SABAH! Son 30 ildə insanların küçədə yerimə sürəti niyə artıb?

1980-ci illərdən bu yana böyük şəhərlərdə insanlar daha sürətlə yeriyir və ictimai məkanlarda daha az vaxt keçirir. ABŞ və Asiyanın aparıcı universitetlərinin alimləri bu sakit dəyişimi sübut edən genişmiqyaslı tədqiqat aparıblar. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, tədqiqat nəticələri "Proceedings of the National Academy of Sciences" jurnalında dərc olunub.

Sürət artdı, sosiallaşma azaldı

MIT və digər nüfuzlu universitetlərin dəstəyi ilə aparılan araşdırma göstərib ki, 1980–2010-cu illər arasında Boston, Nyu-York və Filadelfiya kimi metropollarda piyadaların yerimə sürəti 15% artıb, ictimai məkanlarda vaxt keçirənlərin payı isə 14% azalıb. Yəni şəhər sakinləri küçələrdən keçid yolu kimi istifadə etməyə başlayıb, əvvəlki kimi dayanmır və ünsiyyət qurmağa meylli deyillər.

1980-lərin videoları ilə 2010-cu illər qarşılaşdırılıb

Bu nəticələr, şəhər həyatını araşdıran sosioloq Uilyam Uaytın 1980-ci illərdə Boston, Nyu-York və Filadelfiyada çəkdiyi videoların MIT, Harvard, Yale, Michigan State və Honkonq Universitetlərinin mütəxəssisləri tərəfindən yenidən həmin məkanlarda çəkilmiş müasir görüntülərlə müqayisə olunması əsasında əldə edilib.

Karlo Ratti: "İctimai məkanlar yalnız keçid üçün istifadə olunur"

MIT-dəki Senseable City Lab laboratoriyasının direktoru Karlo Ratti bildirir:

"Son 40 ildə çox şey dəyişib. İctimai məkanlar artıq qarşılaşma və söhbət məkanları deyil. İndi insanlar bu yerlərdən yalnız keçmək üçün istifadə edirlər".

Məlumatlara əsasən, 1980-ci ildə küçədə yalnız yeriyənlərin faizi 67% idi, bu göstərici 2010-cu ildə 68%-ə qalxıb. Digər insan qruplarına qoşulanların faizi isə 5,5%-dən 2%-ə enib. Bu da göstərir ki, insanlar artıq tanımadığı şəxslərlə qarşılıqlı əlaqə yaratmaqdan çəkinirlər.

Telefonlar və texnologiya təsir göstərir

Alimlər bu dəyişimin əsas səbəblərindən biri kimi mobil texnologiyaların yayılmasını göstərirlər. Əgər 1980-ci illərdə insanlar küçədə təsadüfən rastlaşıb söhbət edirdilərsə, bu gün hər şey bir mesajla planlaşdırılır. Ratti bunu belə izah edir:

"Uaytın çəkdiyi görüntülərdə insanlar bir-birinə baxır, söhbətə başlayırdı. İndi isə təsadüf anlayışı demək olar ki, yox olub".

Sosial həyat açıq məkanlardan qapalı məkanlara keçib

Tədqiqat həm də göstərib ki, sosiallaşma daha çox qapalı məkanlara – kafelərə, restoranlara və alış-veriş mərkəzlərinə köçüb. 1980-ci illərdə bu tip məkanlar bu qədər çox deyildi, insanlar daha çox küçədə, skamyada oturaraq vaxt keçirirdilər.

Planlaşdırma üçün bələdçi rolunda

Yale Universitetindən tədqiqatçı Arianna Salazar-Miranda bildirir ki, bu məlumatlar gələcəyin şəhərlərini planlaşdırmaq üçün olduqca dəyərlidir:

"Rəqəmsal dövrdə artan qütbləşmə ilə mübarizə aparmaq üçün ictimai məkanlar indi daha önəmlidir. Bu məkanları daha inklüziv və yaşanılır hala gətirmək, birlikdə yaşamağın yollarını yenidən qurmağa kömək edə bilər".

Son nəticə: Məsələ təkcə sürət deyil

Alimlər vurğulayırlar ki, bu dəyişikliklər sadəcə yerimə sürətinin artması ilə məhdudlaşmır. Memarlıq trendləri, texnoloji alışqanlıqlar, təhlükəsizlik hissi və mədəni fərqlər birlikdə nəzərə alındıqda, bu dəyişikliyin şəhər həyatında dərin bir dönüşüm yaratdığı görünür.

Aydın