Pezeşkianın səfərindən sonra İranla münasibətlərin gələcəyini proqnozlaşdırmaq üçün gözləmək lazımdır

“İki ölkə arasında İran-Azərbaycan münasibətləri kontekstində ikitərəfli inkişaf yönümlü münasibətlərin qurulması, inkişaf etdirilməsi çox önəmlidir. Mədəni, iqtisadi, siyasi əlaqələrin bərpası və gələcəkdə qarşılıqlı sərmayə qoyulması, qarşılıqlı faydaların götürülməsi istiqamətində Azərbaycan iradə nümayiş etdirir. Amma bu qarşılıqlı olmalıdır”.

Bu barədə Bizimyol.info xəbər portalına danışan Savalan Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, siyasi şərhçi, GAMAC İdarə Heyətinin üzvü Sadiq İsabəylinin fikrincə, İranın siyasi idarə qüvvələri Azərbaycana münasibətləri ona görə qururlar ki, Azərbaycan bir reallıq yaradıb və onlar hesablaşmağa məcbur qalırlar: “Hələ ki, öz asılılıqlarını aradan qaldırmağa və münasibətləri yenidən canlandırmağa çalışırlar. Əllərinə fürsət keçən kimi yenə də əvvəlki münasibətlərinə dönüş edəcəklər. Yenə gərginlik davam edəcək, yenə də antiAzərbaycan təbliğatlarını aparacaqlar. Bu səbəbdən də bir müddət gözləmək və bu prosesləri əməldə görmək lazımdır. İran rejiminin Ermənistana münasibəti, İran rejiminin Azərbaycanın yaratdığı siyasi və geopolitik reallığa münasibəti və Güney Azərbaycanda yaşayan 40 milyon Azərbaycan türkünə münasibəti məsələləri var. Yəni 40 milyon Azərbaycan türkü Güney Azərbaycanda yaşayır, hələ də onların dili rəsmi deyil və kimliyi rəsmiyyətlə tanınmır”.

Sadiq İsabəyli

“Biz Məsud Pezeşkianın mətbuata verdiyi açıqlamalardan gördük ki, Tehran mərkəzli siyasətdən asılıdır. Məsud Pezeşkian İran adlanan ölkənin parlamentində deyir ki, “mən türk doğulmuşam, mən türkəm, mən azərbaycanlıyam, bununla da fəxr edirəm”. Amma müsahibəsində deyir ki, “biz azərilərlə, istəyirik ki, yaxşı münasibətimiz olsun”. Bu da onu göstərir ki, bu çıxışlarda deyilənlər onun öz sözü deyil. Ona deyirlər, "sən onlara azəri deməlisən", o da həmin iradəyə tabe hərəkət edir. Əsas problem burdadır. Məsud Pezeşkian bir ölkənin prezidenti ola bilər, amma o prezident olduğu halda nə qədər siyasi iradəyə və onun yerinə yetirilməsi imkanına sahibdir? Bu, ciddi bir sualdır. Biz bilirik ki, İranın xarici siyasəti dini rəhbər Əli Xamenei və fars mərkəzli qurumlar tərəfindən müəyyənləşdirilir. Onların istəyi əsasında bütün münasibətlər tənzimlənir. Onların istəyi əsasında 40 milyon Azərbaycan türkünə irqi, iqtisadi, siyasi, ictimai, mədəni ayrı-seçkilik üzərində qurulan münasibət sərgilənir.

Biz görürük ki, Güney Azərbaycanla Quzey Azərbaycan arasında toplum olaraq, millət olaraq hər hansı bir problem və ya gərginlik yoxdur. Belə olan halda Güney Azərbaycanla Quzey Azərbaycan arasında mədəni və iqtisadi münasibətlərin inkişafına niyə şərait yaradılmır? Niyə Quzey Azərbaycanın Təbrizdə, Ərdəbildə və ya Zənganda heç bir dənə də mədəniyyət mərkəzi yoxdur? Güney Azərbaycan o qədər sərvətə malik olduğu halda, niyə ən çətin iqtisadi durumda yaşamağa məcbur qalıb? Sanki heç bir tərəfə çıxış yolu yoxdur və iqtisadi inkişaf imkanları yoxdur. Niyə belə bir atmosfer yaradıblar? Niyə belə bir durumu ortaya çıxmasına göz yumublar? Fars mərkəzli siyasi, ideoloji hakimiyyət Tehran mərkəzli olanda vəziyyət bundan ibarət olur. Onlar istəməzlər ki, 40 milyon Azərbaycan türkü Təbrizdə, Ərdəbildə, Zənganda, Qəzvində varlı, imkanlı, yüksək səviyyədə öz dilini kültürünü, mədəniyyətini qoruyan və siyasi təsir gücünə sahib olan bir toplum olsun. Hazırda bunun qarşısını alırlar. Bu, özü düşmənçiliyin nə qədər dərin olmasından xəbər verir.

Azərbaycan Respublikasının yaratdığı hərtərəfli bir güc var ki, o güclə indi Tehran hesablaşmaq zorundadır. Ölkələr arasında qonşuluq münasibətlərinin bərpası və inkişaf etdirilməsi istiqamətində işlər görüləcəyi məsələsi İranın gələcək fəaliyyətlərinə qalıb. Biz o fəaliyyətlərə baxıb, sonradan qiymətləndirə bilərik”-deyə Sadiq İsabəyli bildirib.

İradə Cəlil, Bizimyol.info