Nature Geoscience: Yer kürəsinin qitələri yavaş yavaş dağılır...

Sauthempton Universiteti və Potsdam Universiteti ilə birləşən beynəlxalq alimlər qrupu uzun müddətdir davam edən geoloji tapmacaya yeni bir baxış təqdim etdi: ucqar okean vulkanlarında kontinental qaya parçalarının olması...

SİA-nın məlumatına görə, onların tapıntıları Nature Geoscience jurnalında dərc edilib.

Yeni izahat qitələrin alt təbəqələrinin tədricən qopması ideyasına əsaslanır. Tədqiqata görə, kontinental lövhələr bir-birindən uzaqlaşdıqda, isti yuxarı mantiya onların əsasına təsir edir və sözdə "mantiya dalğaları"nı tetikler.

Aparıcı müəllif Tomas Gernon izah edir ki, 150-200 kilometr dərinlikdəki bu yavaş yuvarlanan qeyri-sabitliklər kontinental qabığın parçalarını qoparıb minlərlə kilometrə daşıya bilir.

O, qeyd edir ki, okean mantiyasının müəyyən sahələrinin anomal "çirklənməsi" onilliklərdir geoloqları çaşdırırdı və subduksiya və ya mantiya şleyfləri kimi mövcud nəzəriyyələr müşahidə olunan kimyəvi anomaliyalar üçün hərtərəfli izahat vermədi.

Həmmüəllif Saşa Brun vurğulayıb ki, mantiya faktiki olaraq ayrıldıqdan uzun müddət sonra da qitələrin parçalanmasının təsirlərini yaşamağa davam edir.

...Sistem yeni bir okean hövzəsinin əmələ gəlməsindən sonra da zənginləşdirilmiş materialı daşımağa davam edir, - deyə o əlavə edib.

Qondvananın superkontinentinin parçalanmasından sonra yaranan Hind okeanındakı sualtı vulkan zənciri bu nəzəriyyənin daha da təsdiqini təmin edir.

Mantiya şleyflərinin olmaması və bu bölgədə vulkanik aktivliyin xarakterik azalması təklif olunan modellə tam uyğundur. Alimlər aşkar edilmiş mantiya dalğalarının almaz daşıyan maqmanın püskürmələrindən tutmuş planetin ən geniş topoqrafik xüsusiyyətlərinin əmələ gəlməsinə qədər digər geoloji hadisələri anlamaq üçün açar ola biləcəyini irəli sürürlər.

Nazlı Almuradova