Qazaxda tarix yazan Vikipediyaçılar FOTO

Azərbaycan Vikipediyası  bu  gün – təəssüratları bölüşərkən

Keçdiyimiz günlərdə Qazax şəhərində mənim də iştirak etmək şansı qazandığım  möhtəşəm  bir  layihə — “2025  VikiGənclik  düşərgəsi”  uğurla  baş tutdu. Belə  ki, 27  may - 1 iyun  tarixlərində  gerçəkləşən  layihə  “Azərbaycan vikimediaçıları” istifadəçi qrupu tərəfindən təklif edilmiş eləcə də Azərbaycan Respublikası  Gənclər  və  İdman  Nazirliyinin  dəstəklədiyi  “Açıq bilik üçün birlikdə  yazırıq”  layihəsi  çərçivəsində  təşkil  olunmuşdur. Tədbirdə  iyirmisi təcrübəli, yetmişdən  çoxu  yeni  olmaqla, ümumilikdə  yüzə  yaxın  iştirakçı  bir araya  gələ  bilmişdir.

Layihənin  əsas  məqsədi  Azərbaycanda  Vikimedia  hərəkatını  gücləndirmək,  fəal istifadəçilər  arasında  əməkdaşlığı  artırmaq,  yeni  könüllülər  cəlb  etmək,  eləcə də  Gənclər  və  İdman  Nazirliyi,  onun  fəaliyyəti,  multikultural  zənginliyə  malik  Qazax  rayonu  barədə  Vikipediyada  yeni  məqalələr  yaratmaqdan  ibarət  idi. Bundan  başqa,  həyata  keçirilən  layihədə   Vikipediyanın  çağdaş  informasiya  platforması olaraq  bir  daha  Azərbaycan  cəmiyyətində  önə  çıxarılması  və  aktuallaşdırılması əsas məqsədlərdən  biri  idi.

Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  gənclər  təcrübəli  vikipediyaçılar  tərəfindən keçirilən  təlimlər  vasitəsilə   burada   məqalə   yazmaqla  bağlı  bütün  detallar  üzrə  bilik  və  bacarıqlar  əldə  etdməklə   Vikimedianın  digər  layihələri  ilə  də ətraflı  şəkildə  tanış  oldular.  Bununla  da   layihənin  həyata  keçirildiyi  müddət   ərzində  yazdıqları  məqalələrlə  Azərbaycan  Vikipediyanın  daha  da  zənginləşdirilməsi  istiqamətində  öz  töhvələrini  vermiş  oldular.

Düşərgə  boyunca  gənclər  hər  biri  yeddi  nəfər  olmaqla  on  üç komandaya ayrıldılar.  Hər  bir  komanda  qrup  və  fərdi  olmaqla  məqalələr  hazırlamağa  çalışır, yeni  məqalələr  üzərində  işlədilər.  Layihəni  fərqləndirən  məqamlardan  biri isə  iştirakçılar  arasında  azərbaycanlılarla birlikdə qardaş ölkədən  olan  Özbəkistanlı  vikipediyaçıların  da  yer  alması  idi.  Özbəkistanlı  təcrübəli  vikipediyaçılar  bir  yandan  yeni  istifadəçilərlə  öz  bilik  və  təcrübələrini   bölüşür,  bir   yandan   isə  yeni  məqalələr  hazırlayaraq  Azərbaycan  vikipediyasının   inkişafına   dəstək   olurdular.

Həmçinin  bu  müddət  ərzində  iştirakçıların  asudə  vaxtlarının  daha  da səmərəli, əyləncəli  keçirilməsi  üçün  intellektual  oyunlar  və  bir-birilərini tanımaları  məqsədi  ilə  fərqli  fəaliyyətlər təşkil  edilirdi.  Düşərgənin  maraqlı  məqamlarından  biri   isə  layihənin  bir  gününün  xüsusi   olaraq   iştirakçı   gənclərin   Qazax  rayonunun   tarixi,  mədəni   və   təbii   məkanları  ilə  yaxından  tanışlıqlarına həsr edilməsi  məqsədilə təşkil edilən gəzinti oldu. Bu gəzinti ərzində gənclər Qazax rayonunun füsünkar təbiəti, möhtəşəm tarixi ilə tanış olmaqla   yanaşı  həm  də  məqalələri  üçün  yazılı   və   vizual   materiallar  toplamağa çalışdılar.  

Gəzinti  ilkin  olaraq  “Səməd  Vurğun Poeziya  evi”ndən  başlanıldı.  Poeziya  evinin  bələdçi  heyəti  tərəfindən  hər  bir  nüansın  diqqətlə  iştirakçılara  ötürüldüyü  tur  ərzində Səməd  Vurğunun  nəsil  şəcərə  ağacı (Nəsil  şəcərəsi  qəbilə,  nəsil,  sülalə  daxilində əcdadların özəkdə, nəsillərin isə budaqlarda göstərilməsi ilə  qohumluq  münasibətlərinin  ağac  şəklində  təsviri),  istifadə  etdiyi  əşyalar  iştirakçılar  tərəfindən  xüsusi  olaraq  maraqla  qarşılandı.  Turun  sonunda  isə  poeziya  evinin  foyesində  yerləşən  royalda  layihə  iştirakçılarından  biri  olan  Sabir  Əlişovun  ifa  etdiyi  musiqilər  Səməd  Vurğunun  qələmindən  süzülən  sözlərlə  birləşərək  günə  bir  daha  ilhamverici  və  pozitiv  başlamağımıza  səbəb  oldu.

Poeziya  evinin  ardınca  “Avey Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu”nun  iki fərqli  filialına  gəzinti  təşkil  olundu.  İlkin  olaraq  qoruğun  “Damcılı”  filialını ziyarət  edən  iştirakçılara  qoruğun  mehriban  və  təcrübəli  bələdçi  heyəti tərəfindən Damcılı mağarasında yaponiyalı tədqiqatçılar tərəfindən aparılan araşdırmalar, burada  əldə  olunan  tarixi  maddi-mədəniyyət  nümunələri  və keçmişdən  bu  günə  qədər  baş  verən  proseslər  haqqında  ətraflı  məlumatlar verildi.  Turun  sonunda  iştirakçılar  üçün  Damcılı  mağarası  kənarında  təşkil edilən  çay  süfrəsi  isə  bir  daha  Qazax  qonaqpərvərliyinin  təcəssümü  olaraq diqqəti  çəkdi.

“Avey Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu”na olan gəzintinin ikinci hissəsi “Göyəzən”  filialına  təşkil  edildi. Burada  gənclər  Qazaxın  ən  önəmli  simvolu hesab  edilən,  şairlərə  özünün  tarixi  boyu  ilham  qaynağı  olan,  kölgəsində  neçə-neçə  tarixi   mədəni  hadisələrə   ev   sahibliyi  edən,  öz   əzəməti,  ecazkarlığı  ilə  göyləri  əzib  keçən  möhtəşəm  Göyəzən  dağını  real  görərək  bu  valehedici  təbiət  möcüzəsinin  əhəmiyyətini,  gözəlliyini  əyani  olaraq   müşahidə  etmə  şansına  nail  oldular.

Nahar  fasiləsinin  ardınca  turun  ikinci  hissəsi  Qazax  rayon  şəhidlərinin xatirəsinə  həsr  olunan  Memorial  kompleksindən  start  götürdü.  Burada gənclərə  şəhidlik  zirvəsinə  ucalmış  qəhrəman  vətən  övladları  haqqında  ətraflı  məlumatlar  verildi.  Günün  heç  sözsüz,  ən  duyğulu  anlarının  yaşandığı  bu  hissəsində  iştirakçılar Qazax  rayonunun  şəhidləri  və  onların  qəhrəmanlıqları  haqqında  bilgiləri  qürur  dolu  baxışlarla  dinlədilər.

Növbəti  hissədə  gənclər   Qazax  rayon  Heydər  Əliyev  Mərkəzi  ilə yaxından  tanış  olmaq   imkanını  əldə  etmiş  oldular.  Mərkəzin  girişində  bizləri Ulu  Öndərin  Qazax  rayonuna  səfərlərindən  ibarət  tarixi  video  kadrları  qarşıladı. Bu  incə  düşünülən  məqam  bir  çoxlarımızın  marağına  səbəb  oldu. Daha  sonra  isə  Qazax  rayon  Heydər  Əliyev  Mərkəzini  digər  regionlarımızdakı  mərkəzlərdən  fərqləndirən  planetarium  turu  başlandı.  Qazax  rayonunun  ziyarət  edən   hər  kəsin  mütləq  izləməsi  gərəkən  bu  möhtəşəm  şou, heç  sözsüz,  günün  ən  əyləncəli  və  yaddaqalan  hissələrindən  biri  oldu.

Turun  davamında  layihə  iştirakçıları  “Qazax  Tarix-Diyarşünaslıq  Muzeyi”  ilə  tanış  oldular.  Xüsusi  estetika  ilə  dizayn  edilən  bu  muzey  öz görkəmi  ilə  zövq  oxşamağı  bacarırdı.  Həmçinin  muzey  gəzintisi  əsnasında  mənim  məqalə  mövzum  olan  və  yetərincə  mənbə  tapa  bilmədiyim  “Salahlı Karnavalı”  haqqında  qızılı  hərflərlə  yazılmış  xüsusi  məlumatlandırıcı  bölməni görmək  də  çox  sevindirici  oldu.

Möhtəşəm  turun  növbəti  dayanacağı  “Qazax  Ədəbiyyat  Muzeyi” idi. Burada  bizləri  Qazax  ədəbi  irsinin  yaşayan  təmsilçisi,  şair,  publisist,  Əməkdar  İncəsənət  xadimi  Barat  Vüsal  qarşıladı.  Gözlərindəki  sənət  eşqi, sözlərindəki  ədəbi  ehtirası  ilə  bizlərə  poetik  bir  təqdimat  yaşadan  şair  Barat  Vüsal  bütün  gənclərin  ruhunu  oxşamağı  bacardı.

Günün  sonuna  yaxınlaşarkən  gənclər  Qazaxın  məşhur  Mütəfəkkirlər  Parkı  ilə  addımlayaraq  ADA  Universitetinin  Qazax  filialına  yollandılar. Gənclər  burada  bir  yandan  filialın  keçmişdən  bu  günə  uzanan  inkişaf   tarixçəsi  ilə  tanış  olarkən,  bir  yandan  da  təhsil  müəssisəsinin  təklif  etdiyi  şərtlərlə  bağlı  ətraflı  şəkildə   məlumatlandırıldılar.

Gəzintinin  son  dayanacağı  isə  düşərgənin  də  baş  tutduğu   “Qazax  Olimpiya  Kompleksi”  oldu.  Layihə  iştirakçılarını  burada  Qazax  Rayon İcra  Hakimiyyətinin  başçısı  Rəcəb  Babaşov  qarşıladı.  Kompleksin  konfrans  zalında  baş  tutan  bu  görüşdə  cənab  başçı,  özünə  də  şəxsən  dediyim  kimi, canlı  bir  vikipediya  tək  Qazaxın  dünəni  və  bu  günü,  bölgənin  yetirdiyi  tarixi şəxsiyyətlər,  həmçinin  müasir  inkişaf  mərhələləri  barədə  ətraflı  olaraq  böyük  bir  həvəslə  danışdı.  Çıxışı  boyu  həm  natiqlik  məharəti,  həm  jestik  ifadə  tərzi  ilə  dinləyiciləri  özünə  heyran  edən  Rəcəb  Babaşov  gəncləri  maraqlandıran  sualları  da böyük  səbr  və  diqqətlə  cavablandırdı.  Görüşün  sonunda  isə  bütün  iştirakçılarla  bir-bir  xatirə  şəkilləri  çəkdirməklə  gənclərə  olan  diqqət  və  sevgisini  bir  daha  nümayiş  etdirmiş  oldu.

Bu  möhtəşəm  layihənin  gerçəkləşməsində  ən  böyük  məsuliyyət  və  əziyyət  isə  heç  şübhəsiz,  dəyərli  layihə  rəhbərimiz  olan  Aidə  Aslanova  və  onun  peşəkar  komandasının  üzərinə  düşürdü.  Öz  stimulverici  həyat  yolu,  güclü  duruşu  və  yüksək  intellektual  səviyyəsi  ilə  hər  kəsin  hörmətini  qazanan  Aidə  xanım  bizə  bəzən  bir  dost,  bəzən  isə  müdrik  bir  müəllim  kimi  yol  göstərməyi  bacarırdı. Hər  bir  iştirakçıya  fərdi  yanaşması, səmimi  diqqəti  və yorulmaz  enerjisi  sayəsində  bu  düşərgəni  həm  məhsuldar,  həm  də  demək  olar  ki,  nöqsansız  şəkildə  yekunlaşdırmağı bacardı.

Qeyd  etməliyəm  ki, layihənin  bir  başqa  kilid  siması  isə  Azərbaycan Respublikası  Gənclər  və  İdman  Nazirliyinin  İnnovativ  və  İnkişaf  Sektorunun müdiri,  dəyərli  Kənan  Kərimov  oldu. Öz  enerjisi,  pozitiv  aurası  və  gülərüz siması  ilə  layihə  iştirakçılarının  sevimlisinə  çevrilən  Kənan  Kərimov  hər  bir xırda  məsələ  və ya  çətinliyə  qarşı  göstərdiyi  həssaslıq,  diqqət  ilə  bütün gənclərin  qəlbində  özünəməxsus  yer  tutmağı  bacardı. Təlimin yekununda iştirakçılar Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyinin xüsusi sertifikatı ilə təltif edildilər.

Nəticə  etibarilə  AzVikidə  150  məqalənin  yaradılması  və  Vikianbara  50 fotoşəklin  yüklənməsinin  hədəfləndiyi  bu  layihədə  qarşıya  qoyulan   gözləntilərin təsdiqlənməsi  yüksək  şəkildə  dəyərləndirilməlidir. Yüzlərlə  məqalə  və  vizual  materialın  Azərbaycan vikipediyasına  daxil  edilməsi  həm  ilkin  məqsədlərin  dəfələrlə  aşılması,  həm də  bu  sahəyə  olan  marağın  əyani  şəkildə  nümayişi  deməkdir. Bir  yandan  öyrənib, digər  yandan  əylənəcəyiniz, yeni  dostluqlar  və güclü  şəbəkələşmələr  qazanacağınız   bu   möhtəşəm  təcrübənin  bir  parçası  olmağı  Vikipediya  sahəsinə  marağı  olan  hər  kəsə  səmimi  qəlbdən  tövsiyə  edirəm.

Vaqif   Əmiraslan

Gənc yazar, təlim  iştirakçısı