Rusiya və Qərb arasında hərarət artır Şahin Cəfərli Trampın yeni tələblərindən yazır

Şahin Cəfərli

***

ABŞ prezidenti Tramp Ərdoğanı Rusiya neft-qazından imtina etməyə çağırıb.

Bu tələb təkcə Türkiyəyə deyil, bütün NATO üzvlərinə ünvanlanıb. Tramp Rusiya neftinin ən böyük müştərilərindən olan Macarıstanın baş naziri Orbanla da bu mövzuda müzakirə aparıb.

Türkiyə 2024-cü ildə Rusiyadan neft idxalını 36% artıraraq gündəlik 323 min barelə çatdırıb. Rusiyadan ötən il alınan təbii qazın həcmi isə 21,5 milyard kubmetr təşkil edib. Bu həcmləri qısa müddətdə sıfırlamaq Türkiyə üçün asan iş deyil.

ABŞ-ın niyyəti Ukraynada müharibə başladıqdan sonra Avropa enerji bazarında strateji tədarükçü rolunu itirən Rusiyanı tamamilə bu bazardan kənara atmaq və onun yerini tutmaqdır. Həm Avropa Birliyi, həm də Türkiyə Trampın bu iştahını təmin etmək üçün addımlar atır.

Bu gün imzalanan anlaşmaya əsasən Türkiyə ABŞ-dan 20 il ərzində 70 milyard kubmetr maye qaz alacaq. İki ölkə nüvə enerjisi sahəsində də əməkdaşlıq barədə razılığa gəlib. (Bundan başqa, Türkiyə ABŞ-dan 200-dən çox "Boeing" sərnişin təyyarəsi satın alacaq).

Məlum olduğu kimi, Ankara mülki nüvə enerjisi sahəsində Rusiya ilə strateji tərəfdaşlıq qurub. Mersində Rusiyanın mülkiyyətində olan (həm obyekt, həm də ərazi) Akkuyu AES-in "Rosatom" tərəfindən tikintisi davam edir. Türkiyə hökuməti Sinopda inşa etmək istədiyi ikinci AES-in də tikintisini Rusiyaya həvalə etmək istəyir(di), lakin Tramp dövründə bunun baş tutması qeyri-mümkün görünür.

Bayden dövründə ABŞ Rusiyaya qarşı sanksiyalar məsələsində Türkiyəyə müəyyən hərəkət sərbəstliyi tanımışdı. Türkiyə Ukrayna və Qərblə Rusiya arasında bir növ körpü missiyası yerinə yetirirdi. İndi belə görünür ki, Tramp bu cür ikili siyasəti qəbul etmir və hər kəsi tərəf seçməyə vadar etmək istəyir. Trampın "Ərdoğana hamı hörmət edir, o, müharibənin dayandırılması üçün təsir gücündən istifadə edə bilər. Lakin hazırda o, neytraldır. Çox neytraldır" - sözləri də bunu təsdiqləyir.

Rusiya və Qərb arasında hərarətin artdığını göstərən növbəti önəmli hadisə də budur ki, Moskvada Britaniya, Fransa və Almaniya diplomatları ilə Rusiya nümayəndələri arasındakı qapalı görüşdə avropalılar Moskvanı Avropa ölkələrinə qarşı provokasiyaları dayandırmağa çağıraraq NATO hava məkanını pozacaq Rusiya təyyarələrinin vurula biləcəyi barədə xəbərdarlıq ediblər.

MİA.AZ

P.S. Yazı müəllifin Feysbuk-dakı səhifəsindən götürülüb!