Icma.az
close
up
RU
Nikah yaşının pozulması: Məsuliyyət və sanksiyalar

Nikah yaşının pozulması: Məsuliyyət və sanksiyalar

Yenisabah saytına istinadən Icma.az xəbər verir.

Erkən nikah problemi bir çox ölkələrdə, o cümlədən Azərbaycanda da aktual sosial və hüquqi məsələlərdən biridir. Xüsusilə qızların erkən yaşda nikaha cəlb olunması, onların təhsil, səhiyyə və şəxsi inkişaf hüquqlarının pozulmasına səbəb olur. Azərbaycan qanunvericiliyi erkən nikahların qarşısının alınması və uşaqların müdafiəsi məqsədilə bir sıra hüquqi mexanizmlər nəzərdə tutub. 

Erkən nikah dedikdə, qanunla müəyyən edilmiş nikah yaşına çatmamış şəxslərin nikaha daxil olması başa düşülür. Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsinə əsasən, nikah yaşı qadınlar və kişilər üçün 18 yaş olaraq müəyyən edilib. Nikah yaşı yalnız istisna hallarda (əsaslı səbəblər olduqda) məhkəmənin qərarı ilə 17 yaşa qədər endirilə bilərdi. 2025-ci il iyul ayının 1-dən etibarən ölkə ərazisində 17 yaşında nikaha daxil olmaq istəyənlər üçün qanun sərtləşdirilib. Belə ki, qeyd edilən tarixdən etibarən nikah yaşına çatmamış şəxslərə tətbiq olunan üzrlü səbəblər ləğv olunub. 

Təəssüf ki, rəsmi və qeyri-rəsmi statistika Azərbaycanda qanunvericiliyin tələblərinin pozulması hallarının olduğunu göstərir. 

Qanunla müəyyən edilmiş nikah yaşına çatmamış şəxsin nikaha məcbur edilməsi həm Ailə Məcəlləsi, həm də Cinayət Məcəlləsi baxımından hüquqazidd hərəkət sayılır və ciddi hüquqi məsuliyyətə səbəb olur.

Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin 176-1.2-ci maddəsinə əsasən, şəxsin nikah yaşına çatmayan birini nikaha daxil olmağa məcbur etməsi cinayət əməli kimi tanınır. Bu əməlin törədilməsinə görə aşağıdakı məsuliyyətlər nəzərdə tutulur:

- 3 min manatdan 4 min manatadək miqdarda cərimə;

- 4 ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə.

Əgər bu əməl zor tətbiq etmə, hədə-qorxu və ya digər qeyri-insani üsullarla müşayiət olunarsa, cəza daha da ağırlaşdırıla bilər.

Bundan əlavə, erkən nikah nəticəsində baş verən digər hüquq pozuntuları - məsələn, uşağın təhsildən yayınması, sağlamlığa zərər vurulması və ya məcburi əmək - əlavə cinayət və inzibati məsuliyyətə səbəb ola bilər.

Cinayət Məcəlləsinin 176-2-ci maddəsinə görə, 16 yaşına çatmayan şəxsin erkən evliliyinin həmin şəxsin və ya erkən evliliyə daxil olan digər şəxsin valideynləri və ya onları tərbiyə etmək vəzifəsi daşıyan şəxslər və ya erkən evliliyə daxil olan yetkinlik yaşına çatmış şəxs tərəfindən təşkil edilməsi aşağıdakı məsuliyyət doğurur:

- 2000 manatdan 3000 manatadək miqdarda cərimə

-  2 ilədək müddətə azadlığın məhdudlaşdırılması

- 2 ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə.

Ekspertlər deyirlər ki, erkən nikah nəticəsində azyaşlılar çox zaman psixoloji, fiziki və sosial travmalar yaşayır. Onlar təhsildən kənarda qalır, erkən doğuş riski artır və gələcəkdə əmək bazarına çıxış imkanları məhdudlaşır. Bu, həm fərdi səviyyədə, həm də ümumi cəmiyyətin sosial-iqtisadi inkişafı baxımından mənfi nəticələr doğurur.

Qanunvericilik baxımından isə bu cür hallar hüquqi dövlətin əsas prinsiplərinə ziddir və hüquqi maarifləndirmə tədbirlərinin gücləndirilməsini zəruri edir.

Təhsil eksperti Elmin Nuri deyir ki, məktəblərdə, icmalarda və sosial şəbəkələrdə erkən nikahların fəsadlarını göstərən maarifləndirici proqramlar həyata keçirilməlidir. Real həyat hekayələri ilə insanlar bu problemin ciddiliyini anlamalıdır. 

“Təhsilini davam etdirən qız uşaqlarının erkən nikaha cəlb olunma riski qat-qat azdır. Ailələr təhsilin dəyərini başa düşməli, dövlət isə qızların təhsilə çıxışını təmin etməlidir.

Valideynlərin məlumatlandırılması, onların düşüncə tərzinin dəyişdirilməsi əsas hədəflərdən biri olmalıdır. Bəzən valideynlər bu addımı “xeyirli iş” kimi görürlər, lakin bu düşüncə tərzi dəyişməlidir.

Hər bir uşaq öz gələcəyini özü qurmaq haqqına malikdir. Gənclərə özlərini tanımaq, bacarıqlarını inkişaf etdirmək, öz seçimlərini etməyə imkan yaradılmalıdır”.

Araz Zeynalov

Yazı “Jurnalist Araşdırmaları Mərkəzi” İB-nin Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin yardımı ilə həyata keçirdiyi “Erkən nikah əleyhinə ictimai maarifləndirmənin gücləndirilməsi” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.


Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:46
embedMənbə:https://yenisabah.az
archiveBu xəbər 26 İyun 2025 12:12 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Bu tarixdə yerə METEOR YAĞACAQ Azərbaycandan da...

13 Avqust 2025 04:00see184

Şimali Makedoniya klubunun futbolçusu: Qarabağ ı məğlub etməyə çalışacağıq

11 Avqust 2025 22:27see176

Maqnetik fırtına xəbərdarlığı: Nə vaxt pik həddə çatacaq və necə qorunmalı?

12 Avqust 2025 01:01see168

Qiymət artımı Türkiyəni turistsiz qoya bilər...

11 Avqust 2025 22:25see150

Rəsmi Bakı istədiyini əldə etdi və İrəvana bunu güzəştə getdi

12 Avqust 2025 02:09see133

Azyaşlı uşaq kimi qarşısındakına naz etmək Rusiyaya yaraşmır

11 Avqust 2025 19:39see132

Öldürüb, meytini də hissələrə bölmüşdü Bakıdakı dəhşətli QƏTLİN TƏFƏRRÜATI VİDEO

11 Avqust 2025 18:32see128

Paşinyan Tokayevi məlumatlandırıldı

11 Avqust 2025 19:04see127

Britaniya vergi xidməti sosial şəbəkə paylaşımlarını süni intellektlə izlədiyini etiraf edib

12 Avqust 2025 02:00see127

Mingəçevirdə avtomobilin üzərinə ağac aşıb

11 Avqust 2025 22:49see126

Ərdoğandan ABŞ də əldə olunan razılaşma ilə bağlı açıqlama “Tarixi addım oldu...”

11 Avqust 2025 21:26see126

Dövlət Proqramı ilə xaricdə təhsildə ilk! Fotolar

11 Avqust 2025 16:43see123

Laçında yerli təbiətə kimlər qənim kəsiliblər?

12 Avqust 2025 01:17see121

Hansı süni intellekt modeli şahmat turnirinin qalibi olub..?

11 Avqust 2025 22:44see121

Moskvanın şərqində yaşayış binasında yanğın baş verib

11 Avqust 2025 18:39see117

Husilər PUA larla İsrailə zərbələr endiriblər

13 Avqust 2025 01:16see116

Telegram 3,5 milyon cərimələndi

12 Avqust 2025 05:31see116

Üçbucaq pendirin sirri: Savaş illərindən süfrələrə

12 Avqust 2025 01:19see116

Pakistan ordusuna hücum: 9 əsgər həlak oldu

12 Avqust 2025 21:33see114

“İndi sülh üçün real şansın olduğu zamandır” Zelenski

11 Avqust 2025 19:31see112
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri