Niyə insanlar tez tez küsür? Psixoloq izah ETDİ

"Bəzi insanların tez-tez və dərin şəkildə küsəyən olması adətən tək bir səbəblə izah olunmur. Bu davranışın arxasında psixoloji, emosional və bəzən də sosial amillərin mürəkkəb bir kombinasiyası dayanır. Küsəyənlik çox vaxt insanın daxili dünyasında həll olunmamış ehtiyacların və yaraların xarici davranışa çevrilmiş formasıdır".

Bu fikirləri Redaktor.az-a açıqlamasında psixoloq Zeynəb Əyyubova tez-tez küsən insanlardan danışarkən bildirdi.

Dediyinə görə, küsəyənliklərin əsas səbəblərdən biri uşaqlıq dövrü ilə bağlıdır:

"Uşaq vaxtı kifayət qədər eşidilməyən, duyğuları ciddiyə alınmayan, tez-tez tənqid olunan və ya sevgini şərtli şəkildə görən insanlar böyüdükdə münasibətlərdə həddən artıq həssas ola bilirlər. Onlar üçün kiçik bir söz, mimika və ya laqeydlik keçmişdə yaşanan “görülməmək” hissəsini yenidən aktivləşdirir. Bu zaman küsəyənlik əslində qarşı tərəfə verilən bir mesajdır: “Məni incitdin, amma bunu açıq deməyə cəsarətim yoxdur". Digər mühüm amil özünə dəyər hissinin zəif olmasıdır. Özünü dəyərli hiss etməyən insan başqalarının davranışlarını tez-tez şəxsi qəbul edir. Neytral və ya niyyətsiz deyilmiş bir cümlə belə onun beynində “məni bəyənmirlər”, “məni saymırlar” kimi tərcümə oluna bilər. Bu cür insanlar üçün küsəyənlik bir növ özünü qoruma mexanizmidir. Onlar incinməmək üçün münasibətdən emosional olaraq geri çəkilirlər".

Psixoloq qeyd etdi ki, ünsiyyət bacarıqlarının zəifliyi də küsəyən davranışın kökündə dayanır:

"Hisslərini açıq şəkildə ifadə etməyi, sərhədlərini sağlam formada bildirməyi bacarmayan insanlar narazılıqlarını susaraq və küsərək göstərirlər. Onlar “mənə belə davrananda özümü pis hiss edirəm” deməkdənsə, səssiz qalmağı və məsafə yaratmağı seçirlər. Bu isə zamanla münasibətlərdə anlaşılmazlıqları daha da dərinləşdirir. Bəzi hallarda küsəyənlik manipulyativ davranış formasına da çevrilə bilər. İnsan qarşı tərəfin diqqətini çəkmək, istədiyini əldə etmək və ya günahkarlıq hissi yaratmaq üçün küsür. Bu, xüsusilə uşaqlıqda küsəndə istəkləri yerinə yetirilən insanlarda daha çox müşahidə olunur. Onlar öyrənmiş olurlar ki, küsəndə qarşı tərəf geri addım atır. Emosional tənzimləmənin zəif olması da vacib faktordur".

Müsahibimizin fikrincə, duyğularını idarə etməkdə çətinlik çəkən insanlar emosional dalğalanmaları daha kəskin yaşayırlar:

"Onlar üçün incimə uzun müddət davam edir və bağışlama prosesi çətinləşir. Bu zaman küsəyənlik daxili gərginliyin xaricə yansımasıdır. Bəzən də küsəyənlik insanın münasibətə verdiyi dəyərin göstəricisi olur. Yəni insan yalnız önəm verdiyi şəxsdən inciyir. Lakin bu inciklik sağlam şəkildə ifadə olunmadıqda, münasibətdə emosional uzaqlaşma yaradı".

Onun sözlərinə görə, psixoloji baxımdan küsəyən insanı “zəif” və ya “problemli” kimi etiketləmək düzgün deyil. 

"Əksinə, bu davranış çox vaxt eşidilmək, anlaşılmaq və qəbul olunmaq ehtiyacının göstəricisidir. Problemin həlli isə duyğuların fərqinə varmaq, onları açıq ifadə etməyi öyrənmək və keçmiş emosional yaralar üzərində işləməkdən keçir. Sağlam ünsiyyət qurulduqda küsəyənlik tədricən yerini anlayış və yaxınlığa verə bilir", - deyə Zeynəb Əyyubova yekunlaşdırdı.

Xədicə BAXIŞLI