Qohum evliliyi edən şəxslər həbs oluna bilər

2025-ci ilin iyulun 1-dən qohum evlilikləri qadağan olunub. Maraqlıdır, bu qadağanı pozan şəxsləri hansı caza gözləyir?

Bakıvaxtı.az xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı Metbuat.az-a danışan vəkil Asim Abbasov bildirib ki, yetkinlik yaşına çatmayanların erkən evliliyi və qohum nikahlarla bağlı ölkədə mövcud olan ciddi problemlərin qarşısının alınması məqsədilə qanunvericiliyə bir sıra dəyişikliklər edilb:

"Hər iki məsələ insan hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsinə və cəmiyyətin sağlam gələcəyinə zərbə vuran fəsadlara səbəb olur. Qanunvericiliyə edilmiş dəyişikliklərdə insan hüquq və azadlıqlarının qorunması, eyni zamanda cəmiyyətin sağlam gələcəyinə zərbə vuran fəsadların aradan qaldırılması və sağlam gələcək formalaşdırılması məqsədi daşıyır. Bu məqsədlə Azərbaycan Respublikasının Ailə, Cinayət və İnzibati Xətalar Məcəlləsinə bir sıra dəyişikliklər və əlavələr edilib.

Ailə Məcəlləsinin “Nikahın bağlanmasına mane olan hallar” başlığı daşıyan 12-ci maddəsinə “qardaşların və (və ya) bacıların ümumi bioloji baba və (və ya) nənəsi olan uşaqları” (12.0.2-1-ci) və “bioloji qohumluğu olan əmi (dayı) və qardaş (bacı) qızı, həmçinin bibi (xala) və qardaş (bacı) oğlu” (12.0.2-2-ci) məzmunda bəndlər əlavə edilib.

Qohum evliliyi ilə bağlı qadağanı pozan şəxslərin həm inzibati, həm də cinayət məsuliyyəti vardır.

Cinayət Məcəlləsinin 176-1-ci maddəsinə görə qadını nikaha daxil olmağa məcbur etməyə görə şəxslər iki min manatdan üç min manatadək miqdarda cərimə edilə və ya iki ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə ilə cəzalandırıla bilərlər. Eyni əməllər nikah yaşına çatmayan şəxs barəsində törədildikdə üç min manatdan dörd min manatadək miqdarda cərimə və ya dörd ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə cəzası nəzərdə tutulmuşdur. Qəbul edilmiş qanun lahiyəsində Cinayət Məcəlləsinin “Qadını nikaha daxil olmağa məcbur etmə” adı daşıyan 176-1-ci maddəsinin adının dəyişdirilərək “Nikaha və ya erkən evliliyə daxil olmağa məcbur etmə” kimi müəyyən edilmiş və bununlada cinayətdən zərər çəkmiş şəxslərin dairəsi genişləndirilib.

Cinayət Məcəlləsinə əlavə edilmiş “On altı yaşına çatmayan şəxsin erkən evliliyinin təşkili” başlıqlı 176-2-ci maddəyə görə On altı yaşına çatmayan şəxsin erkən evliliyinin həmin şəxsin və ya erkən evliliyə daxil olan digər şəxsin valideynləri və ya onları tərbiyə etmək vəzifəsi daşıyan şəxslər və ya erkən evliliyə daxil olan yetkinlik yaşına çatmış şəxs tərəfindən təşkil edilməsinə görə şəxslər iki min manatdan üç min manatadək miqdarda cərimə və ya iki ilədək müddətə azadlığın məhdudlaşdırılması və ya iki ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə ilə cəzalandırıla bilərlər. Bu maddədə nəzərdə tutulmuş cinayətə görə məsuliyyət erkən evliliyə daxil olan yetkinlik yaşına çatmış şəxsə münasibətdə həmin şəxslə zərərçəkmiş şəxsin yaş fərqi beş ildən çox olduqda yaranır".

Asim Abbasov bildirib ki, cəmiyyətdə bir sıra hallarda yetkinlik yaşına çatmayanlar barəsində elçilik, nişan kimi mərasimlər keçirilir.

"Bu cür mərasimlər faktiki ailənin qurulması halı olmasa da, uşaq psixologiyasında ciddi fəsadlara səbəb olmaqla yanaşı, uşaq hüquqlarının məhdudlaşdırılmasına və onların təhsildən yayınmasına gətirib çıxarır. Bu əməllərin qarşısının alınması üçün İnzibati Xətalar Məcəlləsinə 189-1 (On altı yaşına çatmayan şəxs barəsində evliliyə dair sövdələşməyə daxil olma), 189-2 (Yetkinlik yaşına çatmayan şəxslərin erkən evliliyi ilə bağlı mərasimlərin keçirilməsi) və 189-3-cü (Yetkinlik yaşına çatmayan şəxslər barəsində dini kəbinkəsmə) madəlləri əlavə edilmişdir. Bu maddələrin tələblərini pozan şəxslər barəsində inzibati tənbeh növündə inzibati cərimə və ya inzibati həbs tətbiq edilir.

Qanunvericiliyə edilmiş əlavə və dəyişikliklər 2025-ci il iyulun 1-dən qüvvəyə minəcəkdir.

Qeyd edim ki, qanunvericiliyə edilmiş dəyişikliklər və əlavələr erkən evliliklə mübarizədə mühüm addımlardan biri olacaq".