Rusiyanın Ermənistandan “Qafan tələbi”nin səbəbləri

Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov Ermənistana son səfərindən sonra bəyan edib ki, Moskva Ermənistanda ikinci baş konsulluq açmaq niyyətindədir. Hələ 2023-cü ilin payızında nümayəndəliyin açılması haqqında danışılırdı, lakin konsulluq hələ açılmayıb.

Axar.az xəbər verir ki, bu barədə “Vestnik Kavkaza” məlumat yayıb.

Qafan haradır?

Qafan - Ermənistanın cənubunda, Zəngəzur rayonunun inzibati mərkəzidir, əhalisi 50 min nəfərdən çox olmayan kiçik bir şəhərdir. Zəngəzur silsiləsinin cənub-şərq yamaclarında, Voxçi çayı vadisində, Azərbaycanla sərhəddə yerləşən Ermənistan vilayətidir. Şəhər heç vaxt elm şəhəri və ya sənaye nəhəngi olmayıb və onun ən böyük müəssisəsi uzun müddət mis-molibden zavodu olaraq qalıb. Şəhərdə rus dilində danışanlar da çox azdır. Rusiyalı diplomatlar bu barədə təxminən iki il əvvəl danışıblar və qeyd ediblər ki, konsulluq təkcə Ermənistanda Rusiya vətəndaşlarının maraqlarına xidmət etməklə məşğul deyil.

Qafanda baş konsulluq nəyə görə lazımdır?

2022-ci ilin oktyabrında İran Qafanda baş konsulluq açıb. 2023-cü ilin yayında Fransa orada nümayəndəlik açmaq niyyətində olduğunu bildirib. Ardınca da Rusiya. Yəqin ki, Zəngəzur rayonuna maraq onun strateji yerləşməsi ilə bağlıdır: Qafan Ermənistanın cənubundakı ən böyük şəhərdir, Ermənistanın şimalına və İrana gedən yeganə avtomobil yolu oradan keçir. Rusiya Qafana Ermənistandakı mövcudluğunu genişləndirmək üçün fürsət kimi baxır, lakin nümayəndəliyin açılması prosesinin uzanması onu deməyə əsas verir ki, İrəvan iki ilə yaxındır ki, qəsdən bu məsələnin həllindən yayınır.

Qafandakı Baş konsulluğun iqtisadi əhəmiyyəti

Regionda kommunikasiyaların açılması vasitəsi hesab edilən Zəngəzur rayonu ərazisindən keçən nəqliyyat dəhlizi layihəsi həyata keçirilsə, o, Cənubi Qafqazda gəlirli nəqliyyat arteriyasına çevrilə bilər. Hazırda potensial tranzit şəraiti, yolun kimin çəkəcəyi barədə heç nə məlum deyil. Sadəcə, ermənilər tərəfindən tikilməyəcəyi bəllidir. Ermənistanın resurs bazası ona dəmir yolları çəkməyə imkan vermir və relslərin əvvəllər Ermənistan SSR ərazisindən keçən hissəsi çoxdan sökülüb. Yeni yol sıfırdan tikilməli olacaq və bir vaxtlar podratçı qismində Rusiyanın dövlət korporasiyası “Rusiya Dəmir Yolları”nın adı çəkilirdi, çünki Ermənistanın bütün dəmir yolları “Rusiya Dəmir Yolları” tərəfindən yaradılmış “Cənubi Qafqaz Dəmir Yolları”nın konsessiya idarəçiliyindədir. Belə olan halda Zəngəzur tez bir zamanda rusiyalı mütəxəssislərlə dolacaqdı. Onda Qafandakı baş konsulluq özünü doğruldacaq.

Qafandakı baş konsulluğun hərbi əhəmiyyəti

Rusiya hərbçiləri Ermənistan ərazisində ikinci hərbi bazanın yaradılmasının məqsədəuyğunluğu barədə fikirlərini bildirib. NATO Zəngəzura diqqət yetirir, Ermənistanın KTMT-dən çıxacağı təqdirdə orada monitorinq qrupları yerləşdirmək istəyir. Maraqlıdır ki, Rusiyanın yeganə baş konsulluğu da İrəvanda deyil, Rusiyanın 102-ci hərbi bazasının yerləşdiyi Gümrü şəhərində yerləşir.