Plastik çirklənmə dünyanın robleminə çevrilib: Azərbaycanda da vəziyyət ürək açan deyil...

Plastik çirklənməsi, 21-ci əsrin ən böyük ekoloji təhdidlərindən biri olaraq qlobal səviyyədə ciddi narahatlıqlara yol açır. Xüsusilə Asiya ölkələrində, birdəfəlik məhsulların sürətli artımı və iqtisadi zəiflik arasında yaranan ziddiyyətlər, bu problemi daha da kəskinləşdirir.

Bizimyol.info xəbər verir ki, Azərbaycanda da vəziyyət oxşar şəkildə inkişaf edir və plastik tullantıların artan miqdarı ətraf mühitə, insan sağlamlığına və iqtisadiyyata böyük təhdid yaradır.

Ölkədə son illərdə plastik istifadəsi və onunla bağlı tullantıların artması daha çox müşahidə olunur. Xüsusilə paytaxt Bakı və digər iri şəhərlərdə, birdəfəlik istifadə olunan plastik məhsulların sürətli yayılması, ətraf mühitin çirklənməsinə səbəb olur. İstifadəyə verilən plastik torbalar, qablar, şüşə və digər birdəfəlik məhsulların çoxu təkrar emal olunmur və ya düzgün şəkildə atılmır. Bu, təkcə təbii ekosistemlərə deyil, həm də insanların gündəlik həyatına mənfi təsir göstərir.

Azərbaycanda plastik torbaların istifadəsi geniş yayılıb və bazarda çoxlu sayda qeyri-standart, çox qatlı plastik paketlər mövcuddur. Bu torbalar və paketlər təkrar emal edilə bilmədiyi üçün uzun müddət təbiətdə qalır və ekosistemi ciddi şəkildə zəhərləyir. Həmçinin, kiçik hissələrə bölünmüş torbalar, paketlər və digər plastik tullantılar təkrar emal üçün toplana bilmədiyi üçün onların təbiətdə qalması vəziyyəti daha da çətinləşdirir. Bu proses, plastik çirklənmənin daha geniş yayılmasına səbəb olur.

Plastiklə əlaqədar problemlər yalnız ətraf mühitlə məhdudlaşmır; plastik tullantıların insan orqanizminə nüfuz etməsi də ciddi narahatlıqlara yol açır. Məsələn, son dövrlərdə aparılan araşdırmalar, Banqladeşin Dəkkə şəhərində bir çox zibil toplayan işçinin orqanizmində mikroplastik hissəciklərin olduğunu göstərib. Bu, hər gün milyonlarla insanın plastik tullantılarla təmasda olması nəticəsində onların bədənində plastik maddələrin toplanması fikrini təsdiqləyir. Azərbaycanda da oxşar problemlərin yaşandığı nəzərə alınarsa, bu məsələ böyük təhlükə yaradır.

Plastik tullantıların təkrar emalı Azərbaycanda ciddi şəkildə məhdudlaşır. Bu, əsasən iki səbəbdən baş verir: plastik məhsulların çoxunun təkrar emal oluna bilməməsi və bu prosesin kifayət qədər inkişaf etməməsidir. Azərbaycanda plastik və digər materialların birləşdirildiyi çox qatlı qablaşdırmaların çoxluğuna diqqət yetirilməlidir, çünki bu cür qablaşdırmaların təkrar emalı demək olar ki, mümkünsüzdür. Bu problem, regionun digər ölkələrində olduğu kimi, Azərbaycan üçün də böyük çətinliklər yaradır.

Bir çox mütəxəssis, dünyada transmilli korporasiyaların plastik məhsulları iqtisadiyyatın əsas hissəsinə çevirməklə təbii və ənənəvi materialları sıxışdırdığını qeyd edir. Məsələn, Taylandda banan yarpaqları və Hindistanda metal nahar qutuları kimi ənənəvi materiallar artıq sıxışdırılır və yerini plastik məhsullara verir. Bu vəziyyət Azərbaycanda da müşahidə olunur, burada da ucuz plastik qablar, torbalar və digər birdəfəlik məhsullar bazarda geniş yayılıb.

Azərbaycanda plastik çirklənmənin qarşısını almaq üçün müxtəlif tədbirlər görülə bilər. İlk növbədə, hər kəs plastik vasitələrin istifadə etdikdən sonra atılması qaydalarına diqqətlə yanaşmalıdır və təkrar emal proseslərinin inkişaf etdirilməsi, həmçinin plastik tullantıların düzgün şəkildə toplanması vacibdir. Bununla yanaşı, birdəfəlik plastik məhsulların istehsalının və istifadəsinin məhdudlaşdırılması da önəmlidir. Həmçinin, təbii materialların istifadəsinə təşviq etmək və ekoloji cəhətdən təmiz alternativlərə yönəlmək lazımdır. Misal olaraq, bərk materiallardan hazırlanan qablar və torbalar, bitki və ya metal məhsulların istifadəsi artırılmalıdır.

Azərbaycanda plastik çirklənməsi ciddi ekoloji təhdidlərdən biri olaraq qalır. Həmçinin, plastik tullantıların təkrar emalı və idarə edilməsi məsələləri həll olunmazsa, bu problem daha da böyüyəcək. Təkrar emalın təşviqi, plastik məhsulların istifadəsinin azaldılması və ekoloji təmiz alternativlərin tətbiqi, bu təhdidin qarşısını almaq üçün əsas addımlardır. Bu tədbirlər həm ətraf mühitin, həm də insan sağlamlığının qorunmasına kömək edəcək.

Qadir, Bizimyol.info