see139

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see136

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see132

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see132

Cahangir Babayev Dünya Karate Federasiyası tərəfindən təltif olunub

21 Oktyabr 2025 19:39see127

170 saylı marşrutda tıxac kabusu: Daşıyıcı şirkət açıqlama verdi

22 Oktyabr 2025 23:38see127

Dünyanın ən sürətli BYD superkarı yeni rekorda imza atıb...

23 Oktyabr 2025 00:16see124

Azərbaycan Mərkəzi Bankı qızılın bahalaşmaqda davam edəcəyini gözləyir

22 Oktyabr 2025 14:42see123
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri